5 Pułk Pancerny (PSZ)

5 Pułk Pancerny
Ilustracja
Znak pancerny i proporczyk pułku
Historia
Państwo Polska
Sformowanie1945
Rozformowanie1947
Tradycje
Rodowód5 Batalion Pancerny
Dowódcy
Pierwszyppłk Jerzy Łucki
Organizacja
DyslokacjaDuns, Wick, Thurso, Skitten, Carronbridge
Rodzaj sił zbrojnychwojsko
Rodzaj wojskBroń pancerna
Podległość16 Brygada Pancerna
Oznaka 16 Samodzielnej Brygady Pancernej
Czołg pułku – Mk VI Crusader

5 Pułk Pancerny - oddział pancerny Polskich Sił Zbrojnych.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Formowanie 5 pułku pancernego rozpoczęto na podstawie rozkazu organizacyjnego nr 6 dowódcy 16 Samodzielnej Brygady Pancernej z dnia 31 marca 1945 roku w miejscowości Duns, w Szkocji, z dniem 5 kwietnia 1945 r. w składzie 16 Samodzielnej Brygady Pancernej. Zalążki dla pułku wydzielił 9 pułk Ułanów Małopolskich w sile 6 oficerów 43 szeregowych. Dowódcą grupy organizacyjnej był major Konstanty Hajdenko. 25 kwietnia dowództwo pułku objął ppłk Jerzy Łucki. Do jednostki zaczęli napływać żołnierze osiągając 25 kwietnia stan 10 oficerów i 389 szeregowych. W samym czasie do pułku dotarły przekazane przez 3 Pułk Pancerny czołgi lekkie Stuart i samochody opancerzone Scout-Car. Następnie w maju dotarły pierwsze czołgi Cromwell[1]. Pułk otrzymywał sukcesywnie wyszkolone załogi czołgów z Centrum Wyszkolenia Pancernego i Technicznego oraz szkolił we własnym zakresie kierowców i specjalistów. Pozwoliło to sformować w ramach pułku 19 czerwca 1945, 3 szwadron pancerny. W dniu 1 lipca 1945 w pułku było jedynie 16 czołgów średnich Centaur I i Cromwell, pozwoliło to w dniu 13 lipca rozpocząć 1 szwadronem szkolenie pancerne, a potem sukcesywnie następne szwadrony [2]. W połowie czerwca 1945 roku uznano, iż 5 pułk pancerny osiągnął strukturę organizacyjną przewidzianą etatem. Brak jednak było wyszkolonych oficerów. Intensywne szkolenie pancerne prowadzono do końca sierpnia 1945 r.[3]. Do końca swojego istnienia pułk nie otrzymał etatowego uzbrojenia i sprzętu bojowego, czołgi jedynie w ilości 50-60% stanu etatowego. Pułk tak jak brygada nie osiągnął pełnej gotowości bojowej z uwagi na brak pełnego wyposażenia w czołgi oraz zakaz prowadzenia dalszego szkolenia bojowego wydany przez władze brytyjskie[1]. Pod koniec maja jednostka osiągnęła gotowość organizacyjną[4][5].

Pancerni "piątacy" po wojnie

W czerwcu 1945 roku pułk został dyslokowany do rejonu Wick-Thurso w północnej Szkocji. Prowadził w dalszym ciągu intensywne szkolenie, na pozyskanym sprzęcie bojowym. Początkowo został rozlokowany na Stacji RAF Skitten. W lipcu i sierpniu po ukończeniu szkolenia osiągnął gotowość bojową. Po wrześniu 1945 roku zaniechano szkolenia i rozpoczęto przygotowywanie żołnierzy do życia cywilnego-zdobywanie zawodów. Podjęto demobilizację. W następnym roku oddział został dyslokowany do Carronbridge (Dumfries and Galloway), a w 1947 roku rozformowany[6].

Dowódca pułku

Zastępca dowódcy pułku

  • mjr dypl.Stanisław Bentkowski.

Skład etatowy

  • dowództwo
  • pluton czołgów dowództwa a. 4 czołgi
  • pluton rozpoznawczy (11 czołgów lekkich Stuart i scout - carów)
  • trzy szwadrony liniowe a. czołg dowódcy szwadronu + pięć plutonów a. 3 czołgi

Pułk liczył 34 oficerów i 596 szeregowych. Zgodnie z etatem pułk miał posiadać 52 czołgi średnie i 11 czołgów lekkich. Pułk nie posiadał pełnego wyposażenia w sprzęt[8].

Proporczyk
Proporczyki trójkątne czarno-pomarańczowe z pąsowym paskiem przez środek[9].

Przypisy

  1. ↑ a b Tym 2014 ↓, s. 28-29.
  2. ↑ Tym 2014 ↓, s. 39.
  3. ↑ Tym 2014 ↓, s. 46-47.
  4. ↑ Nawrocki i Jakubowski 2003 ↓, s. 49.
  5. ↑ Wawer 1992 ↓, s. 138 wg autora pułk został zorganizowany 3 kwietnia 1945 roku.
  6. ↑ Nawrocki i Jakubowski 2003 ↓, s. 50 tu jako Corronbridge.
  7. ↑ Nawrocki i Jakubowski 2003 ↓, s. 50 tu błędnie, jako ppłk. Jerzy Słupski.
  8. ↑ Wawer 1992 ↓, s. 138.
  9. ↑ Żebrowski 1971 ↓, s. 169.

Bibliografia

  • Witold Biegański: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie : formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967.
  • Antoni Nawrocki, Ryszard Jakubowski: 5 Batalion Pancerny. T. 193. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2003, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISSN 08602360.
  • Zbigniew Wawer: Organizacja polskich wojsk lądowych w Wielkiej Brytanii 1940–1945. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-08218-9.
  • Marian Żebrowski, Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947, Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernej, Londyn 1971.
  • Juliusz S. Tym: Śladami polskich gąsienic 1939-1947.Polskie Oddziały Pancerne na Zachodzie tom 15, 16 Samodzielna Brygada Pancerna. Warszawa: Edipresse-Kolekcje Sp.o.o., 2014. ISBN 978-83-7989-114-6.
Broń pancerna Polskich Sił Zbrojnych
Dywizje
Brygady
Pułki
Wyposażenie

M4A1 Grizzly Sherman CFB Borden.jpg

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Znak panc 3.png
Korpusówka jednostek pancernych Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
5ppan psz 1.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk 5 Pułku Pancernego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
M4A1 Grizzly Sherman CFB Borden.jpg
Autor: Balcer, image corrected by pl:Wikipedysta:Chrumps, Licencja: CC BY 2.5
Grizzly M4A1 Sherman tank at Base Borden Military Museum.
Crusader tank III.jpg
THE BRITISH ARMY IN NORTH AFRICA 1943; A Crusader Mk III tank
Oznaka 16 SBPanc.png
Godło - znak 16 Samodzielnej Brygady Pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie