4 Pułk Czołgów Ciężkich

4 Pułk Czołgów Ciężkich
	; Barwy wojsk pancernych
	Historia
Państwo	PRL
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1956
Nazwa wyróżniająca	Pomorski
	Tradycje
Kontynuacja	4 Pułk Desantowy
	Dowódcy
Pierwszy	mjr Mikołaj Janczelenko
	Organizacja
Numer	JW 1578
Dyslokacja	Elbląg, Lębork
Rodzaj wojsk	Wojska pancerne
Podległość	1 Armia WP; Pomorski Okręg Wojskowy; 1 Korpus Zmechanizowany
	Odznaczenia

Czołg ciężki IS-2, nr taktyczny 421, 1 pluton, 2 kompania, 4 Pułku Czołgów Ciężkich, obecnie czołg-pomnik przy muzeum i cmentarzu wojennym w Starych Łysogórkach.

4 Pomorski Pułk Czołgów Ciężkich^[4] – oddział wojsk pancernych ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie

Sformowany w Gryszowicach i Dmytriewce pod Berdyczowem na mocy rozkazu dowódcy Armii Polskiej w ZSRR nr 00127 z 5 lipca 1944 według etatu nr 010/460. Wszedł w skład 1 Armii WP. Szkolenie bojowe rozpoczął w rejonie Berdyczowa, a następnie kontynuował je w okolicach Chełma.

Przysięgę żołnierze pułku złożyli w Kumowie Majorackim pod Chełmem 24 września 1944^[5].

Po zakończeniu wojny pułk powrócił do kraju i na mocy rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 248 z 14 września 1945 został przeformowany na etat pokojowy. Stacjonował wtedy w Jarocinie. W 1947 przeniesiony do Elbląga. Od czerwca 1950 w składzie 1 Korpusu Pancernego. Potem w 1 Korpusie Zmechanizowanym. W 1951 po szkoleniu poligonowym w Drawsku Pomorskim, pułk przeniesiony został do Lęborka. w 1955 roku przeformowany w 32 Pomorski batalion czołgów ciężkich i artylerii pancernej^[6]. Rozformowany w 1957 roku^[7].

Zgodnie z rozkaz nr 07/MON z 04.05.1967 w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oddziałów frontowych oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek, Dz. Roz. Tjn. MON Nr 5, poz. 21, tradycje 4 Pomorskiego pułku czołgów ciężkich kontynuował 4 Pomorski pułk desantowy

Dowódcy pułku

mjr Mikołaj Janczelenko (10 sierpnia 1944 r. do końca wojny)^[5]

Struktura organizacyjna

Etat 010/460:^[8]:

dowództwo i sztab
pluton dowodzenia
4 x kompania czołgów ciężkich
kompania fizylierów
pluton saperów
kompania zaopatrzenia technicznego
kompania czołgów średnich – od kwietnia do połowy maja 1945^[9]

Samochód pancerny dowództwa BA-64

Razem:

żołnierzy – 374 (oficerów – 90, podoficerów – 121, szeregowców – 163)

sprzęt:

czołgi IS-2 – 21
samochody pancerne BA-64 – 3
transportery opancerzone MK-1 – 3
ciągniki gąsienicowe – 2
samochody – 48
motocykle – 3

Marsze i działania bojowe

1 listopada 1944 pułk przesunięto pod Warszawę i rozmieszczono w Izabelinie. Następnie przegrupował się do Białołęki Dworskiej^[5].

17 stycznia 1945 uczestniczył w wyzwoleniu Warszawy. W okresie do 26 stycznia pułk wykonał marsz-manewr w kierunku Bydgoszczy. Gdzie do 28 stycznia brał udział w wyzwalaniu miasta. Dalej, 29 stycznia maszerował przez Złotów do Jastrowia, gdzie stacjonował do 7 lutego.

W okresie 10 – 14 lutego wspierał 1 DP w natarciu na Mirosławiec. 19 lutego odpierał kontrataki niemieckie na południowy wschód od Będlina, a 22 lutego walczył wspólnie z 1 SBK oraz 3 i 6 DP^[5].

W walkach ulicznych o Kołobrzeg, wspierał początkowo oddziały 6 DP na lewym brzegu, a następnie oddziały 3 i 4 DP na prawym brzegu Parsęty.

W dniach 20 – 30 kwietnia wspierał natarcie 4 DP i współdziałając z 12 pułkiem piechoty uczestniczył w pościgu za nieprzyjacielem w kierunku: Bredinow, Zemlin, Hohen Neuen, Wolsier. Sforsował Hawelę i przeszedł przez Klletz, Rhinow do Stoipe nad Łabę.

Szlak bojowy pułk zakończył w Zuhlsdorf^[5].

Kamuflaż i oznakowanie wozów

Wozy bojowe malowano farbą olejną koloru ciemnozielonego. Poszczególne pojazdy mogły różnić się odcieniem, a nawet i kolorem. Jeśli okoliczności tego wymagały, malowano pojazdy w nieregularne plamy różnej wielkości i kształtu. Obok podstawowego koloru wykorzystywano brąz, czerń lub piaskowy. Taki sposób malowania stosowano jednak sporadycznie. Zimą wozy bojowe malowano na biało, tzw. bielidłem. Biel nakładano bezpośrednio na ochronną farbę zieloną, przy czym pokrywano nią albo cały pojazd, albo też tylko część jego powierzchni, tworząc nieregularne plamy deformujące kształt. Zamiast farby mogło być używane wapno^[10].

Na wieży malowano orła. Stylizowany, aczkolwiek znacznie uproszczony kształt orła wzorowany był na orle piastowskim. Wysokość orła wahała się od 20 do 40 cm W 4 pczc, znak orła malowano na tle czerwonego rombu obwiedzionego białymi liniami^[11].

Oznakowanie taktyczne

Numery taktyczne czołgów pułku^[12]:

stan styczeń–luty 1945

dowódca – 4000
- 1 kompania – dowódca – 4100
  - 1 pluton – 4111, 4112
  - 2 pluton – 4123, 4124
- 2 kompania – dowódca – 4200
  - 1 pluton – 4211, 4212
  - 2 pluton – 4223, 4224
- 3 kompania – dowódca – 4300
  - 1 pluton – 4311; 4312
  - 2 pluton – 4323, 4324
- 4 kompania – dowódca – 4400
  - 1 pluton – 4411, 4412
  - 2 pluton – 4423, 4424

stan od 1 III 1945 do końca wojny

dowódca – 400
- 1 kompania – dowódca – 410
  - 1 pluton – 411, 412
  - 2 pluton – 413, 414
- 2 kompania – dowódca – 420
  - 1 pluton – 421, 422
  - 2 pluton – 423, 424
- 3 kompania – dowódca – 430
  - 1 pluton – 431, 432
  - 2 pluton – 433, 434
- 4 kompania – dowódca – 440
  - 1 pluton – 441, 442
  - 2 pluton – 443, 444

Przypisy

↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP Nr 053/Org. z 30.03.1946 roku
↑ ^a ^b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.
↑ ^a ^b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 430.
↑ Na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa WP nr 591 z 2 lipca 1946 pułk został odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Komornicki 1987 ↓, s. 186-188.
↑ Kajetanowicz 2005 ↓, s. 278.
↑ Andrzej Wojtaszak: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. s. 174.
↑ Komornicki 1987 ↓, s. 182.
↑ Tankiści. Prawdziwa historia czterech pancernych, s. 366-373.
↑ Komornicki 1987 ↓, s. 109.
↑ Komornicki 1987 ↓, s. 109-110.
↑ Komornicki 1987 ↓, s. 118.

Bibliografia

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
Magnuski, Janusz: Wozy bojowe LWP: 1943-1983. Magnuski, Janusz. Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5.
Kazimierz Kaczmarek: Polacy na polach Brandenburgii. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981. ISBN 83-11-06672-8.

Linki zewnętrzne

Czwarty Pomorski Pułk Czołgów Ciężkich, Jarosław Lemański. histor.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-28)].

[1] Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP Nr 053/Org. z 30.03.1946 roku

[CITEREFKajetanowicz2005428-2] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.

[CITEREFKajetanowicz2005430-3] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 430.

[4] Na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa WP nr 591 z 2 lipca 1946 pułk został odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl

[CITEREFKomornicki1987186-188-5] Komornicki 1987 ↓, s. 186-188.

[CITEREFKajetanowicz2005278-6] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 278.

[7] Andrzej Wojtaszak: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. s. 174.

[CITEREFKomornicki1987182-8] Komornicki 1987 ↓, s. 182.

[9] Tankiści. Prawdziwa historia czterech pancernych, s. 366-373.

[CITEREFKomornicki1987109-10] Komornicki 1987 ↓, s. 109.

[CITEREFKomornicki1987109-110-11] Komornicki 1987 ↓, s. 109-110.

[CITEREFKomornicki1987118-12] Komornicki 1987 ↓, s. 118.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Korpusy pancerne	1 Drezdeński Korpus Pancerny
Brygady pancerne (BPanc)	1 2 3 4 16
Pułki czołgów (pcz)	1 Warszawski Pułk Czołgów 2 Pułk Czołgów 3 Szkolny Pułk Czołgów
Pułki czołgów ciężkich (pczc)	4 Pułk Czołgów Ciężkich 5 Pułk Czołgów Ciężkich 6 Pułk Czołgów Ciężkich
Bataliony rozpoznawcze	1 Warszawski Batalion Rozpoznawczy 2 Motocyklowy Batalion Rozpoznawczy
Pułki artylerii pancernej (papanc)	13 24 25 27 28 (23)
Dywizjony artylerii pancernej (dapanc)	1 2 3 4 5 6 7 10 11 12 13
Wyposażenie	T-70 T-34/76 T-34/85 IS-2 SU-57 SU-76 SU-85 ISU-122 ISU-152 BA-64 BA-20

Korpusy pancerne	1 Drezdeński KPanc 1 KPanc (1949–1951) 2 KPanc
Dywizje pancerne	5 10 11 16 19 20
Brygady pancerne	1 2 3 4 16
Pułki czołgów	1 2 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 13 15 16 18 20 22 23 24 25 26 26 27 28 29 30 33 35 51 58 60 68 71 73
Bataliony rozpoznawcze	1 2
Pułki artylerii pancernej	10 12 13 14 17 24 25 26 27 28 (23) 31 46 49 51 52
Dywizjony artylerii pancernej	1 2 3 4 5 6 7 10 11 12
Wyposażenie	T-70 PT-76 T-34-85 T-54 T-55 T-72 IS-2 IS-3 SU-57 SU-76 SU-85 SU-100 ISU-122 ISU-152 ASU-85

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne