4 Dywizjon Straży Granicznej

4 Dywizjon Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Z polecenia dowódcy Straży Granicznej płk. Małyszki, w dniu 17 stycznia 1919 przybył do Włocławka rotmistrz Orzanowski z adiutantem porucznikiem Wasiakiem z zadaniem formowania 4 dywizjonu Straży Granicznej. Kancelarię dywizjonu rozlokowano w lokalu prywatnym przy ul. Toruńskiej 10, a żołnierzy lokowano w kamienicy przy ul. Gdańskiej^[1].
26 stycznia przybyli do Włocławka 175 żołnierzy ochotników z Dąbrowy Górniczej z rtm. Leszukiem i ppor. Macherskim na czele. To oni, jako 1 szwadron dywizjonu, wyruszyli na granice i obsadzili 20-kilometrowy odcinek od Zakrzewa do Wisły. We wsi Podgaj utrzymywano łączność z oddziałami wojsk wielkopolskich. W zasadzie szwadron znalazł się w ogniu walk toczonych w ramach powstania wielkopolskiego.
2 szwadron rozpoczął formowanie od 2 lutego 1920. Jego dowództwo objął rtm. Sękowski. Szwadron został rozlokowany w obszernych aczkolwiek nieogrzewanych koszarach w Aleksandrowie^[1].

16 marca, na mocy rozkazu Dowództwa Straży Granicznej nr 14§7, dywizjon wszedł w skład 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej, jako jego I dywizjon^[2]

Dowódcy dywizjonu

• rotmistrz Orzanowski

Przekształcenia

• 4 dywizjon Straży Granicznej → I dywizjon 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej → 2 samodzielny dywizjon Wojskowej Straży Granicznej (do 1 II 1920) → 4 pułk Wojskowej Straży Granicznej (do III 1921) → 4 pułk Strzelców Granicznych ↘ rozformowany w grudniu 1920.

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
• Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Historia 2 samodzielnego dywizjonu Wojskowej Straży Granicznej. Historia walk tegoż dywizjonu z Niemcami → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.