66 Eskadra Towarzysząca

66 Eskadra Towarzysząca
66 Eskadra Obserwacyjna
	; Godło 66 eskadry towarzyszącej
	Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1934
Rozformowanie	1939
	Dowódcy
Pierwszy	kpt. pil. Julian Skrzat
Ostatni	kpt. obs. Albert Kubieniec
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa
	Organizacja
Dyslokacja	Skniłów; we wrześniu 1939; Lublinek; I pluton; Męcka Wola; Szadek; Łękińsko; Lublinek; II pluton; Łemków; Łękińsko; Dłutów; Lublinek; cała eskadra; Kamień; Polkowszczyzna; Połonka; Piadyki Stasin
Rodzaj sił zbrojnych	Wojsko
Rodzaj wojsk	Lotnictwo
Podległość	IV/6 dywizjon towarzyszący; Armia „Łódź”; dywizjon obserwacyjny

66 eskadra towarzysząca^[b] – pododdział lotnictwa Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Eskadra została sformowana w 1934 w składzie 6 pułku lotniczego. W kampanii wrześniowej jako eskadra obserwacyjna walczyła w składzie lotnictwa Armii „Łódź”.

Godło eskadry: „Kameleon” w kolorze zielonym na tle białego koła z czerwoną obwódką^[3]^[4].

Formowanie i szkolenie 66 eskadry towarzyszącej

W związku z rozbudową lotnictwa bliskiego wsparcia w 6 pułku lotniczym 22 października 1934 została sformowana 66 eskadra towarzysząca. Personel eskadry składał się początkowo z nadwyżek innych eskadr. W kolejnych miesiącach był sukcesywnie uzupełniany absolwentami szkół i kursów specjalistycznych. Na wyposażeniu eskadry znalazły się samoloty Lublin R-XIIIC, stopniowo wymienione na nowsze R-XIIID. W listopadzie 1934 trzy plutony eskadry posiadały już pełną obsadę personelu latającego i etatowy stan samolotów^[4]. Zimą 1935 załogi uczestniczyły w ćwiczeniach międzydywizyjnych 6. i 13 Dywizji Piechoty, a w miesiącach letnich udały się na lotnisko polowe Smolary. Tu współpracowały z oddziałami DOK VI. W 1936 plutony przebywały na poligonie Pohulanka. Tu ćwiczono zadania bliskiego wsparcia wojsk^[4]. Na początku 1937 eskadra ćwiczyła wspólnie z Podolską Brygadą Kawalerii, operując z węzła lotnisk w Brodach i Stanisławowie. Latem tego roku przebywała na lotnisku Makowo Podhalańskie, gdzie współdziałała z pułkami strzelców podhalańskich^[4]. Jesienią nastąpiła reorganizacja eskadr towarzyszących. W każdej eskadrze zmniejszono liczbę plutonów do dwóch, a samolotów bojowych do 7^[4]. W lecie 1938 eskadra uczestniczyła w wielkich ćwiczeniach na Wołyniu, operując z łuckiego węzła lotnisk. II/66 pluton współpracował z Podolską Brygadą Kawalerii^[4].

Działania 66 eskadry w 1939

W okresie zimowym i wiosenno-letnim załogi intensywnie szkoliły się szczególnie we współpracy radiowej z artylerią oraz podchwytywaniu rozkazów i zrzucaniu meldunków „na płachtę”^[2]. W sierpniu 1939 eskadra przebywała na letnich ćwiczeniach z 30 Dywizją Piechoty i Wołyńską Brygadą Kawalerii. Rozkazem dowódcy 6 pułku lotniczego z 22 sierpnia oba plutony w trybie alarmowym powróciły na macierzyste lotnisko Skniłów^[3].

Mobilizacja eskadry

Mobilizację eskadry ogłoszono w nocy z 23 na 24 sierpnia. Przeprowadzono ją zgodnie z planem na macierzystym lotnisku Skniłów^[1]. Czynności mobilizacyjne zakończono 25 sierpnia. Mobilizacja pozwoliła na uzupełnienie personelu w stosunku do etatów wojennych. W personelu latającym było około 30% nadwyżki^[2]. 26 sierpnia na lotnisko rozdzielcze Lublinek wyjechał rzut kołowy pod dowództwem por. pil. Alfreda Baumana, a 31 sierpnia odleciał personel latający^[1].

31 sierpnia I/66 pluton został przydzielony do dyspozycji dowódcy 10 Dywizji Piechoty, a II/66 pluton wyznaczony do współpracy z dowódcą Wołyńskiej Brygady Kawalerii^[5].

Walki 66 eskadry obserwacyjnej w kampanii wrześniowej

W kampanii wrześniowej walczyła w składzie lotnictwa Armii „Łódź”. Jej I pluton z dowódcą eskadry znajdował się w dyspozycji 10 Dywizji Piechoty, a II pluton w dyspozycji dowódcy Wołyńskiej Brygady Kawalerii^[1]. Na uzbrojeniu eskadry znajdowało się siedem samolotów towarzyszących Lublin R.XIIID i dwa samoloty łącznikowe RWD-8^[3].

1 września lotów bojowych nie było^[6]. Dwie załogi eskadry poszukiwały lotnisk polowych dla obu plutonów^[7]^[8]. Dla I/66 plutonu wyszukano lotnisko Męcka Wola, a lądowisko Łemków-Łękawa koło Wielunia dla II/66 plutonu. W tym samym dniu z Lublinka odjechał rzut kołowy i odleciał rzut powietrzny. 2 września na rozpoznanie przedpola 10 Dywizji Piechoty wystartowali por. Włosiński z kpr. Przesławskim. Samolot był ostrzeliwany przez własne oddziały. Wynik rozpoznania obserwator przekazał osobiście do sztabu dywizji. Po południu w rejon Kalisz–Grabów polecieli ppor. obs. Łotecki i por. Bauman. Wykryto kolumnę czołgów, która otworzyła silny ogień w stronę samolotu. Obserwator został ranny w nogę. Wracając poza linię styczności wojsk, samolot został ponownie ostrzelany, ale już przez własne wojska. Pilot stracił panowanie nad maszyną i rozbił się przy lądowaniu. Obu lotników umieszczono w szpitalu. O świcie rzut kołowy II/66 plutonu wyruszył do Łemkowa-Łękawy. Po nim wystartował rzut powietrzny. W Lublinku czasowo pozostał kpt. obs. Leonin Rochowski. Ze względu na postępy niemieckich wojsk lądowych, nie lądowano na lądowisku Łemków-Łękawa, a na lotnisku Łękińsko, gdzie już bazowały samoloty 1/63 plutonu. Tego dnia również II/66 nie wykonywał zadań bojowych. Por. Tadeusz Sokoliński udał się motocyklem do sztabu Wołyńskiej Brygady Kawalerii, gdzie otrzymał zadanie na dzień następny oraz dyspozycję przeniesienia plutonu za Widawkę^[9].

3 września załoga: por. obs. Aleksander Jastrzębski i kpr. pil. Michał Omieliaszko wystartowała na rozpoznanie w rejon miasta Warta^[7]. Ich samolot został zestrzelony, ale pilotowi udało się wylądować między niemieckimi i własnymi liniami. Ppor. Jastrzębski, widząc biegnącą ku nim piechotę nieprzyjacielską, otworzył ogień z karabinu maszynowego nakazując pilotowi podpalić samolot. W tym czasie sam został ranny. Ostrzeliwując Niemców kpr. pil. Omieliaszko umożliwił rannemu obserwatorowi wycofanie się do polskich oddziałów. Po założeniu opatrunku w szpitalu ppor. Jastrzębski na własną prośbę zwolnił się i po 3 godzinach wrócił do plutonu^[9]. O świcie tego dnia II/66 pluton odleciał na lotnisko Dłutów, skąd por. Sokoliński z kpr. Guzewiczem polecieli rozpoznać przedpole Wołyńskiej BK. Meldunek z rozpoznania zrzucono na płachtę tożsamości brygady, ale w tym momencie Polaków zaatakowały 3 Messerschmitty^[10].
Porucznik Sokoliński relacjonował^[11]:

Na południe od m. Łask załoga zostaje zaatakowana przez 3 Messerschmitty. Pikując i ostrzeliwując się uciekamy między lasami. W rej. m. Buczek zostaliśmy ostrzelani przez własne oddziały. Pilot ciężko ranny zemdlał i opadł na stery. Ja nie skaczę ze spadochronem, lecz pilotując samolot z drugiej kabiny ląduję w pobliżu maj. Buczek. Samolot miał wiele przestrzelin, ale konstrukcja nie uszkodzona i był jeszcze ostrzeliwany po wylądowaniu. Pilot został skierowany do szpitala polowego 2 Dywizji Piechoty, a następnie przewieziony do Łodzi.

Porucznik Sokoliński wrócił do jednostki samochodem. Po południu załoga por. obs. Tadeusza Dziadosza śledziła ruchy kolumn niemieckiej 4 Dywizji Pancernej^[11]. 4 września eskadra prowadziła obserwację pola bitwy^[12]. Porucznik Wacław Włosiński z kpr. Stanisławem Przesławskim rozpoznawali rejon Sieradz–Smardzew^[13]. Z lotniska Dłutów ppor. obs. Tadeusz Siuzdak i ppor. pil. Józef Nogal prowadzili rozpoznanie w obszarze Łask–Szczerców. Przy lądowaniu wyłamano podwozie, ale załoga wyszła bez obrażeń. W plutonie pozostał tylko jeden sprawny Lublin R-XIII. 5 września kpt. obs. Jan Krzysztoforski z sierż. pil. Stanisławem Biesiadowskim rozpoznawali na korzyść dowódcy 10 Dywizji Piechoty w rejonie Sieradz–Zduńska Wola. Wyniki rozpoznania przekazano do sztabu dywizji. Po południu pluton przegrupowała się przelot na lądowisko Szadek. Wieczorem, działając według wytycznych naczelnego dowódcy Lotnictwa, dowódca lotnictwa armii wyznaczył eskadrze nowe lądowisko znajdujące się poza strefą operacyjną armii^[14]. Kapitan Albert Kubieniec otrzymał rozkaz odejścia na nowe lotnisko Biały Kamień i przejścia do odwodu Naczelnego Wodza^[11] 6 września eskadra wyszła z podporządkowania Armii Łódź^[15]. Samoloty eskadry odleciały do Białego Kamienia^[16]. W tym kierunku maszerował też rzut kołowy. W rejonie Brzezin Luftwaffe zbombardowało transport, zadając mu poważne straty w ludziach i sprzęcie. Resztki rzutu kołowego pojawiły się w Białym Kamieniu około 23.00. W nocy przyjechał dowódca lotnictwa armii płk Wacław Iwaszkiewicz i nakazał przesunięcie eskadry na lądowisko Polkowszczyzna^[17]. Rano 7 września do Polkowszczyzny odjechał rzut kołowy. Samoloty wystartowały około 10.00. W tym dniu nie wykonano lotów bojowych. W związku z brakiem łączności z dowództwem, lotów nie wykonywano też i 8 września. 9 września dowódca eskadry samodzielnie zdecydował przesunąć jednostkę do Stężycy. W nocy pojechał tam rzut kołowy^[17]. Rano 10 września pojawił się płk Iwaszkiewicz z rozkazem wycofania eskadry na lotnisko Górka Połonka. O decyzji tej powiadomiono będący już w drodze rzut kołowy^[17]. W okresie 11–14 września załogi eskadry wykonały z lotniska Połonka szereg lotów rozpoznawczych, a patrole „benzynowe” poszukiwały cystern na stacjach kolejowych. 14 września dowódca eskadry otrzymał rozkaz przesunięcia jednostki na lotnisko Stasin. Późnym wieczorem odjechał rzut kołowy. Samoloty przebazowały się rano 15 września. Wykonano 2 loty rozpoznawcze. 16 września, z rozkazu naczelnego dowódcy Lotnictwa, wykonano trzy loty łącznikowe, a eskadra weszła w skład formującego się dywizjonu obserwacyjnego. Nadwyżka personelu latającego odjechała do punktu zbornego w Kutach. 17 września wykonywano kolejne loty łącznościowe z rozkazami ewakuacji jednostek lotnictwa. O 15.00 przyszedł rozkaz odlotu samolotów eskadry do Czerniowiec w Rumunii. Rzut kołowy eskadry dowodzony przez por. Tadeusza Sokolińskiego odjechał w nocy do Kut. Rano 18 września samoloty eskadry odleciały do Rumunii. Wieczorem granicę polsko-rumuńską przekroczył rzut kołowy^[17].

Stan	Uzupełnienie	Zniszczone	Ewakuacja
Bilans działań^[18]^[19]
Działania eskadry
	Loty bojowe	w tym łącznikowe	Zestrzelenia
	31	około 7	0
Straty eskadry
Ranni	por. Bauman, ppor. Łotecki, kpr. Guzewicz
Zaginieni	pchor. Ranoszek, plut. Kostecki
Samoloty
7 Lublin R-XIIID	0	5	2

Obsada personalna eskadry

Stopień, imię i nazwisko	Okres pełnienia służby	Kolejne stanowisko
Dowódcy eskadry^[20]^[7]
kpt. pil. Julian Skrzat	od X 1934
kpt. pil. Czesław Krajewski	od XI 1935
kpt. obs. Feliks Misiewicz	od XII 1936
kpt. obs. Albert Kubieniec	od VII 1939
Personel eskadry w marcu 1939^[21]^[c]
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko	Przydział we wrześniu 1939
dowódca	kpt. Albert Kubieniec	dowódca eskadry
dowódca I/66	kpt. Jan Krzysztoforski	dowódca I plutonu
dowódca II/66	kpt. Leonid Rochowski	dowódca II plutonu
piloci	por. Alfred Wilhelm Bauman	pilot I plutonu
piloci	ppor. Józef Nogal	pilot II plutonu
obserwatorzy	por. Wacław Franciszek Włosiński	obserwator I plutonu
	por. Jerzy Zbroja
	ppor. piech. Tadeusz Siuzdak	obserwator II plutonu
Personel eskadry we wrześniu 1939^[23]
Dowództwo eskadry
dowódca eskadry	kpt. obs. Albert Kubieniec
szef administracyjny eskadry	chor. Antoni Kettner
	I pluton	II pluton
dowódcy plutonu	kpt. obs. Jan Krzysztoforski	kpt. obs. Leonin Rochowski
obserwatorzy	por. Wacław Włosiński	por. Zygmunt Dziadosz
	ppor. Aleksander Jastrzębski	por. Tadeusz Sokoliński
	ppor. Marian Łotecki	ppor. Tadeusz Siuzdak
		ppor. rez. Zygmunt Tepper
piloci	por. Alfred Bauman	ppor. Józef Nogal
	sierż. Stanisław Biesiadowski	ppor. pil. Ginter Ranoszek^[d]
	kpr. Michał Omieliaszko	plut. Józef Kostecki
	kpr. Stanisław Przesławski	kpr. Stanisław Guzewicz
		kpr. Kazimierz Lipiec
szefowie mechaników	st. majster wojsk. Walerian Iwanicki	majster wojsk. Władysław Osuch

Wypadki lotnicze

8 lipca 1937 w czasie lotu nocnego zginęła załoga: ppor. obs. Józef Dzierżawa i plut.pil. Franciszek Fuchs. Przyczyną była przerwa w pracy silnika podczas silnej burzy^[4].

Samoloty eskadry

We wrześniu 1939 na uzbrojeniu eskadry znajdowało się 7 samolotów Lublin R.XIII^[18] i dwa samoloty łącznikowe RWD-8

Lublin R.XIII
(1933–1939)
RWD-8
(łącznikowy)

Uwagi

↑ Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220). W skład Sił Zbrojnych II RP wchodziły wojska lądowe nazywane ówcześnie wojskiem i Marynarka Wojenna. Wojsko składało się z jednostek organizacyjnych wojska stałego i jednostek organizacyjnych Obrony Narodowej, a także jednostek organizacyjnych Korpusu Ochrony Pogranicza.
↑ Jerzy Pawlak opisując działania eskadry od sierpnia 1939 roku posługuje się nazwą „66 eskadra obserwacyjna”^[1]^[2].
↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[22].
↑ Ppor. pil. Ginter Ranoszek zamordowany został w 1940 w Charkowie^[24].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Pawlak 1982 ↓, s. 236.
↑ ^a ^b ^c Pawlak 1989 ↓, s. 371.
↑ ^a ^b ^c Pawlak 1991 ↓, s. 421.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Pawlak 1989 ↓, s. 370.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 371-372.
↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 70.
↑ ^a ^b ^c Pawlak 1982 ↓, s. 237.
↑ Pawlak 1991 ↓, s. 423.
↑ ^a ^b Pawlak 1991 ↓, s. 424.
↑ Pawlak 1991 ↓, s. 424-425.
↑ ^a ^b ^c Pawlak 1991 ↓, s. 425.
↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 129.
↑ Pawlak 1982 ↓, s. 238.
↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 148.
↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 183.
↑ Pawlak 1982 ↓, s. 239.
↑ ^a ^b ^c ^d Pawlak 1991 ↓, s. 426.
↑ ^a ^b Pawlak 1991 ↓, s. 427.
↑ Pawlak 1982 ↓, s. 240.
↑ Pawlak 1989 ↓, s. 370-372.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 787-788.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
↑ Pawlak 1991 ↓, s. 421-423.
↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 445.

Bibliografia

Rafał Białkowski, Kosztowna pomyłka? Geneza lotnictwa towarzyszącego w Polsce, cz. 1, Lotnictwo Wojskowe. Magazyn Miłośników Lotnictwa Wojskowego, Cywilnego i Kosmonautyki Nr 2-3 (119-120), Magnum X Sp. z o.o., luty-marzec 2011, ISSN 1732-5323.
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Izydor Koliński: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego (lotnictwo). Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. 9. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.
Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1982. ISBN 83-206-0281-5.
Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7.
Jan Wróblewski: Armia „Łódź” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.

[1] Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220). W skład Sił Zbrojnych II RP wchodziły wojska lądowe nazywane ówcześnie wojskiem i Marynarka Wojenna. Wojsko składało się z jednostek organizacyjnych wojska stałego i jednostek organizacyjnych Obrony Narodowej, a także jednostek organizacyjnych Korpusu Ochrony Pogranicza.

[4] Jerzy Pawlak opisując działania eskadry od sierpnia 1939 roku posługuje się nazwą „66 eskadra obserwacyjna”^[1]^[2].

[25] Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[22].

[28] Ppor. pil. Ginter Ranoszek zamordowany został w 1940 w Charkowie^[24].

[CITEREFPawlak1982236-2] Pawlak 1982 ↓, s. 236.

[CITEREFPawlak1989371-3] Pawlak 1989 ↓, s. 371.

[CITEREFPawlak1991421-5] Pawlak 1991 ↓, s. 421.

[CITEREFPawlak1989370-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Pawlak 1989 ↓, s. 370.

[CITEREFPawlak1989371-372-7] Pawlak 1989 ↓, s. 371-372.

[CITEREFWróblewski197570-8] Wróblewski 1975 ↓, s. 70.

[CITEREFPawlak1982237-9] Pawlak 1982 ↓, s. 237.

[CITEREFPawlak1991423-10] Pawlak 1991 ↓, s. 423.

[CITEREFPawlak1991424-11] Pawlak 1991 ↓, s. 424.

[CITEREFPawlak1991424-425-12] Pawlak 1991 ↓, s. 424-425.

[CITEREFPawlak1991425-13] Pawlak 1991 ↓, s. 425.

[CITEREFWróblewski1975129-14] Wróblewski 1975 ↓, s. 129.

[CITEREFPawlak1982238-15] Pawlak 1982 ↓, s. 238.

[CITEREFWróblewski1975148-16] Wróblewski 1975 ↓, s. 148.

[CITEREFWróblewski1975183-17] Wróblewski 1975 ↓, s. 183.

[CITEREFPawlak1982239-18] Pawlak 1982 ↓, s. 239.

[CITEREFPawlak1991426-19] Pawlak 1991 ↓, s. 426.

[CITEREFPawlak1991427-20] Pawlak 1991 ↓, s. 427.

[CITEREFPawlak1982240-21] Pawlak 1982 ↓, s. 240.

[CITEREFPawlak1989370-372-22] Pawlak 1989 ↓, s. 370-372.

[CITEREFRocznik_oficerski1939787-788-23] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 787-788.

[CITEREFRocznik_oficerski1939VI-24] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

[CITEREFPawlak1991421-423-26] Pawlak 1991 ↓, s. 421-423.

[CITEREFKsięga_Cmentarna_Charkowa2003445-27] Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 445.

[:1-29] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[a]

[b]

[3]

[4]

[2]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[c]

[23]

[d]

[22]

[24]

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] SPAD 51^[A] SPAD 61^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne