4 Szpital Okręgowy

Otwarcie 4 Okręgowego Szpitala im. gen. Felicjana Sławoja Składkowskiego w Łodzi - przemawia gen. Stanisław Rouppert; kwiecień 1937

Szpitale Okręgowe WP w 1939

4 Szpital Okręgowy im. gen. dyw. dr. Felicjana Sławoja Składkowskiego – jednostka organizacyjna służby zdrowia Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Zadaniem 4 Szpitala Okręgowego było leczenie wojskowych i osób uprawnionych do leczenia wojskowego Okręgu Korpusu nr IV^[1]. Szpital dysponował ambulatorium dentystycznym, chirurgicznym, okulistycznym, laryngologicznym oraz przychodnią ogólną dla chorych. Komendant szpitala posiadał uprawnienia dowódcy pułku^[2].

Historia szpitala

Minister spraw wojskowych wydał rozkaz nr O.I.Szt.Gen. 7980 Org. Częściowa likwidacja zakładów służby zdrowia, w którym między innymi nakazał dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV zredukować z dniem 25 lipca 1924 roku liczbę łóżek w szpitalu do 400^[3].

Z dniem 1 lipca 1931 roku minister spraw wojskowych wcielił kadrę 4 batalionu sanitarnego, bez zmiany nazwy i zadań, do 4 Szpitala Okręgowego i jednocześnie zwiększył skład osobowy szpitala o skład osobowy kadry^[4].

25 września 1937 roku minister spraw wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki nadał 4 Szpitalowi Okręgowemu nazwę „4 Szpital Okręgowy imienia generała dywizji dra Felicjana Sławoja Składkowskiego”^[5].

4 Szpital Okręgowy był jednostką mobilizującą. Komendant szpitala był odpowiedzialny za przygotowanie mobilizacji, a komendant kadry zapasowej za jej przeprowadzenie.

Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” kadra zapasowa 4 Szpitala Okręgowego przed wykonaniem nałożonych na nią zadań mobilizacyjnych sama mobilizowała się w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym, do etatu wojennego kadry mobilizującej nr 4. Kadra mobilizująca była organizacją przejściową. Po wykonaniu zadań mobilizacyjnych ulegała likwidacji.

Struktura organizacyjna

Organizacja szpitala w 1923^[6]:

• komendant, kancelaria i komisja gospodarcza,
• oficer administracji budynków i magazynów,
• oddziały chorych i pracowni klinicznych: chorób wewnętrznych, zakaźny, chirurgiczny, ginekologiczny, dermatologiczny, oddział neurologiczny, okulistyczny i laryngologiczny;
• pracownia bakteriologiczna
• pracownia rentgenowska,
• prosektorium,
• ambulatorium dentystyczne,
• apteka okręgowa,
• trzy plutony obsługi sanitarnej

Szpital posiadał 600 łóżek.

Kadra szpitala

Komendanci szpitala^[7]

• kpt. lek. dr Antoni Więckowski (XI 1918 – V 1919 → komendant szpitala polowego nr 402^[8])
• ppłk lek. Bogusław Zadurowicz (V 1919 – 1921^[8])
• płk lek. Józef Manteuffel (1921^[9] – IV 1927^[a])
• ppłk / płk lek. dr Józef Gurtzman (V 1927^[11] – 31 III 1930 → stan spoczynku^[12])
• płk lek. Antoni Więckowski (VI 1930^[13] – VI 1934 → szef sanitarny DOK IV^[14])
• ppłk lek. dr Edward Wertheim (VI 1934^[15] – XI 1935 → szef sanitarny DOK IV)
• ppłk lek. dr Wiaczesław Michałowski (XI 1935 – 1939^[16])

Komendanci kadry

• ppłk lek. Stanisław Ostrowski (1931-1938)
• mjr lek. Franciszek Goertz (1938-1939)

Obsada personalna i struktura w marcu 1939 roku

Ostatnia „pokojowa” obsada personalna szpitala^[17][b]:

• komendant szpitala – ppłk dr Wiaczesław Michałowski
• rezerwa personalna szpitala – ppłk dr Leon Wacław Olszewski
• starszy ordynator oddziału chirurgicznego – płk dr Michał Dobulewicz
• ordynator oddziału – ppłk dr Klemens Kazimierz Mielnik
• starszy ordynator oddziału wewnętrznego – mjr dr Stanisław Lakmunt
• ordynator oddziału – kpt. dr Józef Sobieszczański
• starszy ordynator oddziału ocznego – mjr dr Jan Łuc
• ordynator oddziału – kpt. dr Marian Sikorski
• starszy ordynator oddziału skórno-wenerycznego – mjr dr Samuel Cemach
• starszy ordynator oddziału neurologiczno-psychiatrycznego – mjr dr Wacław Jeżewski
• kierownik pracowni bakteriologiczno-chemicznej – ppłk dr Jan Żurkowski
• kierownik pracowni rentgenowskiej – mjr dr Teodor Herman Hellwig
• kierownik apteki – por. mgr Zenon Olszewski
• pomocnik komendanta ds. gospodarczych – mjr Zbigniew Franciszek Krasuski
• oficer gospodarczy – kpt. int. Franciszek Brdyś
• dowódca plutonu gospodarczego – por. piech. Zenon Antoni Szklarski
• kapelan – kpl. ks. Władysław Mróz

Kadra zapasowa 4 Szpitala Okręgowego

• komendant kadry – mjr dr Franciszek Rudolf Goertz
• lekarz kadry – por. lek. Zdzisław Konrad Sutorowski
• oficer mobilizacyjny – kpt. Walenty Edward Jarmiński
• oficer ewidencji personalnej – kpt. Henryk Bielski
• oficer materiałowy – por. mgr Józef Tadeusz Kubiszewski
• zastępca oficera materiałowego – por. piech. Kazimierz Tercz †1940 Katyń^[19]
• dowódca kompanii szkolnej – kpt adm. (piech.) Tomasz Siwicki
• dowódca I plutonu – chor. Antoni Dzierżyński

Żołnierze Szpitala – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego^[20]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Aleksandra Rybińska-Bielecka: Wojskowa służba zdrowia Drugiej Rzeczpospolitej. Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź. Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2018.