76 mm armata dywizyjna wz. 1936 (F-22)

76 mm armata dywizyjna wz. 1936 (F-22)

Armata F-22 w muzeum w Helsinkach
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Rodzaj	armata polowa
Historia
Produkcja seryjna	1936–1939
Wyprodukowano	2932 szt.
Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	76,2 mm
Długość lufy	3894 mm (L/51,1)
Donośność	13 620 mm
Odległość strzału bezwzgl.	825 m
Prędkość pocz. pocisku	690–706 m/s
Długość	7120 mm
Szerokość	1930 mm
Wysokość	1710 mm
Masa	1620 kg (bojowa) 2820 kg (marszowa)
Kąt ostrzału	–5° – +75° (w pionie) 60° (w poziomie)
Szybkostrzelność	10–15 strz/min
Obsługa	6 osób
Prędkość marszowa	do 30 km/h

76 mm armata dywizyjna wz. 1936 (F-22) (ros. 76-мм дивизионная пушка образца 1936 года (Ф-22)) – radziecka armata polowa wprowadzona do służby w 1936. W latach 1936–1939 wyprodukowano 2932 egzemplarzy, lecz ponieważ armata okazała się nieudana, w 1939 przerwano jej produkcję, zastępując ją nowszą 76 mm armatą wz. 1939 (USW).

W 1934 roku w ZSRR rozpoczęto prace nad nową armata kalibru 76,2 mm, następcą armaty wz. 1902/30. Według planów nowe działo miało być konstrukcją uniwersalna zdolną nie tylko do zwalczania celów naziemnych, ale także powietrznych. 11 maja 1936 roku do uzbrojenia przyjęto skonstruowaną przez Wasilija Grabina armatę F-22. Otrzymała ona oficjalne oznaczenie 76 mm armata dywizyjna wz. 1936.

Seryjna produkcja działa F-22 rozpoczęła się pod koniec 1936 roku. F-22 była pierwszą radziecką armata wyposażoną w resorowane koła, zaprojektowaną do trakcji mechanicznej. Eksploatacja w jednostkach wykazała że skuteczność ognia przeciwlotniczego prowadzonego przez działo polowe jest bliska zeru. Jednocześnie duży maksymalny kąt podniesienia lufy sprawił że konstrukcją łoża była skomplikowana, a samo działo zbyt ciężkie. Dlatego w 1937 roku rozpoczęto projektowanie kolejnej armaty kalibru 76,2 mm która została przyjęta do uzbrojenia w 1939 roku. Po rozpoczęciu produkcji armaty USW produkcję F-22 zakończono. Wyprodukowano 2932 armaty tego typu: 10 w 1936, 417 w 1937, 1002 w 1938 i 1503 w 1939.

Po raz pierwszy armaty F-22 zostały użyte bojowo podczas walk z Japończykami nad jeziorem Chasan w 1938, a później rzeką Chalchyn gol w 1939 roku.

W 1941 Niemcy zdobyli prawie półtora tysiąca tych armat. Zostały one przyjęte do uzbrojenia pod oznaczeniem 7.62 cm FK 296(r). Większa ich część została zmodyfikowana i przyjęta do służby przez Wehrmacht jako 7,62 cm PaK 36(r). Armia fińska zdobyła 86 dział i używała je pod oznaczeniem 76 K/36. W Rumunii zdobyczne armaty F-22 osadzono na podwoziach czołgów T-60 tworząc w ten sposób działo samobieżne TACAM-60.

Pomimo strat cześć dział F-22 pozostało w rękach radzieckich i była wykorzystywana przez nich do końca wojny w roli dział polowych i przeciwpancernych.

Bibliografia

• Stefan Pataj: Artyleria lądowa 1872-1970. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1975.
• Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej. Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.
• А. Иванов: Артиллерия СССР в перод вовторой мировой войны. Санкт-Петербург: Издательский Дом «Нева», 2003.

Armata F-22 w muzeum w Hämeenlinna