50 złotych 1924 Klęczący rycerz
| |||
| Dane podstawowe | |||
| Emitent | |||
|---|---|---|---|
| Rocznik | 1924 | ||
| Emisja | |||
| Mennica | Mennica Państwowa | ||
| Nakład | 105 szt. | ||
| Projektant | |||
| Opis fizyczny | |||
| Masa | 10,2–11,35 grama | ||
| Średnica | 28 mm | ||
| Materiał | |||
| Rant | gładki | ||
| Stempel | |||
| Uwagi | moneta próbna kolekcjonerska | ||
50 złotych 1924 Klęczący rycerz – moneta próbna okresu złotowego II Rzeczypospolitej, wybita według projektu Tadeusza Breyera, z rewersem zatwierdzonym przez Ministra Skarbu rozporządzeniem dotyczącym między innymi wzorów złotych polskich monet obiegowych planowanych jako element reformy walutowej Władysława Grabskiego[1][2].
Zarówno na awersie jak i na rewersie 50-złotówki nie umieszczono ani nominału, ani nazwy jednostki monetarnej[3].
Na monecie nie ma znaku mennicy ani napisu „PRÓBA”[4].
Rys historyczny
W jednym z aktów prawnych poprzedzających reformę Władysława Grabskiego, tj. w dekrecie Prezydenta RP z 20 stycznia 1924 r., przewidywano bicie 3100 złotych z jednego kilograma stopu złota próby 900 (9/31 grama czystego kruszcu na 1 złoty), w nominałach: 10, 20, 50 i 100 złotych. 26 maja 1924 r. Minister Skarbu wydał rozporządzenie ustalające wzory 13 monet o nominałach od 1 grosza do 100 złotych, w tym planowanych wówczas do wprowadzenia czterech nominałów ze złota, dla których wybrano wspólny typ awersu autorstwa Antoniego Madeyskiego (określający również nominał) oraz wspólny rewers z klęczącym rycerzem autorstwa Tadeusza Beyera[2][1].
Do emisji złotych monet według zatwierdzonego wzoru jednak nie doszło, a na początku 1925 r. rozpisano nowy konkurs na projekt złotych polskich monet obiegowych. Zwyciężczynią została Zofia Trzcińska-Kamińska, według projektu której bito później (od 1926 r.) złote bulionowe 10- i 20-złotówki z Bolesławem Chrobrym[5].
Rewers Tadeusza Breyera doczekał się jedynie bicia w postaci monety próbnej o średnicy identycznej jak planowana złota moneta 50-złotowa, jednak w połączeniu z innym niż w rozporządzeniu awersem – niezawierającym żadnych oznaczeń nominału[1][3]. Wybito w ten sposób hybrydową monetę próbną, której ze względu na średnicę na podstawie rozporządzenia z 1924 r. przypisywany jest nominał 50 złotych[1][3].
Awers
Na tej stronie znajduje się godło – orzeł w koronie, po obu stronach łap – „19 24”, dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”[6].
Awers jest identyczny jak awers jednej z monet próbnych 2-złotowych z 1924 r[7].
Rewers
Na tej stronie monety umieszczono pośrodku z profilu postać klęczącego na lewym kolanie rycerza z mieczem w dłoni i z wzniesioną do przysięgi prawą ręką, poniżej rok – 1924, dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”[6].
Opis
Moneta została wybita z rantem gładkim w miedzi, na krążku o średnicy 28 mm, w nakładzie 105 sztuk[3].
Pod koniec drugiego dziesięciolecia XXI w. ze znanych monet II Rzeczypospolitej moneta próbna z klęczącym rycerzem jest[8]:
- jedyną monetą o wartości 50 złotych,
- jedną z dwóch monet bez nominału, obok 5 złotych 1930 Wizyta w Brukseli,
- jedną z czterech próbnych monet bez nazwy jednostki monetarnej, obok[9]:
- jedną z siedmiu monet będącymi efektem przygotowań Mennicy Państwowej do wprowadzenia złotych monet obiegowych przewidywanych przez reformę walutową Władysława Grabskiego, obok:
- 10 złotych 1925 Profile kobiety i mężczyzny projektu Antoniego Madeyskiego,
- 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
- 20 złotych 1924 Monogram RP projektu T. Załuskiego,
- 20 złotych 1925 Polonia projektu Antoniego Madeyskiego,
- 20 złotych 1925 Bolesław Chrobry projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
- 100 złotych 1925 Mikołaj Kopernik projektu Stanisława Szukalskiego.
Odmiany
W drugim dziesięcioleciu XXI w. znane są również bicia tej monety w[3]:
- brązie (nakład nieznany, masa 10,2–10,3 grama),
- ołowiu (nakład nieznany, masa nieznana),
- aluminium (nakład nieznany, masa nieznana),
- srebrze (nakład nieznany, masa nieznana),
- złocie (nakład nieznany, masa 17,23 grama).
W początku XXI w. Mennica Polska w ramach serii: „240 lat Mennicy Polskiej – Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego” wydała blister „Klęczący Rycerz” zawierający cztery pozłacane repliki/wyobrażenia złotych monet II Rzeczypospolitej zgodnych z rozporządzeniem Ministra Skarbu z 1924 r., a więc planowane, ale nigdy w dwudziestoleciu międzywojennym niewybite, monety z klęczącym rycerzem Tadeusza Breyera[11].
Zobacz też
- monety próbne II Rzeczypospolitej
- klęczący rycerz
- 10 złotych 1925 Profile kobiety i mężczyzny
- 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry
- 20 złotych 1924 Monogram RP
- 20 złotych 1925 Polonia
- 20 złotych 1925 Bolesław Chrobry
- 100 złotych 1925 Mikołaj Kopernik
- 50 złotych
Przypisy
- ↑ a b c d Mennica Polska S.A., Blister: Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego – Klęczący Rycerz, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 2.
- ↑ a b Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 230–231, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 254–257, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 254, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 231, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 87.
- ↑ Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 73, 87.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 258–265, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 100–103, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Mennica Polska S.A., Blister: Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego – Klęczący Rycerz, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa.
Bibliografia
- J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4
Media użyte na tej stronie
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba 2 złote 1924 inny orzeł awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba 2 złote 1924 inny orzeł rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba bez napisu 50 złotych 1924 klęczący rycerz awers brąz
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba bez napisu 50 złotych 1924 klęczący rycerz rewers brąz