60 mm moździerz LM-60

LM-60D

Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	OBR SM w Tarnowie / ZM „Tarnów”
Rodzaj	moździerz
Historia
Produkcja seryjna	2000–2017
Wyprodukowano	ok. 500
Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	60 mm
Długość lufy	865 mm
Donośność	70 m (minimalna) 2329 m (maks.)
Masa	18,2 kg w położeniu bojowym 20 kg w położeniu marszowym
Kąt ostrzału	w płaszczyźnie pionowej: od 45° do 80° w płaszczyźnie poziomej bez przestawiania podpory lufy przy 80°: 10°
Szybkostrzelność	25 strz./min 10 strz./min z poprawianiem wycelowania
Obsługa	2-3
Czas przejścia w położenie bojowe	1-2 min.

LM-60 – polski lekki moździerz kalibru 60 mm zaprojektowany w latach 90. XX wieku w Ośrodku Badawczo Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie, przyjęty na uzbrojenie Wojska Polskiego. Produkowany w dwóch wersjach: podstawowej LM-60D i lżejszej LM-60K („komandoskiej”).

Historia

Pracę nad lekkimi moździerzami rozpoczęły się w Polsce na początku lat 90. XX wieku i prowadziły je równolegle Huta Stalowa Wola wraz z Wojskowym Instytutem Technicznym Uzbrojenia oraz Ośrodek Badawczo Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego (OBR SM) w Tarnowie. W OBR SM prace rozpoczęto w 1991 roku, w zespole kierowanym przez dr. inż. Tadeusza Świętka^[1]. Oprócz podstawowej wersji LM-60D (od „dalekonośna”) na dwójnogu, dla poddziałów zmechanizowanych, zmotoryzowanych i piechoty górskiej, opracowano wersję „komandoską” LM-60K dla jednostek specjalnych i powietrznodesantowych^[1]. Amunicja została skonstruowana w tym czasie przez WITU, co doprowadziło do ustalenia kalibru moździerza na 60 mm^[1]. Badania kwalifikacyjne prowadzono w latach 1994–1996^[1]. Moździerz z Tarnowa został zakwalifikowany do produkcji seryjnej i w 1998 roku wojsko zamówiło partię wdrożeniową 6 sztuk LM-60D oraz 3 LM-60K^[1]. 2 sierpnia 2000 roku rozkazem Szefa Sztabu Generalnego moździerz LM-60D/K został przyjęty na wyposażenie SZ RP^[1].

LM-60D

Moździerze LM-60D występują na szczeblu plutonu i kompanii, zastępując stare moździerze kalibru 82 mm^[2]. Między innymi weszły na uzbrojenie drużyn moździerzy w plutonach zmotoryzowanych na kołowych bojowych wozach piechoty Rosomak^[2]. Przewożone tam są po jednym przez jednego Rosomaka plutonu, a obsadę stanowi dwóch żołnierzy^[2]. Zastąpiły też moździerze 82 mm w baterii artylerii mieszanej 25. Brygady Kawalerii Powietrznej (9 moździerzy)^[2]. Dostawy moździerzy LM-60D trwały do 2017 roku^[3]. Do tego roku dostarczono ponad 500 sztuk^[4]. W 2017 roku moździerze LM-60D zostały w jednostkach aeromobilnych (25 BKPow i 6 BDP) zastąpione przez lepiej spełniające wymagania lekkie czeskie moździerze Antos^[5].

Dla celów eksportowych, Zakłady Mechaniczne „Tarnów”, które przejęły OBR SM w Tarnowie, opracowały w 2014 roku moździerz LM-61D z lufą kalibru 60,7 mm i długości 1000 mm, a w 2017 roku moździerz tego kalibru o konstrukcji modułowej LM-61M^[6].

Konstrukcja

60 mm lekki moździerz LM-60D składa się z:

1. Zespołu lufy
2. Płyty oporowej
3. Zespołu dwójnoga
4. Celownika MPM-44

Moździerz przeznaczony jest do wsparcia pododdziałów piechoty, jednostek aeromobilnych, kawalerii powietrznej, piechoty zmechanizowanej i piechoty górskiej, niszczenia siły żywej oraz środków ogniowych przeciwnika. Ogień można prowadzić zarówno w terenie otwartym, jak również i zurbanizowanym. LM-60D ładowany jest odprzodowo, ręcznie. Moździerz posiada gładkościenną stalową lufę z zamkiem ze stałą iglicą (masa lufy z zamkiem 6 kg). Lufa przymocowana jest do płyty oporowej (o masie 4,2 kg) za pomocą zawiasu kulkowego, lufa podparta jest dwójnogiem (o masie 7,2 kg) z mechanizmem podniesienia i celownikiem optycznym MPM-44 o masie 0,82 kg. Kaliber lufy wynosi 60 mm, granatu – 59,4 mm^[1]. Dzięki dużej wytrzymałości lufy, można oddać z moździerza 40 strzałów ogniem ciągłym^[6]. LM-60D obsługiwany jest według zaleceń producenta przez trzech żołnierzy (w praktyce dwóch)^[2].

Amunicja

Podstawowy granat O-LM60 przewyższa masą analogiczne zagraniczne pociski i cechuje się dużą gęstością pokrycia odłamkami^[1]. Między materiałem wybuchowym (trotylem) a skorupą, fragmentującą na ok. 300 odłamków, znajduje się 1500 kulek stalowych o średnicy 4 mm, zatopionych w tworzywie sztucznym, które zwiększają efekt odłamkowy^[1]. Amunicja ta nie jest jednak kompatybilna z amunicją standardu NATO (moździerzy kalibru 60,7 mm)^[1].

LM-60K

Prototyp (po lewej)
Dane podstawowe
Historia
Prototypy	1997
Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	60 mm
Donośność	70 m (minimalna) 1300 m (maksymalna)
Masa	7,8 kg
Kąt ostrzału	w płaszczyźnie pionowej: od 20° do 85°
Szybkostrzelność	25 strz./min 10 strz./min z poprawianiem wycelowania
Obsługa	1-2 żołnierzy

LM-60K „Commando”

Odmiana LM-60K („komandoska”) została zaprojektowana dla sił specjalnych oraz jako dodatkowe wyposażenie pojazdów. Weszła na wyposażenie jednostek rozpoznawczych i specjalnych Sił Zbrojnych RP (m.in. GROM) oraz jako dodatkowe wyposażenie w pojazdach rozpoznawczych BRDM-2 M96/M97 „Żbik”.

Moździerz LM-60K ma lufę stalową z zamkiem, mocowaną na sztywno do płyty oporowej. Takie rozwiązanie umożliwia strzelanie z kątami podniesienia od 5 do 85°. Celowanie prowadzone jest „z ręki” – kierunek ustala się zgrywając oś lufy z celem, natomiast podniesienie odsługiwane jest za pomocą celownika grawitacyjnego – umożliwia to strzelanie torami płaskimi. Moździerz LM-60K może być przenoszony i obsługiwany przez jednego żołnierza.

Oprócz wersji standardowej LM-60K, stworzono także wersję z lufą wykonaną z aluminium (wzmocnioną oplotem z włókna węglowego i kevlaru). Jej oznaczenie to LM-60KC.

W 2000 roku dwa LM-60K podarowano Litwie^[7].

W polskiej służbie moździerz LM-60K był następnie zastępowany przez czeski moździerz 60 mm moździerz LRM vz. 99 ANTOS.

Zobacz też

• 60 mm moździerz LRM vz. 99 ANTOS
• 60/61 mm moździerz LMP-2017

Przypisy

Bibliografia

• Opis LM-60D na stronie Ministerstwa Obrony Narodowej
• Tomasz Kwasek: 60 mm moździerze LM-60. www.militarium.net, 2008-01-27. [dostęp 2012-06-01]. (pol.).
• 60mm lekki moździerz LM-60D: opis i użytkowanie. Warszawa: DWLad 2008.
• Adam Maciejewski. Droga do modułowego LM-61M - ewolucja polskich moździerzy 60 mm. „Wojsko i Technika”. Nr 9/2017, s. 82-86, 2017.