7 Pułk Artylerii Lekkiej (PSZ)

Godło 7 Dywizji Piechoty

7 Pułk Artylerii Lekkiej (7 pal) – oddział artylerii lekkiej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Pod koniec września 1941 roku stan Ośrodka Zapasowego Armii w Tockoje osiągnął stan 13 500 ludzi, z uwagi na powyższe dowódca ośrodka płk dypl. Janusz Gaładyk postanowił zorganizować z dniem 29 września 1941 roku obok pułków piechoty, 7 Pułk Artylerii Lekkiej pod dowództwem ppłk. Zygmunta Jana Kazanowskiego ^[1]. Dowódca PSZ w ZSRR gen. dyw. W. Anders rozkazami nr L.dz. 140 z dnia 20 października i L.dz. 189 z 27 października 1941 r. zlikwidował OZA, a w jego miejsce polecił utworzyć Ośrodek Organizacyjny Armii, który miał zadanie formować w składzie 7 Dywizji Piechoty, również 7 Pułk Artylerii Lekkiej. W październiku pułk osiągnął stan 800 żołnierzy. Ze względu na brak możliwości zakwaterowania w garnizonie Bielebieja formowanej dywizji, z końcem roku 1941 zaprzestano formowania 7 Dywizji Piechoty, a część żołnierzy pułku rozesłano do Ośrodków Zapasowych 5 i 6 Dywizji Piechoty^[2]. Rozkazem dowódcy armii z 5 stycznia 1942 roku dotychczasowy 7 pal otrzymał miano Zapasowego Pułku Artylerii i pozostał w składzie OOA, w lutym wraz z nim przetransportowany został do miejscowości Guzar ^[3]. Ponownie przystąpiono do sformowania pułku 26 stycznia 1942 roku w składzie nowo organizowanej 7 DP. Nowym rejonem organizacji pułku stała się miejscowość Kenimeh w Uzbeckiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Na dowódcę 7 pal został wyznaczony ppłk Jan Świerczyński^[4]. Na zalążek pułku wydzielono 6 oficerów i 16 podoficerów z 5 DP. W okresie pobytu w Kenimeh pułk prowadził podstawowe szkolenie wojskowe i specjalistyczne, pomimo że była minimalna ilość broni strzeleckiej i artyleryjskiej. Jednostka borykała się z problemami zakwaterowania, klimatycznymi, wyżywienia oraz sanitarnymi. Efektem powyższego była epidemia wielu chorób zakaźnych. Pułk był organiczną jednostką artylerii 7 Dywizji Piechoty^[5]. W marcu 1942 roku, w ramach pierwszej ewakuacji z ZSRR do Iranu szeregi pułku opuściło 130 kanonierów. Prowadzono dalsze wcielanie w szeregi ochotników i w miarę możliwości prowadzono szkolenie wojskowe oraz walkę o polepszenie kondycji zdrowotnej żołnierzy. Pomiędzy 7 i 13 sierpnia pułk transportem kolejowym przewieziony został do portu w Krasnowodzku, skąd statkiem "Beria" 19 sierpnia przybył do perskiego portu w Pahlavi. W trakcie pobytu w ZSRR w wyniku chorób zmarło 2 oficerów, 17 podoficerów i 29 szeregowych, a dalszych 3 w czasie transportu pułku na statku przez Morze Kaspijskie i po przybyciu do Pahlavi^[6]. Po kwarantannie 25 sierpnia 1942 r, 7 pal został przewieziony do Khanakin w Iraku i zakwaterowany w obozie wojskowym na pustyni. Rozpoczęto leczenie oraz polepszanie stanu zdrowotnego żołnierzy. Przeformowano pułk w/g etatów brytyjskich, rozpoczęto szkolenie z napływającym brytyjskim wyposażeniem i uzbrojeniem. W wyniku reorganizacji Armii Polskiej na Wschodzie w marcu 1943 roku pułk został wyłączony z 7 Dywizji Piechoty i włączony do składu Armijnej Grupy Artylerii. Jesienią 1942 roku do pułku przybyli jako uzupełnienie z Wielkiej Brytanii polscy oficerowie i podchorążowie, podjęto szkolenie motorowe. W maju 1943 roku pułk przeniesiony został w rejon Kirkuku ^[7]. 15 sierpnia 1943 roku oddział został przemianowany na 7 Pułk Artylerii Konnej^[6].

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku

• ppłk Zygmunt Kaznowski^[5]
• ppłk Jan Świerczyński^[5]

Obsada dowódcza pułku w Iraku^[8]

Dowódca pułku - ppłk Jan Świerczyński

Zastępca dowódcy pułku -

• mjr Józef Lis (IX - XII 1942)
• mjr Marian Jędrychowski (I - VII 1943)
• mjr Tadeusz Anders

Dowódca I dywizjonu -

• kpt./mjr Tadeusz Anders (IX 1942 - VII 1943)
• kpt. Władysław Arzymanow

Dowódca II dywizjonu -

• kpt. Paweł Nerlich-Dąbski (IX - XII 1942)
• kpt. Bolesław Łotarewicz (I - VII 1943)
• kpt. Mieczysław Greczyn

Dowódca III dywizjonu -

• kpt. Leopold Skarżyński

Etat wojenny pułku

• dowództwo pułku z baterią dowodzenia (sztabową)
• 2 dywizjony ogniowe:
  • 2 czterodziałowe baterie armat 76 mm
  • 1 czterodziałowa bateria haubic 122 mm

Według etatu pułk liczyć miał 85 oficerów i 970 kanonierów.

W kwietniu 1942 roku pułk otrzymał do szkolenia jedną armatę 76 mm^[5].

Jesienią 1942 roku przeformowano pułk w/g etatów brytyjskich, w składzie: dowództwo pułku, czołówka naprawcza LAD, 3 dywizjony x 2 baterie ogniowe i bateria dowodzenia. 47 oficerów i 650 podoficerów i kanonierów. 24 haubicoarmaty 25-funtowe.

Przypisy

Bibliografia

• Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
• Stefan J. Drue: 7 P. A. K. Szkic historyczny zmechanizowanego pułku artylerii konnej 1942-1947. Londyn: Instytut Polski. Komisja Historyczna, 1991. ISBN 0-9517561-0-9.
• Zbigniew Wawer: Znowu w polskim mundurze. Armia Polska w ZSRR sierpień 1941 - marzec 1942. Warszawa: Zbigniew Wawer Prod. Film. i Międzynarodowa Szkoła Menedżerów sp.z.o.o., 2001. ISBN 83-86891-71-8.