45 Dywizja Piechoty (III Rzesza)

45 Dywizja Piechoty
45 Dywizja Grenadierów
45 Dywizja Grenadierów Ludowych

45. Infanterie-Division
45. Grenadier-Division
45. Volksgrenadier-Division

Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1 kwietnia 1938
Rozformowanie	2 maja 1945
Dowódcy
Pierwszy	gen. Friedrich Materna
Działania zbrojne
II wojna światowa kampania wrześniowa atak Niemiec na ZSRR zajęcie twierdzy brzeskiej bitwa na łuku kurskim walki odwrotowe
Organizacja
Dyslokacja	Linz
Rodzaj sił zbrojnych	lądowe
Formacja	Wehrmacht
Rodzaj wojsk	piechota i artyleria
Podległość	12 Armia → XVII Korpus Armijny → 2 Armia Pancerna → …

45 Dywizja Piechoty – niemiecka dywizja z czasów II wojny światowej, sformowana na mocy rozkazu z dnia 1 kwietnia 1938 roku w XVII Okręgu Wojskowym. Miejscem stacjonowania sztabu był Linz.

Historia

Dywizja austriacka, została formalnie włączona do armii niemieckiej 1 kwietnia 1938 roku, po zajęciu przez Adolfa Hitlera Austrii. Powstała poprzez przemianowanie austriackiej 4 Dywizji Piechoty na 45 Dywizję Piechoty.

W 1939, 45 Dywizja Piechoty wzięła udział w zajęciu Czechosłowacji będąc w składzie IX korpusu 12 Armii.

W 1939 od 1 września dywizja walczyła przeciw Polsce w składzie 14. Armii, Grupy Armii „Południe”. W ramach XVII korpusu atakowała pozycje obronne „Armii Kraków” w okolicach Cieszyna. W dniach 14–16 września starła się z 21. Dywizją Piechoty Górskiej w rejonie Dachnowa i Oleszyc.

W 1940 dywizja nie wzięła czynnego udział w kampanii francuskiej. Natomiast, po zakończeniu działań wojennych pełniła funkcje okupacyjne w Belgii do maja 1941 r.

W początkowej fazie ataku na Związek Radziecki 45 DP wchodziła w skład XII korpusu Armii „Środek”. Na przełomie czerwca i lipca 1941 poniosła duże straty tocząc walki o twierdzę w Brześciu. Następnie w składzie 2 Armii Pancernej walczyła o Pińsk, Homel i Tułę. Po ciężkich walkach w grudniu 1941 r. dywizja została zmuszona do prowadzenia walk odwrotowych. 12 grudnia część dywizji została okrążona i rozproszona. Na skutek odcięcia dróg zaopatrzeniowych 45 DP znalazła się w bardzo trudnym położeniu. Większość artylerii porzucono z powodu braku koni padających z zimna i głodu.

W sierpniu 1942 dywizja wchodziła w skład LV korpusu 2 Armii, Grupy Armii „B”. Walczyła na południowym odcinku frontu w rejonie Orła i Woroneża. W 1943 45 DP toczyła walki w centralnej części frontu, a w lipcu tego roku poniosła znaczne straty w bitwie pancernej pod Kurskiem. Jesienią 1943 r. dywizja broniła się pod Sożem, Briańskiem i Homlem. W czerwcu 1944 weszła w skład XXXV korpusu 9 Armii. Prowadząc walki odwrotowe 45 DP wraz z GA Środek została w większości zniszczona latem 1944 pod Bobrujskiem. Pozostałości dywizji wycofano z frontu i użyto 18 lipca 1944 jako kadrę dla formującej się na poligonie w Dollersheim 45 Dywizji Grenadierów, którą połączono z 546 Dywizją Grenadierów, będącą dywizją zaporową.

Po przerzuceniu dywizji do Polski przemianowano ją 21 października 1944 na 45 Dywizję Grenadierów Ludowych (Volksgrenadierdivision).

6 sierpnia 1944 r. dywizja wchodząc w skład VIII KA wraz z dywizją Hermann Göring została skierowana do walki na przyczółku pomiędzy miejscowościami Magnuszew i Studzianki. Atak ten miał na celu wyrzucenie za Wisłę znajdujących się tam wojsk 8 Gwardyjskiej Armii i 1 Armii WP. Pomimo początkowych sukcesów strony niemieckiej, sowieci przegrupowali swe wojska i wprowadzili do walki dodatkowe siły. Ostatecznie 11 sierpnia ataki VII KA zostały przez sowietów powstrzymane i zmuszono siły niemieckie do wycofania się na pozycje wyjściowe. Z powodu niskich stanów osobowych 22 września 1944 włączono w skład 45 DGL dodatkowo 1132 Pułk Grenadierów.

12 stycznia 1945, kiedy Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę początkowo na odcinku 45 DGL panował spokój. Radzieckie natarcie na odcinku VII korpusu rozpoczęło się 14 stycznia. Walki odwrotowe z przeważającymi siłami Armii Czerwonej spowodowały ruch wojsk 9 Armii i 4 Armii Pancernej na zachód, a następnie okrążenie ich na północ od Końskich. Od 12 stycznia 45 DGL cofała się z okolic Magnuszewa drogą na Radom-Opoczno i znalazła się w kotle w okolicach Ruskiego Brodu wraz z ok. 60 000 żołnierzy niemieckich przemieszanych, pochodzących z różnych jednostek 9 i 4 Armii. Ciężkie walki o wydostanie się z kotła trwały od 19 do 21 stycznia, kiedy to udało się wojskom niemieckim przerwać pierścień okrążenia. Piechota 45 DGL podobnie jak i innych jednostek, po wydostaniu się z matni kierowała się drogami na Białaczów-Paradyż, a następnie w kierunku Sulejowa, gdzie dotarła 23 stycznia. W kolejnych dniach, po przeprawie przez Pilicę, żołnierze z 45 DGL dołączyli do "Kampfgruppe Nehring" i z nią wycofywali się dalej na zachód.

Po dotarciu do Głogowa niedobitków 45 DGL oraz resztek innych cofających się dywizji i grup bojowych, rozpoczęto formowane z nich batalionów Wehrmachtu. Powstały w sumie 22 bataliony, które trafiły do odtwarzanego systemu obrony Śląska. 20 kwietnia 1945 wokół 130 Pułku Grenadierów (jedynego w pełni sprawnego pułku 45 DGL) stworzono Dywizyjną Grupę Bojową, którą podporządkowano dowódcy Führergrenadierdivision.

45 DGL skapitulowała w maju 1945 w Hradcu Králové w Czechosłowacji.

Struktura organizacyjna

• Struktura organizacyjna w sierpniu 1939 roku:
  • 130. pułk piechoty: miejsce postoju sztabu, I. i II. batalionu – Czeski Krumlow, III. batalionu – Freistadt;
  • 133. pułk piechoty: miejsce postoju sztabu, I., II., III. batalionu oraz I. rezerwowego batalionu – Linz, II. rezerwowego batalionu – Wels;
  • 135. pułk piechoty: miejsce postoju sztabu i I. batalionu – Ried, II. batalionu – Braunau, III. batalionu – Gmunden;
  • 98. pułk artylerii: miejsce postoju sztabu, I. i II. dywizjonu – Wels, III. dywizjonu – Czeski Krumlow;
  • I. dywizjon 99. pułku artylerii ciężkiej: miejsce postoju – Linz;
  • 81. batalion pionierów: miejsce postoju – Ottensheim;
  • 45. oddział przeciwpancerny: miejsce postoju – nie został wystawiony;
  • 65. oddział łączności: miejsce postoju – Linz;
• Struktura organizacyjna w styczniu 1940 roku:

130., 133. i 135. pułk piechoty, 98. pułk artylerii, I./99. pułk artylerii ciężkiej, 81. batalion pionierów, 45. oddział rozpoznawczy, 45. oddział przeciwpancerny, 65. oddział łączności, 45. polowy batalion zapasowy;

• Struktura organizacyjna w maju 1944 roku:

130., 133., 135. pułk grenadierów, 98. pułk artylerii, I./99. pułk artylerii ciężkiej, 81. batalion pionierów, 45. dywizyjny batalion fizylierów, 45. oddział przeciwpancerny, 65. oddział łączności, 45. polowy batalion zapasowy;

• Struktura organizacyjna w lipcu 1944 roku:

130., 133. i 135. pułk grenadierów, 98. pułk artylerii, 81. batalion pionierów, 45. dywizyjny batalion fizylierów, 45. oddział przeciwpancerny, 45. oddział łączności, 98. polowy batalion zapasowy;

• Struktura organizacyjna w marcu 1945 roku:

130., 133. pułk grenadierów i sztab 10. pułku grenadierów, 98. pułk artylerii, 81. batalion pionierów, 45. dywizyjny batalion fizylierów, 45. oddział przeciwpancerny, 45. oddział łączności, 98. polowy batalion zapasowy;

Dowódcy dywizji

Generalleutnant Friedrich Materna 1 IV 1938 – 1 X 1940;
Generalmajor Gerhard Körner 25 X 1940 – 27 IV 1941;
Generalmajor Fritz Schlieper 27 IV 1941 – 27 II 1942;
Generalleutnant Fritz Kühlwein 27 II 1942 – 25 IV 1943;
Generalmajor Hans Freiherr von Falkenstein 25 IV 1943 – 30 XI 1943;
Generalmajor Joachim Engel 30 XI 1943 – 27 II 1944;
Generalmajor Gustav Gihr 27 II 1944 – 9 IV 1944;
Generalmajor Joachim Engel 9 IV 1944 – VI 1944;
Generalmajor Richard Daniel 19 VII 1944 – 2 V 1945;

Bibliografia

Grzelak Czesław, Stańczyk Henryk Kampania polska 1939 roku; Warszawa 2005; ISBN 83-7399-169-7;

• Haupt Werner, Die deutchen Infanterie Division b.m.w i b.d.w; ISBN 3-89555-274-7;
• Jurga Tadeusz, Obrona Polski 1939, Warszawa 1990; ISBN 83-211-1096-7;
• Stahl Friedrich, Heereseinteilung 1939. Gliderung, Standorte und Kommandeure sämtlicher Einheiten des Friedensheeres am 3.1.1939 und die Kriegsliederung vom 1.9.1939; ISBN 978-3-89555-338-7, ISBN 3-89555-338-7;
• Schramm Percy Ernst, Kriegstagebuch des Oberkommandos der Wehrmacht 8 vol.; ISBN 3-8289-0525-0;
• Apoloniusz Zawilski, Bitwy polskiego września wyd. Znak 2009
• Chris Bishop, Niemiecka piechota w II Wojnie Światowej wyd. Bellona Warszawa 2009
• Samuel W. Mitcham jr, Niemieckie siły zbrojne 1939-1945. Wojska lądowe Wyd. Bellona