5 Oddział Ochrony Pogranicza

5 Oddział Ochrony Pogranicza
Historia
Państwo Polska
Sformowanie1945
Rozformowanie1946
Tradycje
Kontynuacja5 Mazurski Oddział WOP
7 Brygada OP
19 Brygada WOP
Dowódcy
Pierwszyppłk Stanisław Wyderka[1]
Organizacja
Numerpoczty polowej - 52174[2]
JW 1842[3]
DyslokacjaWęgorzewo; Olsztyn
FormacjaWojska Ochrony Pogranicza
PodległośćOkręg Wojskowy Warszawa
Dysl wop 1945 5.png

5 Oddział Ochrony Pogranicza – jeden z oddziałów w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.

Sformowany w grudniu 1945 z żołnierzy 1, 15 i 18 DP[4] Warszawskiego Okręgu Wojskowego, na podstawie rozkazu NDWP nr 0245/org. z 13 września 1945 w składzie czterech komendantur odcinków i 16 strażnic o stanie 1856 wojskowych i 23 kontraktowych[5]. Sztab oddziału stacjonował w Węgrzewie i Olsztynie[6].

Na podstawie rozkazu Nr 0153/Org. Naczelnego Dowódcy WP z dnia 21 września 1946 roku jednostka została przeformowana[7]. Na jej bazie powstał 5 Mazurski Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza.

Struktura organizacyjna

Dowództwo oddziału

  • dowódca oddziału[9]
ppłk Stanisław Wyderka - do marca 1947
  • szef sztabu:
mjr Jerzy Korczuk
mjr Michalak - od sierpnia 1946
  • zastępca do spraw polityczno-wychowawczych
mjr Harley

Ochrona granicy

Działalność oddziału charakteryzowała się rygorystycznym egzekwowaniem przepisów w strefie nadgranicznej. Były one uciążliwe zarówno dla osób przekraczających granicę, jak i dla ludności zamieszkałej w strefie. Istniały wówczas tendencje do maksymalnego ograniczenia ruchu granicznego, w tym także paszportowego.

W 1946 roku zatrzymano około 245 osób, ujawniono przemyt o wartości około 87 380 złotych. W strefie nadgranicznej zatrzymano około 100 osób za szabrownictwo, rabunek i nielegalne posiadanie broni[10]. Ze Związku Radzieckiego przemycano odzież wojskową, wyroby ze złota i pieniądze, a do ZSRR aparaty fotograficzne, białe płótno, obrusy, koce, spirytus i żywność[11].

21 stycznia 1946 roku we wsi Jakunowo akcja WOP doprowadziła do ujęcia 5 członków bandy rabunkowej. W lutym żołnierze oddziału "oczyszczali strefę i pas graniczny z elementu bandyckiego w celu umożliwienia osiedlenia się repatriantów zza Buga". Transporty repatriantów przechodziły przez Przejściowy Punkt Kontrolny Korsze [12].

W lutym 1946 roku we wschodniej części obszaru odpowiedzialności 5 OOP pojawił się 300-osobowy uzbrojony oddział. Oceniano, ze jego celem jest sparaliżowanie osadnictwa w powiecie Giżyckim i Węgorzewskim. Pododdziały WOP współdziałając z MO i UB podjęły z nim walkę. We wrześniu następuje szereg dalszych sukcesów w ochronie granicy państwowej. Ogółem zatrzymano 62 przestępców granicznych[13].

Przekształcenia

5 Oddział Ochrony Pogranicza → 5 Mazurski Oddział WOP → 7 Brygada Ochrony Pogranicza → 19 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Kętrzyn i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Kętrzyn → 19 Oddział WOP → 19 Kętrzyński Oddział WOP

Przypisy

  1. ↑ Ławski 1974 ↓, s. 254.
  2. ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
  3. ↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego nr 053/Org. z 30.03.1946 roku
  4. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 54.
  5. ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 71.
  6. ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 83.
  7. ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 126-127.
  8. ↑ Strukturę organizacyjną Oddziału podano za:Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991). s. 83.
  9. ↑ Rabij 2000 ↓, s. 28.
  10. ↑ Rabij 2000 ↓, s. 35.
  11. ↑ Rabij 2000 ↓, s. 32.
  12. ↑ Rabij 2000 ↓, s. 33.
  13. ↑ Rabij 2000 ↓, s. 34.

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Bogdan Rabij. V Mazurski Oddział WOP i jego osiągnięcia w zakresie zwalczania przestępczości granicznej. „Problemy ochrony granic”. 14/2000, 2000. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
  • Archiwum Straży Granicznej, sygn. 217/143 k.7-8. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
Wojska Ochrony Pogranicza
Oddziały OP 1945–1946
Oddziały WOP
1946–1948 i 1957–1976
Brygady OP 1948–1950
Brygady WOP 1950–1958
„Terytorialne”
brygady WOP 1958–1990
Komendy odcinków
Bataliony OP
Bataliony WOP
Bataliony portowe
Inne
Samodzielne OZ
Szkolnictwo WOP
Dywizjony OP
Strażnice WOP
GPK/PPK
Kętrzyński Oddział WOP
Rodowód
Komendy odcinków
Bataliony OP
Bataliony WOP
Strażnice WOP
GPK

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Dysl wop 1945 5.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dyslokacja oddziałów i komend Wojsk Ochrony Pogranicza - 5 Oddział Ochrony Pogranicza w 1945 r.