3 Dywizjon Straży Granicznej

3 Dywizjon Straży Granicznej
1 dywizjon 3 p WSG
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1919
Rozformowanie1920
Dowódcy
Pierwszykpt. Edmund Lubański
Organizacja
DyslokacjaMława
FormacjaStraż Graniczna
PodległośćDowództwo SG
1 pułk SG
3 pułk WSG

3 Dywizjon Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

17 grudnia 1918 roku szef Straży Granicznej płk Małyszko przedstawił Ministerstwu Spraw Wojskowych wstępny projekt etatów oddziałów granicznych[1]. Na ich podstawie sformowano w styczniu 1919 roku 3 dywizjon Straży Granicznej[2]. Według kroniki: 28 grudnia 1918 rotmistrz Lubański wraz ze swoim adiutantem ppor. Orłowskim przybył do Mławy[3]. W skład dywizjonu weszły początkowo dwa szwadrony. 1 szwadron sformowany został przez ppor. Jana Ursyn Zamarajewa z ochotników w Dąbrowie Górniczej. Liczył trzech oficerów i 136 szeregowych. Wyposażony był w broń rosyjską[4]. Do Mławy szwadron przybył 31 grudnia 1918[3]. Drugi szwadron sformował w Warszawie por Otton Gloch. Liczył trzech oficerów i 142 szeregowców. Do Mławy przybył 9 stycznia 1919[3]. W następnych dniach do dywizjonu meldowali się kolejni oficerowie. Byli oni kierowanie na granicę do poszczególnych szwadronów. 21 marca dywizjon otrzymał 214 rekrutów[5].

Do końca lutego 1919 roku sformowano 1 pułk Straży Granicznej[6]. Dywizjon wszedł w jego skład[7]. 21 marca dywizjon zmienił nazwę na II/1 pułku Straży Granicznej. Tym samym 1 szwadron stał się 5., a 2 szwadron 6 szwadronem 1 pułku SG[8].

Dywizjon obsadził granicę z Prusami Wschodnimi na odcinku od Grajewa do Mławy, czyli dawną granicę prusko–rosyjską[6].

14 lipca 1919 roku ukazało się rozporządzenie ministra spraw wojskowych odnośnie do dyslokacji i reorganizacji oddziałów granicznych[9]. Dywizjon już jako 1/3 pułku WSG[10] ochraniał odcinek od rzeki Omulew do Dłutowa. Dowództwo dywizjonu dalej stacjonowało w Mławie. 1 szwadron[a] rozmieszczono w Chorzelach, 2 szwadron przeniesiono z Mławy do Janowa[b], 3 szwadron pozostawiono w Popłówku[c], a 4 szwadron[d] przeniesiono do Krzep[10].

Służba graniczna

Sformowany w Dąbrowie Górniczej 1 szwadron rozpoczął służbę graniczną 12 stycznia na odcinku od Józefowa do Piekiełka wystawiając 7 posterunków: Mławka, Kuklin, Krempa, Lewiczyn, Piekiełko, Gnojno i Józefów[3]. 2 szwadron „warszawski” objął granicę 18 stycznia i obsadził rubież od Janowa do rzeki Omulew. Wystawił przy tym posterunki:Janowo, Chorzele, Ryki-Borkowe, Wólka i Wasiły[3]. Granica strzezona była prowizorycznie. Brak środków transportu i słabe wyszkolenie żołnierzy powodowało, ze ci ostatni dość często sami uprawiali proceder przemytniczy. Skutkiem było oddanie pod sąd 84 szeregowców. Wywodzili się oni w większości z 2 szwadronu[5]. Oprócz typowych działań granicznych dywizjon wypełniał funkcje aprowizacyjne wysyłając ekspedycje w celu dostarczenia kontyngentu zbożowego[5].

Dowódcy dywizjonu

Przekształcenia

Uwagi

  1. ↑ Poprzednio był to 6 szwadron 1 pułku SG przemianowany na 1 szwadron 3 pułku WSG.[10]
  2. ↑ Był to dawny 8 szwadron 1 pułku WSG przemianowany na 2 szwadron 3 pułku WSG.[10]
  3. ↑ Poprzednio był to 7 szwadron 1 pułku WSG przemianowany następnie na 3 szwadron 3 pułku WSG.[10]
  4. ↑ Był to dawny szwadron 1 pułku WSG przemianowany następnie na 4 szwadron 3 pułku WSG.[10]

Przypisy

  1. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 72.
  2. ↑ a b Dominiczak 1975 ↓, s. 74.
  3. ↑ a b c d e Historie dywizjonów 3 pWSG ↓, s. 1.
  4. ↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 1.
  5. ↑ a b c Historie dywizjonów 3 pWSG ↓, s. 2.
  6. ↑ a b Dominiczak 1975 ↓, s. 75.
  7. ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 26.
  8. ↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 2.
  9. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 89.
  10. ↑ a b c d e f Dominiczak 1975 ↓, s. 90.
  11. ↑ Tchórzewski 2012 ↓, s. 29.

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
  • Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
  • Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
  • Maciej Krzysztof Tchórzewski: Łomżyńskie formacje graniczne. Zarys dziejów. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2012. ISBN 978-83-934271-3-0.
  • Historie 1 i 2 dywizjonu 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej 1919–1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Formacje graniczne II Rzeczypospolitej
Straż Graniczna (1918–1919)
Wojskowa Straż Graniczna
Strzelcy Graniczni
Bataliony Wartownicze
Bataliony Etapowe

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).