3 Szczeciński Oddział WOP
 | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1946 |
| Rozformowanie | 1948 |
| Nazwa wyróżniająca | Szczeciński |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | Okręg Wojskowy Pomorze |
Szczeciński Oddział WOP nr 3 – oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Sformowany w 1946 na bazie 3 Oddziału Ochrony Pogranicza[2]., na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946. Oddział posiadał cztery komendy, 20 strażnic, stan etatowy wynosił 1597 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych[3]. Sztab oddziału stacjonował w Szczecinie.
We wrześniu 1946 roku przekazano Bałtyckiemu Oddziałowi WOP 15 komendę odcinka Międzyzdroje[2].
W 1947 roku przejęto z powrotem 15 komendę odcinka Międzyzdroje. Rozformowano grupę manewrową i sformowano szkołę podoficerską[a].
Na mocy rozkazu MON z 20 marca 1948 – z dniem 1 maja 1948 – Szczeciński Oddział WOP nr 3 przeformowano na 8 Brygadę Ochrony Pogranicza.
Służba graniczna
W latach 1945-1947 w czasie pełnienia służby granicznej poległo 18 żołnierzy oddziału. Byli to między innymi: kpt. Jerzy Zdrojewski, szer. Zenon Kubalka, szer. Marian Gabrysiak, szer. Wacław Dulkiewicz i st. szer. Antoni Gacki. 10 marca 1947 w rejonie Lipnik Górnych zginęło dwóch żołnierzy ze strażnicy Kamieniec 13 komendy odcinka. Odznaczono ich pośmiertnie Krzyżami Walecznych i pochowano na Cmentarzu Komunalnym w Szczecinie[2].
Struktura organizacyjna
- dowództwo sztab i pododdziały dowodzenia[b]
- grupa manewrowa (później szkoła podoficerska)
- 11 komenda odcinka – Mieszkowice i cztery strażnice
- 12 komenda odcinka – Chojna
- 13 komenda odcinka – Szczecin
- 14 komenda odcinka – Trzebież
- Przejściowe punkty kontrolne:
- PPK Kołbaskowo (drogowy)
- PPK Nowe Linki (drogowy)
- PPK Gumieńce (kolejowy)
- PPK Szczecin (morski)
- PPK Świnoujście (rzeczny)
- PPK Gryfino (rzeczny)
We wrześniu 1946 roku stan etatowy oddziału przewidywał: 4 komendy, 20 strażnic, 1597 wojskowych i 14 pracowników cywilnych[4]. Po reorganizacji w 1947 roku było to: 5 komend odcinków, 24 strażnice, 1563 wojskowych i 13 pracowników cywilnych[5].
Sztandar oddziału
Uroczystość wręczenia sztandaru odbyła się 29 czerwca 1947 roku na Wałach Chrobrego w Szczecinie. Sztandar z rąk wojewody szczecińskiego Borkowicza, w obecności prezydenta RP Bolesława Bieruta, premiera rządu Józefa Cyrankiewicza, ministra obrony narodowej, marszałka Polski Michała Roli-Żymierskiego i szefa Sztabu Głównego gen. Władysława Korczyca, przyjął płk Aleksander Bochan[6].
Sztandar miał 44 gwoździe pamiątkowe. Z niewiadomych przyczyn i nie wiadomo na czyje polecenie oraz kiedy usunięto z drzewca 5 gwoździ[6].
Dowódcy oddziału
- ppłk Sergiusz Czesnakow – do 15.04.1947
- ppłk Aleksander Bochan
Przekształcenia
3 Oddział Ochrony Pogranicza → 3 Szczeciński Oddział WOP → 8 Brygada Ochrony Pogranicza → 12 Brygada WOP → 12 Pomorska Brygada WOP → Pomorska Brygada WOP → Pomorski Oddział Straży Granicznej
Uwagi
- ↑ Rozkaz MON nr 077/Org. z 3.03.1947 roku → Jackiewicz 1998 ↓, s. 58
- ↑ Strukturę organizacyjną Oddziału podano za → Jackiewicz 1998 ↓, s. 58
Przypisy
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ a b c Jackiewicz 1998 ↓, s. 58.
- ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 127.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 61.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 64.
- ↑ a b Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. s. 6.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Tadeusz Niedziela [red.]: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. Czerwiec 1995.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- ASGr. Historia Pomorskiej Brygady WOP. Szczecin 1961
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dyslokacja oddziałów i komend Wojsk Ochrony Pogranicza w październiku 1946 r. - 3 Szczeciński Oddział WOP
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szczecin, ul. Żołnierska 45 - dawny sztab brygady WOP w Szczecinie, obecnie Pomorski Oddział Straży Granicznej
LWP - barwy broni na kołnierze kurtek obowiązujące od 1946 - WOP
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Koszary WOP w Szczecinie przy Żołnierskiej; budynek nr 1: stacjonowały tu min. sztab 12 Brygady WOP, kompania wartownicza, kompania łączności
Plakietka Pomorskiej Brygady WOP