5 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski
| |||
| Dane podstawowe | |||
| Emitent | |||
|---|---|---|---|
| Nominał | 5 złotych | ||
| Rocznik | 1934, 1935, 1936, 1938 | ||
| Emisja | |||
| Mennica | |||
| Nakład | 9 599 000 szt. | ||
| Data emisji | 5 grudnia 1934 | ||
| Data wycofania | 22 listopada 1939 | ||
| Projektant | |||
| Opis fizyczny | |||
| Masa | 11 g | ||
| Średnica | 28 mm | ||
| Materiał | srebro Ag750 | ||
| Rant | ząbkowany | ||
| Stempel | |||
| Uwagi | |||
5 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski – moneta pięciozłotowa, bita w srebrze, wprowadzona do obiegu 5 grudnia 1934 r. rozporządzeniem Ministra Skarbu z dnia 24 listopada 1934 r. (Dz.U. z 1934 r. nr 105, poz. 939)[1], wycofana na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy wydanego 22 listopada 1939 r. w okresie Generalnego Gubernatorstwa, według którego monety bite w srebrze w okresie II Rzeczypospolitej należało obowiązkowo wymieniać na pieniądze papierowe[2].
W niektórych opracowaniach z początku XXI w. jako data wprowadzenia pięciozłotówki do obiegu podawany był 14 grudnia 1934 r[3], jednak w późniejszych tego samego autora – 5 grudnia 1934 r[4].
Monetę bito z datami rocznymi: 1934–1936 oraz 1938[5].
Awers
W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, poniżej rok bicia, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, a na dole napis „5 ZŁOTYCH 5”[5].
Rewers
Na tej stronie monety umieszczono lewy profil marszałka Józefa Piłsudskiego, u dołu, z lewej strony, poniżej brody, herb Kościesza – znak Mennicy Państwowej w Warszawie, a wzdłuż obrzeża pod profilem słabo widoczne, niemal nieczytelne nazwisko projektanta[5].
Nakład
Monetę bito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 28 mm, masie 11 gramów, z rantem ząbkowanym, według projektu Stanisława Ostrowskiego w mennicy w Warszawie[5]. Nakłady monety w poszczególnych rocznikach przedstawiały się następująco[6]:
| Rocznik | Rewers | Nakład (sztuk) | Zdjęcie |
|---|---|---|---|
| 5 złotych 1934 | Józef Piłsudski | 6 510 000 |  |
| 5 złotych 1935 | Józef Piłsudski | 1 800 000 |  |
| 5 złotych 1936 | Józef Piłsudski | 1 000 000 |  |
| 5 złotych 1938 | Józef Piłsudski | 289 000 |  |
Opis
Moneta została wprowadzona do obiegu w sześćdziesiątą siódmą rocznicę urodzin marszałka Józefa Piłsudskiego.
Pięciozłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 r. o zmianie niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 5 listopada 1927 r., definiującego parametry monet: 2, 5, 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668)[6].
Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[6].
Nakład rocznika 1934 cytowany za literaturą tematu w rzeczywistości może być jednak mniejszy. W sprawozdaniach Mennicy Państwowej podano jedynie, że w roku 1934 wybito 7 060 000 sztuk trzech typów pięciozłotówek:
- Polonia,
- Józef Piłsudski oraz
- Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki.
Częstość występowania na rynku kolekcjonerskim pięciozłotówki Polonia z 1934 roku może sugerować, że została ona wybita w większej liczbie egzemplarzy niż opisywane jest to dotychczas w katalogach, a to w konsekwencji oznaczałoby mniejszy nakład monety 5 złotych 1934 Józef Piłsudski[6].
Według identycznego wzoru były bite monety obiegowe 2 i 10 złotych[5].
W Mennicy Państwowej w Warszawie w 1988 r., z okazji 70. rocznicy odzyskania niepodległości, wybito, kwadratowe klipy pamiątkowe z monetą 5 złotych 1934 Józef Piłsudski, stylizowane w znacznym stopniu na przedwojennej klipie 10 złotych 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki. Klipy te wybito w srebrze próby 999 w dwóch wersjach, ze znakiem mennicy (MW) na rewersie i bez znaku, w nakładach 1250 oraz 2100 sztuk odpowiednio[7].
Wersje próbne
Według niektórych katalogów dla pięciozłotówki wzór 1934 nie istnieją żadne wersje próbne monety[8]. Nieliczne prace podają istnienie monety 5 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski wybitej w nakładzie 100 sztuk stemplem polerowanym (lustrzanym)[6].
Zobacz też
- 5 złotych 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki
- 2 złote wzór 1934 Józef Piłsudski
- 10 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski
- lista monet obiegowych II Rzeczypospolitej
- 5 złotych
Przypisy
- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 218–224, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ Adam Dylewski, Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 286, ISBN 978-83-7705-068-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 160, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919–1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 47, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety Polskie, 2003.
- ↑ a b c d e Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, 2008.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010.
Media użyte na tej stronie
5zł józef back
5zł józef front
Autor: Gonzuchna, Licencja: CC BY-SA 4.0
5 zlotych 1934 Jozef Pilsudski