3 Północnolubelska Brygada AL

2 Północnolubelska Brygada AL im. Jana Hołoda
Ilustracja
Orzełek Armii Ludowej
Historia
Państwo Polska
Sformowaniepoczątek lipca 1944
Rozformowanie27 lipca 1944
Dowódcy
Pierwszykpt. Jan Piątek
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj wojskoddział partyzancki
PodległośćII Obwodu Armii Ludowej
Składpatrz tekst

3 Północnolubelska Brygada Armii Ludowej – związek partyzancki Armii Ludowej sformowany w lasach parczewskich w lipcu 1944 na bazie nowosformowanego 2 Batalionu AL.

Historia brygady

Brygada sformowana została na początku lipca 1944 rozkazem dowódcy Obwodu II, ppłk Grzegorza Korczyńskiego ps. Korczyński. Jednostka była brygadą tylko z nazwy, de facto stanowiło ją kilka działających samodzielnie oddziałów w różnych częściach Lubelszczyzny, które miały zostać scalone z 2 baonem co przerwała gwałtowna operacja Armii Czerwonej i wyzwolenie ziemi lubelskiej[1].

Trzon brygady – 2 Batalion AL

Trzonem brygady stał się 2 Batalion wydzielony z Brygady im. Kościuszki operujący w północnym regionie Obwodu Lubelskiego[2]. Liczył ok. 130 partyzantów[3].

Dowódca brygady i batalionu:

  • kpt. Jan Piątek

Oddziały AL, które miały wejść do brygady

Oddział „Armaty”

  • Dowódca: por. Aleksander Ligięza ps. „Grisza”, „Armata” (poległ 24.5.1945 r. w walce z NSZ na terenie pow. Puławskiego)

Oddział powstał we wrześniu 1941 z inicjatywy Józefa Ligięzy, od lutego 1942 w lesie, wkrótce potem scalił się z GL. Po śmierci Ligięzy 24 maja 1943 dowództwo przejął jego syn Aleksander (jeden z pierwszy odznaczonych Krzyżem Grunwaldu[4]. Między majem a lipcem 1944 oddział wchodził w skład 1 Brygady po czym odkomenderowano go do nowo tworzonej 3 Brygady.

Oddział „Starego” (im. Feliksa Dzierżyńskiego) (od, połowy 1942 r.)

  • Dowódca: Konstanty Mastalerz ps. „Stary”

Powstał w maju 1942 na Zamojszczyźnie.

Oddział Specjalny Obdowu II (od końca maja 1944 r.)

  • Dowódca: por. Gustaw Alef-Bolkowiak ps. „Bolek”
  • Z-ca d-cy ds. politycznych: por. Włodzimierz Gensiorski ps. „Anatoli” (poległ 12.7.1944 r. w Łaziskach pod Opolem Lubelskim w czasie ataku na zajęty przez Niemców folwark)

Oddział powstał w maju 1944, kadrę dowódczą objęli byli partyzanci 5 Batalionu im. Jana Hołoda, którzy oddzielili się od jednostki po bitwie rąblowskiej. Czasowo oddział podlegał 1 Brygadzie po czym odkomenderowano go do nowo tworzonej 3 Brygady. Liczył ok. 100 osób[5]

Oddział dywersyjny „Bolka”

  • Dowódca: por. Bolesław Drabik ps. „Bolek”, „Klonowiecki”

Powstała w czerwcu 1943, we wrześniu weszła w skład 6 Batalionu.

Oddział Straży Chłopskiej im. Bartosza Głowackiego

  • Dowódca: st. sierż. Paweł Niewinny ps. „Bartosz”
  • Oficer oświatowy: kpr. Władysław Kańczugowski ps.„Żwirko”
  • Dowódca plutonu szturmowego: plut. Kazimierz Kmieć ps. „Kazik”

Oddział „Heńka Lubelaka”

  • Dowódca: ppor. Henryk Szymański ps. „Heniek Lubelak”

Oddział „Małego Ryśka”

  • Dowódca: ppor. Ryszard Płowaś ps. „Mały Rysiek” (siedemnastolatek, jeden z pierwszych oficerów[6] Krzyża Grunwaldu)

Wydzielony z 1 Brygady im. Ziemi Lubelskiej.

Oddział „Zająca”

  • Dowódca:
    • sierż. Czesław Olszewski ps. „Zając” (poległ 22.7.1944 r. w Dzlerzkowicach pow. Kraśnik)
    • Jan Dorsz ps. „Jędruś” (po wyzwoleniu poległ w walce z antykomunistycznym podziemiem na terenie pow. Opole Lub.)

Wydzielony z 1 Brygady im. Ziemi Lubelskiej.

Oddzlal „Marynarza”

  • Dowódca: sierż. Jan Owczarz ps. „Marynarz”

Polowa Szkoła Oficerska

PSO umieszczono w lesie pod Ostrowem Lubelskim, otwarcie kursu miało miejsce 5 lipca, pluton szkolny podzielony na trzy drużyny liczył ok. 30 ludzi.

Pluton żandarmerii

  • Dowódca: sierż. Jerzy Kilanowicz ps. „Maciej”
  • Szef plutonu: Bazyli Abramiuk ps. „Dziadek”

Grupa „Murzyna”

  • Dowódca: por. Ryszard Postowicz ps. „Murzyn”

Powstała w 1942 na bazie lubelskich kolejarzy. Początkowo do jej zadań należała: dywersja, wywiad, likwidacja kolaborantów, przerzut ludzi i broni do oddziałów leśnych, ochrona punktu radiowego w Lublinie. W lipcu 1944 przeszła do Lasów Parczewskich.

Grupa „Pilota”

  • Dowódca: st. sierż. Jan Błażejczyk ps. „Pilot”

Grupa „Cygana”

  • Dowódca: Gustaw Król ps. „Cygan”

Grupa „Kozaka”

  • Dowódca — Jan Jakubczyk ps. „Kozak”

Oddział łącznikowy „Janowskiego”

  • Dowódca: ppor. Andrzej Pajdo ps. „Andrzej”

Oddział PSzP przybyły w styczniu 1944 pod dowództwem Leona Kasmana.

Przypisy

  1. Encyklopedia II wojny światowej, 1975
  2. Encyklopedia II wojny światowej, 1975, str. 24
  3. M. Wieczorek, Armia Ludowa: powstanie i organizacja, 1944-1945
  4. A. Mazur, Order Krzyża Grunwaldu
  5. K. Satora, Emblematy, godło i symbole GL i AL
  6. W Armii Ludowej starano się zastąpić termin kawaler terminem oficer co miało być zerwaniem z przedwojenną tradycją. Ostatecznie nie zostało to przyjęte w Polsce Ludowej

Bibliografia

  • Józef Bolesław Gara, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-45
  • Kazimierz Satora, Emblematy, godło i symbole GL i AL
  • Gustaw Alef-Bolkowiak, Gorące dni
  • Mieczysław Wieczorek, Armia Ludowa: powstanie i organizacja 1944-1945

Media użyte na tej stronie

Orl.jpg
Autor: Marek Ruszczyc, Licencja: CC BY-SA 4.0
Orzełek Gwardii i Armii Ludowej