3 Pułk Przedniej Straży Buławy Polnej Koronnej

3 Pułk Przedniej Straży
Historia
Państwo

 I Rzeczpospolita

Sformowanie

1789

Nazwa wyróżniająca

Buławy Polnej Koronnej

Tradycje
Rodowód

Regiment Konny Buławy Polnej Koronnej

Dowódcy
Ostatni

Michał Zagórski

Działania zbrojne
Wojna w obronie Konstytucji 3 maja
Powstanie kościuszkowskie
Organizacja
Rodzaj wojsk

Wojska lądowe

Mundur żołnierzy pułku do 1791
Towarzysz 3 pułku w mundurze z 1792

3 Pułk Przedniej Straży Buławy Polnej Koronnejoddział jazdy armii koronnej wojska I Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Sformowany w 1789 z regimentu tegoż imienia dragonów. W styczniu 1789 posiadał 252 „głowy”[1]. Zgodnie z planowanym etatem 100 000 armii Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pułk miał etatowo liczyć 1369 „głów”. W sztabie wyższym miało służyć 5 oficerów, w średnim i niższym - 15. W skład pułku miało wejść 10 chorągwi po 135 „głów” każda. Etat ten nie został zrealizowany. Rozpoczęto formowanie 65 000 armii. Pułk w tym przypadku miał liczyć etatowo 1099 „głów”[2] w tym 19 w sztabie i 8 chorągwi po 135 osób[3].

Przed wybuchem wojny z Rosją, wiosną 1792 pułk liczył według etatu 1099 żołnierzy a faktycznie posiadał 923[4]. Po przegranej wojnie, stan pułku zmniejszył się znacznie i jesienią 1793 wynosił 847 żołnierzy[4], a w chwili wybuchu powstania kościuszkowskiego 800[5].

Pułk w 1792 liczył 933 „głów” i 920 koni[6]. W 1794 roku w marcu liczył 800 „głów” i 800 koni, w maju 790 „głów” i 758 koni, a we wrześniu 759 „głów” i 618 koni[7].

Stanowiska

Żołnierze regimentu

Obsadą oficerską pułku stanowili: szef, pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 3 (od 1791 - 4) rotmistrzów z chorągwią, 5 lub 4 rotmistrzów sztabowych, kwatermistrz z rangą rotmistrza, audytor z rangą rotmistrza, 2 adiutantów z rangą porucznika, 8 poruczników, 8 chorążych. Liczba oficerów razem z felczerem wynosiła 34[9].

Szefowie regimentu[10][11]:

Pułkownicy[10][11]:

  • Kościelski (1789)
  • Józef Bożydar Podhorodeński (1775-1789)
  • Michał Kobyłecki (1789-1793)
  • Michał Zagórski (1794)[b]

Majorowie:

  • Kajetan Bożydar Podhorodeński (1791)

Walki pułku

Regiment brał udział w wojnie w obronie Konstytucji 3 maja i w powstaniu kościuszkowskim.

Bitwy i potyczki[10]:

Jego żołnierze walczyli pod Zieleńcami (17 czerwca 1792), Dubienką (18 maja 1794), Chełmem (8 czerwca 1794), Uściługiem (28 czerwca 1794). Brali udział w obronie Warszawy, walczyli również w okolicy Powązek (28 sierpnia i 6 września).

Hierarchia regimentu

  • regiment dragonii hetmana polnego koronnego Stanisława Mateusza Rzewuskiego (-1717) → regiment dragonii Buławy Polnej Koronnej[c] (1717-1789) → pułk 3 przedniej straży Buławy Polnej Koronnej[d] (1789-1794) ↘ rozformowany po powstaniu kościuszkowskim

Uwagi

  1. Gen. mjr od 26 maja 1792 → Gembarzewski 1925 ↓, s. 11
  2. Według Machyni i Srzednickiego Michał Zagórski był podpułkownikiem → Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 423
  3. Regiment zwano również regimentem konnym Buławy Polnej Koronnej. → Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 419
  4. Zwany także pułkiem lekkiej kawalerii Buławy Polnej → Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 420

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

25. Regiment dragonów Buławy Polnej Koronnej.JPG
25. Regiment dragonów Buławy Polnej Koronnej [Dragon i i oficer regimentu dragonii Buławy Polnej koronnej (późniejszy 3 pułk przedniej straży)]
3rd Regiment of Frontal Guard of Field Bulawa of the Crown in 1792.JPG
3rd Regiment of Frontal Guard of Field Bulawa of the Crown in 1792
Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg
Autor: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC BY-SA 2.5
Chorągiew królewska z okresu panowanie dysastii Wazów (1587-1668) w Polsce