73 Pułk Zmechanizowany

73 Pułk Zmechanizowany

Odznaka pamiątkowa ułanów karpackich
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1989
Rozformowanie	1998
Nazwa wyróżniająca	Ułanów karpackich
Tradycje
Rodowód	73 Pułk Zmechanizowany 73 Pułk Czołgów
Kontynuacja	5 Brygada Zmechanizowana
Organizacja
Numer	JW 2894[1]
Dyslokacja	Gubin
Rodzaj wojsk	Wojska zmechanizowane
Podległość	5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana

Rozlokowanie jednostek Dywizji

"Smutne koszary" koszary 10 lat po rozwiązaniu jednostek

Podstawowy wóz bojowy pułku lat 80. i 90. XX w. – BWP-1

T 72- ten typ czołgu był na wyposażeniu pułku po 1989

73 Pułk Zmechanizowany Ułanów Karpackich (73 pz) – dawny oddział zmechanizowany Wojska Polskiego.

Historia

Pułk sformowany został na podstawie rozkazu organizacyjnego Ministra Obrony Narodowej nr 0045/Org. z 17 maja 1951^[2][3], w składzie 19 Dywizji Zmechanizowanej. Stacjonował w garnizonie Gubin-Komorów^[4]. Po rozwiązaniu 72 pułku zmechanizowanego przeniesiony został do koszar "przy stacji". Do 15 stycznia 1953 przeformowany został na etat Nr 5/105 pułku zmechanizowanego. Po przeformowaniu 19 DZ (19 DPanc) wszedł w skład 5 Saskiej Dywizji Pancernej.

31 sierpnia 1958 roku na Placu Wdzięczności (obecnie Chrobrego) w Gubinie odbyła się uroczystość wręczenia pułkowi sztandaru, który nadała Rada Państwa. Sztandar wręczył zastępca dowódca ŚOW ds. politycznych gen. bryg. Franciszek Księżarczyk, a odebrał dowódca pułku płk Michał Krzaczkowski^[5].

W 1963 roku przeformowany na 73 pułk czołgów średnich^[a].

We wrześniu 1989 ^[6][b][2] przejął nazwę i tradycje Pułku Ułanów Karpackich. Uroczystość przejęcia tradycji odbyła się na placu obok ruin fary. Mszę polową celebrował biskup polowy WP gen. bryg. Sławoj Leszek Głódź, a na uroczystość przybyło 18 żyjących karpatczyków ^[7]. Jednocześnie przeformował się na 73 pułk zmechanizowany. Wchodził w skład 5 Kresowej Dywizji Zmechanizowanej. W 1998 na bazie pułku zorganizowana została 5 Brygada Zmechanizowana, którą podporządkowano dowódcy 4 Lubuskiej Dywizji Zmechanizowanej.

Żołnierze

Dowódcy:

• ppłk Michał Witorzenc (1951–1956)^[8]
• ppłk Kazimierz Kuźmicki (1956–1957)
• ppłk Michał Krzaczkowski (1957–1959)
• ppłk Zygmunt Stawski (1959–1963)
• ppłk Józef Międzybrodzki (1963 do przeformowania w 73 pcz)
• mjr dypl. Andrzej Muth
• mjr dypl. Andrzej Lelewski
• ppłk dypl. Mieczysław Stachowiak
• mjr dypl. Wiesław Michnowicz
• mjr dypl. Jarosław But

Oficerowie

• Michał Hebda
• Zbigniew Smok
• Edward Rogala

Organizacja na początku lat 90. XX wieku

• Dowództwo
• Sztab
• kompania łączności
• pluton regulacji ruchu
• 1 batalion zmechanizowany
• 2 batalion zmechanizowany
• 1 batalion czołgów
• 2 batalion czołgów
• dywizjon artylerii samobieżnej
• dywizjon przeciwlotniczy
• bateria przeciwpancerna
• kompania saperów
• kompania rozpoznawcza
• kompania zaopatrzenia
• kompania remontowa
• kompania medyczna

Odznaka pułkowa

Odznakę stanowią dwie skrzyżowane lance z proporcami, których górne pole zakreskowane jest poziomo, a dolne pionowo. Nałożono na nie tarczę w kolorze złota, zwieńczoną szyszakiem rycerskim z zamkniętą przyłbicą. Na tarczy dwie palmy oparte na półksiężycu. Pod tarczą została umieszczona srebrna wstęga z plastycznym napisem UŁANI KARPACCY.

Odznakę o wymiarach 43x33 mm, zaprojektowaną przez Stanisława Zakrzewskiego i Wilhelma Jarema, wykonano w pracowni grawerskiej Piotra Podkowińskiego w Warszawie. Pierwsze odznaki wręczono 7 maja 1991^[9].

Przeformowania

73 Pułk Zmechanizowany → 73 Pułk Czołgów → 73 Pułk Zmechanizowany Ułanów Karpackich

Ciekawostki

W 1974 roku pułk wraz z garnizonem zdobył tytuł Mistrza Gospodarności Wojskowej, a w 1988 Wzór Gospodarności Wojskowej^[2]

W marcu 1993 roku z żołnierzami pułku spotkał się przebywający w garnizonie Gubin wiceminister obrony narodowej Bronisław Komorowski. Towarzyszył mu zastępca szefa Sztabu Generalnego WP gen. dyw. Leon Komornicki ^[10].

W styczniu 1994 roku gościła w pułku grupa oficerów amerykańskich, dowódców pododdziałów z 1 Dywizji Pancernej stacjonującej w Niemczech. Była to pierwsza taka wizyta w mieście po zakończeniu II wojny światowej ^[11].

22 sierpnia 1998 roku żołnierze 73 pułku i niemieckiej 37 Brygady Strzelców w centrum Gubina złożyli przysięgę wojskową. Udział wzięli ministrowie obrony narodowej Janusz Onyszkiewicz i Volker Rühe. Było to nienotowane wydarzenie w powojennej historii miasta, a także Polski ^[12].

Galeria

• 

  Tablica upamiętniająca stacjonowanie pułku w koszarach „pod stacją”

• 

  Tablica pamiątkowa znajdująca się na ścianie ratusza w Gubinie

• 

  Awers medalu pamiątkowego Pułku Ułanów Karpackich

• 

  Rewers medalu pamiątkowego Pułku Ułanów Karpackich

• 

  Korpusówki Pułku Ułanów Karpackich

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
• Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, Gubińskie Towarzystwo Kultury czerwiec 2010 - Kalendarium Gubina 1945-2009 ISBN 978-83-927655-6-1