3 Pomorski Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy

3 Pomorski Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy – oddział lotnictwa Wojska Polskiego istniejący w latach 1944 – 1992.

Historia

Pod koniec sierpnia 1944 w skład 1 Armii WP włączono radziecki 611 Pułk Lotnictwa Szturmowego (611-й штурмовой авиационный полк) sformowany według etatu Nr 015/282 o ogólnym stanie 199 osób (rozkaz ogólny Nr 0211 dowódcy 1 AWP z dnia 28 sierpnia 1944 r. o włączeniu przybyłych jednostek w skład armii).

Dwa dni później pułk został podporządkowany dowódcy 1 Dywizji Lotniczej, płk Józefowi Smadze (rozkaz dowódcy 1 AWP Nr 0213/KG z dnia 30 sierpnia 1944 r. „o tymczasowej organizacji dowództwa 1 dywizji lotniczej”).

Polski Ił-2 w barwach 3 Pułku Lotnictwa Szturmowego na lotnisku polowym

31 października 1944 r. 1 Dywizję Lotnictwa przemianowano na 4 Mieszaną Dywizję Lotnictwa, a 611 Pułk Lotnictwa Szturmowego na 3 Pułk Lotnictwa Szturmowego (rozkaz nr 91 ND WP z 31 sierpnia 1944 r. „o organizacji związków i jednostek lotniczych”).

Po zakończeniu działań wojennych pułk wraz z 73 Batalionem Obsługi Lotnisk został przebazowany na lotnisko w Bydgoszczy.

W styczniu 1946 r. rozformowano Dowództwo 1 Dywizji Lotnictwa Bombowego oraz 4 i 5 Pułk Lotnictwa Bombowego w związku z czym przemianowano: 1 Pomorską Mieszaną Dywizję Lotnictwa na 2 Pomorską Dywizję Lotnictwa Szturmowego, a 2 i 3 Pułk Lotnictwa Szturmowego na 4 i 5 Pułk Lotnictwa Szturmowego (rozkaz Nr 019/Org. ND WP z dnia 22 stycznia 1946 r. i rozkaz Nr 08 dowódcy Lotnictwa WP z 24 stycznia 1946 r.).

W tym samym czasie jednostkę przeniesiono na lotnisko Lublinek w Rudzie Pabianickiej.

We wrześniu 1950 r. pułk, stacjonujący wówczas w Elblągu, został podporządkowany dowódcy 8 Dywizji Lotnictwa Szturmowego (rozkaz Nr 070/Org. MON z dnia 11 lipca 1950 r. i rozkaz Dowódcy Wojsk Lotniczych Nr 0160/Org. z dnia 1 września 1950 r.)

W okresie od 1 maja do 1 listopada 1952 r. na bazie 5 PLSz sformowano w Elblągu Dowództwo 13 Dywizji Lotnictwa Szturmowego, 50 Pułk Lotnictwa Szturmowego, 66 Kompanię łączności i 56 Ruchome Warsztaty Remontu Lotnictwa. Wymienione oddziały i pododdziały wraz z 51 Pułkiem Lotnictwa Szturmowego formowanym w Gdańsku – Wrzeszczu zostały podporządkowane dowódcy 13 DLSz. (rozkaz Nr 0096/Org. MON z dnia 11 grudnia 1951 r.).

W listopadzie 1952 r. zaniechano formowania 13 DLSz. Rozformowano dowództwo dywizji i 50 PLSZ oraz pododdziały dywizyjne. 5 Pułk Lotnictwa Szturmowego ponownie podporządkowano dowódcy 8 Dywizji Lotnictwa Szturmowego, a 51 Pułk Lotnictwa Szturmowego podporządkowano dowódcy 16 Dywizji Lotnictwa Szturmowego (rozkaz Nr 0078/Org. MON z dnia 19 listopada 1952 r.)

W sierpniu 1964 r. 5 Pułk Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego otrzymał nazwę wyróżniającą „Pomorski” (rozkaz nr Pf-40/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 sierpnia 1964 r. w sprawie nadania historycznej nazwy 5 PLMSz).

W maju 1967 r. pułk przyjął dziedzictwo tradycji oraz nazwę i numer 3 Pułku Lotnictwa Szturmowego stając się 3 Pomorskim Pułkiem Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego (rozkaz nr 07/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 maja 1967 r. w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oddziałów frontowych oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek).

W lutym 1988 r. 3 PLMB został podporządkowany dowódcy 3 Brandenburskiej Dywizji Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego (zarządzenie Nr 06 Dowódcy Wojsk Lotniczych z dnia 23 lutego 1982 r.).

We wrześniu 1988 r. pułk przemianowano na 3 Pomorski Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy. Samoloty Su-7 zostały zastąpione przez samoloty „Iskra”.

W terminie do dnia 30 kwietnia 1992 r. 3 Pomorski Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy został rozformowany.

W dniu 6 marca 1992 r. odbyło się uroczyste rozformowanie jednostki, na którym pożegnano sztandar pułku.

Bibliografia

• Izydor Koliński, Przejście lotnictwa polskiego na stopę pokojową w latach 1945-1947, WPH Nr 1 (107) z 1984 r.
• Izydor Koliński: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego (lotnictwo). Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. 9. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
• Czesław Krzemiński: Pułki Ludowego Lotnictwa Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1981. ISBN 83-206-0196-7.
• Eugeniusz Banaszczyk: Skrzydlata dywizja. Warszawa: Książka i Wiedza, 1987. ISBN 83-05-11754-5.
• Cumft Olgierd, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich : poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1989, s. 97в. ISBN 83-11-07329-5.
• Świdwińska Dywizja Lotnicza obronie granic RP w latach 1951-1998