4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich
 Odznaka 4 puł. | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1 listopada 1918 |
| Rozformowanie | 27 września 1939 |
| Tradycje | |
| Święto | 9 lipca[a] |
| Nadanie sztandaru | 14 kwietnia 1922 |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | 3 Mazurski Batalion Rozpoznawczy im. płk. Jana Hipolita Kozietulskiego |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Ostatni | ppłk Ludomir Wysocki |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Rakowem (21 VII–3 VIII 1919) kampania wrześniowa bitwa pod Piotrkowem (4–6 IX 1939) | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich (4 puł.) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.
Pułk stacjonował w garnizonie Wilno. Święto pułkowe: 9 lipca – rocznica szarży pod Hrebionką w 1920.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Wiosną 1918 gen. Józef Dowbor-Muśnicki wydał rozkaz utworzenia 4 pułku ułanów w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji, jednak w związku z rozbrojeniem korpusu pułk nie został utworzony.
Ponowne sformowanie 4 Pułku Ułanów nastąpiło już 1 listopada 1918 w Warszawie, przy czym poszczególne szwadrony tworzone były także w Łomży, Mławie, Płocku, Włocławku, Białymstoku i Koninie.
Pułk 4 Ułanów Zaniemeńskich kontynuował tradycje 4 pułku ułanów Królestwa Polskiego.
Od 1921 roku pułk mógł używać nazwy „pułk 4-ty ułanów Zaniemeńskich”[2].
Wojna polsko-ukraińska i polsko-bolszewicka
Od stycznia 1919 pułk brał udział w działaniach bojowych wojny polsko-ukraińskiej w rejonie Lwowa. W dniu 10 maja skierowany został do Białegostoku, gdzie został uzupełniony, a następnie już w pełnym składzie skierowano go w rejon Mosty-Lida, tam też jako pierwszy polski pułk przekroczył linię rzeki Niemen. Następnie uczestniczył w zajęciu Wilna i walkach na Białorusi. W lipcu 1920 w związku z ofensywą wojsk bolszewickich, pułk prowadził działania opóźniające. W tym czasie stoczył szereg walk m.in. pod Hrebionką (9 lipca 1920), gdzie rozbił trzy pułki piechoty Armii Czerwonej. W walkach odwrotowych dotarł na przedpola Warszawy. Od 15 sierpnia 1920 brał udział w polskiej kontrofensywie. W czasie tych walk ponownie doszedł do Niemna, gdzie toczył walki także z wojskami litewskimi. Swój udział w wojnie zakończył na linii rzeki Berezyny, gdzie w rejonie Dokszyc zajął stanowiska do momentu zawarcia Traktatu Ryskiego w 1921.
Mapy walk pułku
Kawalerowie Virtuti Militari
| Kawalerowie Virtuti Militari | ||
|---|---|---|
| Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari za wojnę 1918–1920[3] | ||
| plut. Adam Bartosiewicz | ułan Wiktor Biczyński[4] nr 4218 | plut. Jan Bloch nr 4222 |
| por. Witold Chludziński | plut. Eugeniusz Cichocki nr 4234 | kpr. Wincenty Cierpikowski nr 4298 |
| wachm. Tadeusz Czechowski nr 4399 | płk Stanisław Rawicz-Dziewulski | st. ułan Józef Foks nr 4300 |
| rtm. Wacław Giecewicz nr 5288 | por. Leon Jagodziński | st. ułan Bolesław Klimaszewski nr 4292 |
| ś.p. por. Jerzy Krafft nr 4260 | st. ułan Stanisław Kraiński | ułan Aleksander Kołakowski nr 4362[5] |
| wachm. Leon Lissowski nr 4387 | por. Witold Morawski | rtm. Michał Nowicki nr 5289 |
| por. Marian Józef Ossowski nr 4271 | rtm. Władysław Rozlau nr 3864 | ś.p. por. Teofil Skuratowicz nr 4280 |
| wachm. Ryszard Szczepański nr 4243 | wachm. Józef Śledź nr 3940 | kpr. Stanisław Toczyłowski nr 4291 |
| por. Antoni Gustaw Witkowski nr 4247 | ś.p. por. Stanisław Wołowski nr 4391 | por. Wacław Zdziarski nr 4207 |
| kpr. Wiktor Zieliński nr 4178 | ||
Okres międzywojenny
Po zakończeniu działań bojowych pułk skierowano do Wilna, które stało się przez cały okres II Rzeczypospolitej jego pokojowym garnizonem. W 1921 naczelne władze wojskowe zezwoliły na używanie nazwy „Zaniemeńskich”. W 1927 oficjalnie otrzymał nazwę – 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich, w celu upamiętnienia, że był to pierwszy polski pułk, który przekroczył Niemen w walkach o wschodnie granice Polski.
W 1929 roku w Zakładach Graficznych „Polska Zjednoczona” w Warszawie zostało wydane opracowanie „Zarys historji wojennej 4-go Pułku Ułanów Zaniemeńskich” autorstwa porucznika Stefana Kajetana Bayera, oficera pułku, odznaczonego dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
| Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[6][b] | |
| Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
|---|---|
| dowódca pułku | ppłk kaw. Ludomir Wysocki |
| I zastępca dowódcy | ppłk kaw. Eugeniusz Święcicki |
| I zastępca dowódcy (dubler) | mjr dypl. Leon Pruszanowski |
| adiutant | rtm. Wiesław Słapa[c] |
| naczelny lekarz medycyny | por. lek. Tomasz Chamera |
| starszy lekarz weterynarii | mjr lek. wet. Leon Bardach |
| w dyspozycji dowódcy | mjr Henryk Dobrzański |
| II zastępca dowódcy (kwatermistrz) | mjr kaw. Bohdan Niemczynowicz |
| oficer mobilizacyjny | mjr Kazimierz Choroszewski |
| zastępca oficera mobilizacyjnego | rtm. Józef Abramowicz |
| oficer administracyjno-materiałowy | por. Antoni Gebert |
| dowódca szwadronu gospodarczego | rtm. Wiesław Zygmunt Słapa |
| oficer gospodarczy | por. int. Piotr Wiertlewski |
| oficer żywnościowy | ppor. kaw. Jan Albin Filipowicz |
| dowódca plutonu łączności | por. kaw. Feliks Antoni Kisiel |
| dowódca plutonu kolarzy | ppor. kaw. Jerzy Majewski[d] |
| dowódca plutonu ppanc. | vacat |
| dowódca 1 szwadronu | rtm. Michał Bohdanowicz |
| dowódca plutonu | ppor. Mieczysław Kowszun |
| dowódca 2 szwadronu | por. kaw. Zygmunt Szendzielarz |
| dowódca plutonu | ppor. Jerzy Wiktor Majewski |
| dowódca 3 szwadronu | rtm. Mieczysław Roman Pająk |
| dowódca plutonu | ppor. kaw. Bolesław Skawiński |
| dowódca 4 szwadronu | p.o. por. kaw. Antoni Sutkowski |
| dowódca plutonu | ppor. Lubomir Zbigniew Sikorski |
| dowódca plutonu | ppor. Leon Józef Świtalski |
| dowódca szwadronu km | rtm. Eugeniusz Parafjanowicz |
| dowódca plutonu | ppor. Stanisław Jerzy Chrząszcz |
| dowódca plutonu | ppor. Władysław Orski |
| dowódca szwadronu zapasowego | mjr Kazimierz Karol Zaorski |
| zastępca dowódcy | rtm. Jan Gabarski |
| odkomenderowany | por. kaw. Henryk Giecewicz |
| na kursie | por. adm. (kaw.) Leon Wójcicki |
Wojna obronna 1939
W kampanii wrześniowej pułk pod dowództwem ppłk. Ludomira Wysockiego walczył w składzie Wileńskiej Brygady Kawalerii.
Został zmobilizowany 23 sierpnia 1939, dodatkowo w szwadronie zapasowym 4 puł. w Wołkowysku był mobilizowany Ośrodek Zapasowy Wileńskiej Brygady Kawalerii. Załadunek do transportu kolejowego nastąpił dopiero 30 sierpnia na stacji kolejowej Wilno i Porubanek. W związku z tym do rejonów koncentracji przewidzianej dla Armii „Prusy” dotarł 2 września, koncentrując się w lesie na północny wschód od Piotrkowa Trybunalskiego, aby następnie 3 września przegrupować się w rejon miejscowości Lubień.
W nocy z 5 na 6 września pułk przeszedł do rejonu Sulejowa, gdzie miał organizować obronę na rzece Pilica. 7 września skoncentrował się w rejonie Przysuchy.
8 września zorganizował obronę na południe od Radomia, gdzie po raz pierwszych toczył przez cały dzień walkę z niemieckimi wojskami pancernymi. W nocy wycofał się w rejon przyczółka mostowego pod Maciejowicami, gdzie bronił się następnego dnia.
W nocy z 9 na 10 września pułk w czasie przeprawy przez Wisłę w rejonie Magnuszewa poniósł duże straty (ciężką broń zatopiono, wielu żołnierzy, a jeszcze więcej koni utonęło), i został rozproszony. Skoncentrował się ponownie nad Wieprzem, gdzie nastąpiła jego reorganizacja. Z pierwotnego składu pozostało tylko dowództwo pułku i 2 szwadron. Do pułku włączono szwadron 13 pułku Ułanów Wileńskich, szwadron kawalerii dywizyjnej 36 Dywizji Piechoty, 7 szwadron pionierów oraz 7 szwadron łączności. W pułku znalazło się też kilka czołgów z 61 kompanii czołgów rozpoznawczych. Tak zreorganizowany pułk przemaszerował w rejon Świdnika.
Następnie wszedł w skład Brygady Kawalerii płk. Jerzego Grobickiego z Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Władysława Andersa. 20 września w zaciętych walkach opanował miejscowość Cześniki, a 22 września nacierał na Komorów.
24 września podjął wraz z pozostałymi jednostkami GO Kaw. próbę przedostania się na Węgry. 26 września pułk zdołał przebić się przez szosę Lwów-Przemyśl, ale w nocy natrafił na oddziały Armii Czerwonej i musiał wycofać się w lasy.
27 września pułk na czele z dowódcą złożył koło Medyki broń, uzyskując od Niemców honorową kapitulację.
| Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[8][9] | |
| Dowództwo | |
|---|---|
| dowódca pułku | ppłk kaw. Ludomir Wysocki |
| oficer ordynansowy | ppor. kaw. rez. Stanisław Witold Falkowski |
| zastępca dowódcy | ppłk kaw. Eugeniusz Święcicki |
| I adiutant | por. kaw. Antoni Stefan Sutkowski †1939 Niemenczyn |
| II adiutant | por. kaw. rez. Stanisław Załęski[e] |
| kwatermistrz | mjr kaw. Bohdan Niemczynowicz |
| oficer żywnościowy | ppor. kaw. Jan Albin Filipowicz |
| oficer broni i gazu | ppor. kaw. rez. Szejnert[f] |
| oficer płatnik | por. int. rez. Lempke[g] |
| lekarz | ppor. lek. rez. Feliks Hanak Bloch[h] |
| lekarz weterynarii | kpt. lek. wet. Tadeusz Elektorowicz[i] |
| dowódca szwadronu gospodarczego | rtm. Józef Abramowicz |
| szef szwadronu | wachm. Józef Falkowski |
| szwadrony | |
| dowódca 1 szwadronu | rtm. Michał Bohdanowicz |
| dowódca I plutonu | ppor. kaw. Bolesław Skawiński |
| dowódca II plutonu | ppor. kaw. rez. Zygmunt (?) Mielczarski |
| dowódca III plutonu | pchor. Ernest Wawrzszkiewicz |
| szef szwadronu | plut. Włodzimierz Żaryn |
| dowódca 2 szwadronu | por. kaw. Zygmunt Szendzielarz |
| dowódca 3 szwadronu | rtm. Antoni Grzegorz Nowakowski |
| dowódca 4 szwadronu | rtm. Jarosław Domański |
| dowódca szwadronu km | rtm. Eugeniusz Parafjanowicz |
| pododdziały specjalne | |
| dowódca plutonu łączności | por. kaw. Feliks Antoni Kisiel[j] |
| dowódca plutonu przeciwpancernego | por. kaw. Henryk Giecewicz[k] |
Symbole pułkowe
Sztandar
4 pułk Ułanów Zaniemeńskich otrzymał dwa sztandary. Pierwszy sztandar otrzymał od Pogotowia Wojennego Ziemi Kujawskiej we Włocławku. Drugi przepisowy sztandar został ufundowany przez mieszkańców Ziemi Lidzkiej, Mińskiej i Ejszyskiej w 1920 r. Uroczystego wręczenia sztandaru dokonał marszałek Józef Piłsudski 14 kwietnia 1922 r. w Wilnie, w trzecią rocznicę wyzwolenia Wilna z rąk bolszewików. Losy obu sztandarów Pułku nie były znane do 2019 roku[21].
Jesienią 2019 roku dzięki współpracy kadry Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, członków Stowarzyszenia Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław”, ministra Michała Dworczyka oraz Fundacji Wolność i Demokracja udało się odnaleźć sztandar ufundowany przez mieszkańców Ziemi Lidzkiej, Mińskiej i Ejszyskiej. Sztandar ten, pod koniec września 1939 roku został po walkach ukryty w rejonie Medyki i przez 80 lat pozostawał w ukryciu. 29 listopada 2019 roku w Pałacu Prezydenckim, w obecności Prezydenta RP Andrzeja Dudy, Ministra Obrony Narodowej, oraz reprezentantów 9 Warmińskiego Pułku Rozpoznawczego Prezes Fundacji Wolność i Demokracja, Pani Lila Luboniewicz przekazała sztandar do Muzeum Wojska Polskiego[22].
Odznaka pamiątkowa
Odznaka zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk. nr 49, poz. 872 z 13 grudnia 1921 roku. Posiada kształt Krzyża Orderu Virtuti Militari, którego ramiona pokryte są chabrową emalią z białym obramowaniem. Na krzyż nałożony jest orzeł z rozpiętymi skrzydłami, trzymający w szponach wieniec. Nad głową orła złota otwarta korona. Na ramionach krzyża wpisano datę odzyskania niepodległości 11 XI 1918, na dolnym ramieniu w wieńcu numer 4 i inicjał U. Oficerska – czteroczęściowa, wykonana w srebrze, emaliowana. Wymiary: 38x38 mm. Projekt: Witold Łada-Zabłocki. Wykonanie: Teodor Filipski – Wilno[23]
Barwy
| Proporczyk | Opis[24] |
|---|---|
 | Proporczyk w kolorze (niebiesko-białym[25]) chabrowo-białym[26] |
 | proporczyk dowództwa w 1939 |
 | proporczyk 1 szwadronu w 1939 |
 | proporczyk 2 szwadronu w 1939 |
 | proporczyk 3 szwadronu w 1939 |
 | proporczyk 4 szwadronu w 1939 |
 | proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939 |
 | proporczyk plutonu łączności w 1939 |
| Inne | Opis |
 | Na czapce rogatywce – otok chabrowy[27][l][28]. |
 | Spodnie długie[m] ciemnogranatowe, lampasy chabrowe, wypustka biała[29] |
 | „Łapka” (do 1921[n]) – karmazynowa[o] |
Żurawiejki pułkowe
|
|
Zaniemeńscy ułani
- Dowódcy pułku
- płk Stanisław Rawicz-Dziewulski (1918-1921)
- mjr/ppłk Czesław Kozierowski (1921-1932)
- płk dypl. Ludwik Schweizer (1932-1936)
- płk dypl. Zdzisław Chrząstowski (1936-1938)
- ppłk Ludomir Wysocki (1938-1939)
- Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku – I zastępca dowódcy)
- mjr Tadeusz Seeliger-Reklewski (1923)
- ppłk rez. powoł. do sł. czyn. Kazimierz Dembiński-Pióro (od II 1924[31])
- mjr SG Józef Świerczyński (23 XII 1927 – 28 I 1931 → dowódca 23 puł)
- ppłk Eugeniusz Jasiewicz (od 28 I 1931 → zastępca dowódcy 22 puł)
- mjr Jerzy III Dąbrowski (28 I 1931 – 28 VI 1933 → rejonowy inspektor koni w Wilnie)
- mjr / ppłk Eugeniusz Święcicki (od 28 VI 1933)
Żołnierze 4 pułku ułanów - ofiary zbrodni katyńskiej
Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[32] oraz Muzeum Katyńskie[33][p][q].
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Stanisław Witold Falkowski | ppor. kaw. rez. | IX 39 -oficer ordynansowy | ULK | |
| Gabarski Jan | rotmistrz | żołnierz zawodowy | zastępca dowódcy szwadronu zapasowego | Katyń |
| Grzymała Aleksander | podporucznik rezerwy | Charków | ||
| Hamac-Bloch Feliks[36] | podporucznik rezerwy | lekarz stomatolog | praktyka w Wilnie; IX 39 - lekarz pułku | Charków |
| Lewy-Taljański Stefan[37] | podporucznik rezerwy | absolwent SNP | COP w Nisku | Charków |
| Nowak Bernard | podporucznik rezerwy | lekarz weterynarii | Charków | |
| Ryng Jan Marian | podporucznik rezerwy | urzędnik | Sąd Okręgowy w Warszawie | Charków |
| Solarz Józef | podporucznik rezerwy | student | ASP w Warszawie | ULK |
| Wojcieszonek Edward | podporucznik rezerwy | technik ogrodnik | pracował w Nowogródku | Katyń |
Tradycje pułku
Tradycje Pułku kultywuje:
- 9 Warmiński pułk rozpoznawczy im. pułkownika Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”[38].
- 4 Małopolska Drużyna Kawalerii Harcerskiej z Blachowni, która w 1983 roku przyjęła imię pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich[39]
- Fundacja „Oddział Kawalerii Ochotniczej im. Pułku 4. Ułanów Zaniemeńskich”[40]
- Stowarzyszenie Szwadron im. Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich z siedzibą w Skowarczu[41]
Tradycje 4 pułku Ułanów Zaniemeńskich kontynuował 3 Mazurski Batalion Rozpoznawczy im. płk. Jana Hipolita Kozietulskiego.
Uwagi
- ↑ Na pamiątkę szarży pod Grebionką[1].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[7].
- ↑ rtm. Wiesław Zygmunt Słapa pełnił jednocześnie funkcję dowódcy szwadronu gospodarczego.
- ↑ ppor. kaw. Jerzy Wiktor Majewski pełnił jednocześnie funkcję dowódcy plutonu w 2. szwadronie
- ↑ Rotmistrz Stanisław Załęski ps. „Prus” ur. 6 stycznia 1907. Absolwent III promocji SPRKaw. w Grudziądzu (1928/29). Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 3. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[10]. W czasie powstanie warszawskiego w Grupie Bojowej Krybar – wytwórnia uzbrojenia. 15 września 1944 został ranny. Zmarł 9 października 1944 w Stalagu XI A Altengrabow[11][12][13].
- ↑ Prawdopodobnie chodzi o Konstantego Scheunerta ur. 12 maja 1912. Absolwent III promocji SPRKaw. w Grudziądzu (1931/32). Praktykę odbył w 4 puł. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 166. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[14]. Porucznik Konstanty Scheunert był pomocnikiem attaché wojskowego w Londynie, odznaczonym Krzyżem Kawalerskim Orderu Imperium Brytyjskiego. Zmarł 27 marca 1970.
- ↑ Prawdopodobnie chodzi o por. kaw. rez. Eugeniusza Lempke ps. „Ufny” ur. 14 marca 1903 w Warszawie, w rodzinie Władysława i matki z domu Gradys. W czasie powstania warszawskiego był członkiem Komendy Głównej Wojskowego Korpusu Służby Bezpieczeństwa. Od 5 października przebywał w niemieckiej niewoli, kolejno w Stalagu 344 Lamsdorf i Oflagu II D Gross-Born. Zmarł 13 stycznia 1960 w Warszawie[12][13].
- ↑ Ppor. lek. rez. Feliks Hanak Bloch[15] lub Feliks Hamac-Bloch[16] lub Feliks Hanac-Bloch[17] ur. 11 września 1903 w Białymstoku, w rodzinie Józefa i Gustawy[18]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 w korpusie oficerów rezerwy kawalerii. Posiadał przydział w rezerwie do 4 puł.[16] W pułku odbył ćwiczenia rezerwy (1931, 1934 i 1936) jako dowódca plutonu[18]. W 1933 otrzymał dyplom lekarza stomatologa. Mieszkał i praktykował w Wilnie[15][17].
- ↑ kpt. lek. wet. Tadeusz Marian Elektorowicz ur. 6 lipca 1905 w Starym Samborze, w rodzinie Wincentego Stanisława. W marcu 1939 był lekarzem weterynarii 33 dal w Wilnie. Według Piotra Zarzyckiego w czasie kampanii wrześniowej był lekarzem weterynarii II/33 pal. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[12].
- ↑ Rtm. Feliks Antoni Kisiel ps. „Rusiecki”, „Halicz” ur. 23 listopada 1910 w Jędrzejowie, w rodzinie Stanisława i matki z domu Rybacka. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 52. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[19]. W konspiracji od 20 listopada 1939. Pełnił służbę w Oddziale II Komendy Głównej Armii Krajowej. Od 5 października przebywał w niemieckiej niewoli, kolejno w Stalagu 344 Lamsdorf i Oflagu II D Gross-Born. Zmarł 21 listopada 1972 w Warszawie[12][13].
- ↑ por. kaw. Henryk Giecewicz ur. 22 sierpnia 1913 w Wilnie, w rodzinie Wacława, rotmistrza i Heleny z Połońskich. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 22. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[20]. W tym czasie był przydzielony w charakterze instruktora do Szkoły podoficerskiej ckm Podlaskiej BK przy 9 psk. W trakcie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II C Woldendberg[12]. Zmarł 3 października 1989. Został pochowany na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Toruniu.
- ↑ Nawiązywały do 4 Pułku Ułanów Królestwa Polskiego z 1830 r.
- ↑ Szasery.
- ↑ W 1921 roku przywrócono barwne proporczyki w broniach jezdnych.
- ↑ Karmazynowe patki ułanów (zamiast proporczyków) nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831[30].
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[34].
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[35].
Przypisy
- ↑ Filipow i Wróblewski 1992 ↓, s. 15.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 190.
- ↑ Bayer 1929 ↓, s. 29–30.
- ↑ Bayer 1929 ↓, s. 29, jako ułan Józef Byczyński.
- ↑ Bayer 1929 ↓, s. 30, jako ułan Aleksander Kułakowski.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 690–691.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 350, 367.
- ↑ Kukawski 2012 ↓, s. 64–65.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 590.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 128, 596.
- ↑ a b c d e Straty ↓.
- ↑ a b c Powstańcze biogramy ↓.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 250.
- ↑ a b Rocznik Lekarski 1938 ↓, s. 808.
- ↑ a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 129, 589.
- ↑ a b Spis urzędowy lekarzy 1939 ↓, s. 76.
- ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 159.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 370.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 11, 511.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 190–191.
- ↑ Komunikat Kancelarii Prezydenta RP z dnia 29 listopada 2019 roku. Dostęp 2019-11-30, 8:58.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 168–169.
- ↑ Smaczny 1989 ↓, s. 382.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 27 z 3 sierpnia 1920 roku, poz.636
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 22 z 4 sierpnia 1927 roku, poz.268
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr nr 6 z 24 lutego 1928 roku, poz.66
- ↑ Dziennik Rozkazów MS Wojsk. nr 6 z 24 lutego 1928 roku.
- ↑ Smaczny 1989 ↓, s. 376.
- ↑ Żygulski (jun.) 1988 ↓, s. 116.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 16 lutego 1924 roku, s. 69.
- ↑ Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
- ↑ Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓.
- ↑ Wyrwa 2015 ↓.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5346.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6176.
- ↑ Historia pułku oraz tradycje 9 Warmińskiego Pułku Rozpoznawczego. 9pr.wp.mil.pl.
- ↑ Historia.blachownia.com.
- ↑ [1].
- ↑ Szwadron im. Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich.
Bibliografia
- Stefan Bayer: Zarys historji wojennej 4-go pułku ułanów zaniemeńskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Krzysztof Filipow, Bohdan Wróblewski: Odznaki pamiątkowe Wojska Polskiego 1921–1939. Kawaleria. Warszawa: Feniks editions, 1992. ISBN 83-900217-3-0.
- „Księga jazdy polskiej”: pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint: Wydawnictwo Bellona. Warszawa 1993
- „Rocznik Oficerów Kawalerji 1930”, Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, Warszawa 1930.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Lesław Kukawski: Historia pułku. W: 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich. Krzysztof Mijakowski (red.). Lublin: Edipresse Polska S.A., 2012, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-7769-266-0.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
- Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914-1947: rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].
| Rodowód | |
|---|---|
| Naczelne władze wojskowe | |
| Rodzaje sił zbrojnych | |
| Formacje |
|
| Bronie |
|
| Służby | |
| WP w 1939 | |
| Inne |
|
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ofensywa wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego 4 lipca 1920
Otok chabrowy_2 na czapkę
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk plutonu łączności 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w 1939
Delegacja 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich u marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego 19 kwietnia 1937. Marszałek Polski Edward Rydz-Śmigły (w środku) pozuje do fotografii grupowej z oficerami 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-549-2
Autor: Kobyliński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sztandar Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich w Pałacu Prezydenckim na uroczystości przekazania do Muzeum Wojska Polskiego, 29 listopada 2019 roku.
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Borysowem (sierpień - 28 września 1919)
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 1 szwadronu 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w 1939
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa nad Niemnem 20 - 28 września 1920 - nowa wersja
Autor: Magnum045, Licencja: CC BY-SA 3.0
Order Virtuti Militari 5th Class
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk dowództwa 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w 1939
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 4 szwadronu 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w 1939
Odznaka 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich - replika
Łapka ułanów na kołnierz kurtki - II RP
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 3 szwadronu 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w 1939
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Rakowem (23 lipca - 3 sierpnia 1919)
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Barwy - proporczyk 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich
Kolor spodni, lampasów i wypustki - 4 Pułku Ułanów (1935) - II RP
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 2 szwadronu 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w 1939
Autor: Kobyliński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zdjęcia obu stron sztandaru Pułku 4 Ułanów Zaniemeńskich w Pałacu Prezydenckim na uroczystości przekazania do Muzeum Wojska Polskiego, 29 listopada 2019 roku.
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 5 szwadronu ckm 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w 1939