5 Dywizjon Samochodowy

5 Dywizjon Samochodowy
Ilustracja
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1921
Rozformowanie1934
Tradycje
Święto31 października, 16 maja
Kontynuacja5 Batalion Pancerny
Dowódcy
Ostatnippłk Felicjan Madeyski-Poraj
Organizacja
Dyslokacjagarnizon Kraków
Rodzaj sił zbrojnychwojsko
Rodzaj wojskwojska samochodowe

5 Dywizjon Samochodowy (5 dsam) – pododdział wojsk samochodowych Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Budynki dowództwa 5 dywizjonu[1]
Stadion sportowy 5 dywizjonu[1]
Powódź na terenie 5 dywizjonu samochodowego
Motocykliści na zalanym terenie 5 dywizjonu samochodowego[1]

Pierwsze jednostki samochodowe powstały samorzutnie w pierwszych dniach listopada 1918. W Krakowie powstał Zapasowy Korpus Samochodowy Okręgu Generalnego. Wykorzystywano sprzęt i materiały pozostawione przez wojska okupacyjne[2]. Jednostką dowodził ppłk Tadeusz Piotrowski[3]. W strukturze dyonu występowała między innymi Kolumna Szkolna Samochodów Pancernych. Jesienią 1925 roku kolumna została wyłączona ze składu wojsk samochodowych, podporządkowana dowódcy 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego i przemianowana na 5 Szwadron Samochodów Pancernych.

W 1934 roku ze składu 2 Pułku Pancernego w Żurawicy zostały wyłączone i dyslokowane do garnizonu Kraków dwie kompanie czołgów i jedna kompania szkolna. Wymienione pododdziały połączone z 5 dsam utworzyły 5 Batalion Czołgów i Samochodów Pancernych, który później został przeformowany w 5 Batalion Pancerny.

19 maja 1927 Minister Spraw Wojskowych ustalił i zatwierdził datę święta dywizjonu na dzień 31 października[4]. 1 maja 1931 Minister Spraw Wojskowych zmienił datę święta z 31 października na 16 maja[5].

Dowódcy dywizjonu

  • mjr / ppłk sam. dr Tadeusz Kazimierz Piotrowski[a] (do III 1929[7][8][9][10])
  • mjr sam. Wacław Hryniewski (1929 – X 1931[11])
  • ppłk sam. Felicjan Madeyski-Poraj (X 1931[11] – IV 1934)

Odznaka pamiątkowa

21 kwietnia 1931 roku Minister Spraw Wojskowych, Marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 5 dsam[12]. Odznaka o wymiarach 42x42 mm ma kształt krzyża maltańskiego o ramionach zakończonych kulkami. W centrum umieszczono herb Krakowa, na ramionach krzyża wpisano rok 1918. Jego ramiona oplata opaska z napisem 5 DYWIZJON SAMOCHODOWY. Dwuczęściowa - oficerska wykonana w srebrze. Wykonanie: Franciszek Malina - Kraków[13].

Uwagi

  1. ↑ ppłk sam. dr Tadeusz Kazimierz Piotrowski w marcu 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, a z dniem 30 czerwca 1929 został przeniesiony w stan spoczynku[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1205.
  2. ↑ Madeyski 1928 ↓, s. 1157.
  3. ↑ Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1206.
  4. ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 19 maja 1927 r., Nr 16, poz. 174.
  5. ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 1 maja 1931 r., Nr 12, poz. 142.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929, s. 140.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1010.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 921.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 651.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929, s. 88.
  11. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 333.
  12. ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 21 kwietnia 1931 r., Nr 11, poz. 129.
  13. ↑ Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. s. 346.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Zygmunt Madeyski. Wojska samochodowe. (Szkic historyczny).. „Przegląd Wojskowo-Techniczny. Broń Pancerna”. 4 (6), s. 1157-1162, 1928. Warszawa: Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych; Dowództwo Saperów; Dowództwo Broni Pancernych; Dowództwo Wojsk Łączności. 
  • Piotr Rudzki, Jerzy Kulesza, Józef Jeszka. Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych. „Przegląd Wojskowo-Techniczny. Broń Pancerna.”. 4 (6), s. 1193-1246, 1928. Warszawa: Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych; Dowództwo Saperów; Dowództwo Broni Pancernych; Dowództwo Wojsk Łączności. 
  • Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Pantera Books. ISBN 83-204-3299-5.
  • Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks" ; Londyn : Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
  • Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971.
  • Janusz Magnuski, Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993, ISBN 83-86028-00-9, OCLC 834071453.
Bronie pancerne II Rzeczypospolitej
Brygady zmotoryzowane:
Pułki pancerne:
Bataliony pancerne:
Bataliony czołgów lekkich:
Dywizjony pancerne:
Kompanie czołgów rozpoznawczych:
Kompanie czołgów lekkich:
Pociągi pancerne:
Polskie pojazdy wojskowe do 1939
Czołgi
Samochody pancerne
Ciągniki artyleryjskie
Samochody osobowe
i ciężarowe
Pociągi pancerne
Drezyna pancerna
Motocykle
Pojazdy prototypowe
i doświadczalne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Dowództwo 5 dywizjonu samochodowego.png
Mjr. Piotr Rudzki, kpt. Jerzy Kulesza, kpt. Józef Jeszka, „Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych”. Budynki dowództwa 5 dywizjonu samochodowego
Powódź w 5 dsam - samochód ciężarowy.png
Mjr. Piotr Rudzki, kpt. Jerzy Kulesza, kpt. Józef Jeszka, „Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych”. Powódź w 5 dywizjonie samochodowym.
Stadion sportowy 5 dywizjonu samochodowego.png
Mjr. Piotr Rudzki, kpt. Jerzy Kulesza, kpt. Józef Jeszka, „Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych”. Stadion sportowy 5 dywizjonu samochodowego.
Powódź w 5 dywizjonie samochodowym - motocykliści.png
Mjr. Piotr Rudzki, kpt. Jerzy Kulesza, kpt. Józef Jeszka, „Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych”. Powódź w 5 dywizjonie samochodowym - motocykliści
Godło wojsk samochodowych.png
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Godło wojsk samochodowych Wojska Polskiego II RP