7 Pułk Piechoty Liniowej

Kapitan 7.pp., Adam Borowski-Jastrzębiec, 1826 r.

żołnierze 5., 6. i 7. Pułku Piechoty w czasie powstania listopadowego

7 Pułk Piechoty Liniowej – polski pułk piechoty okresu Królestwa Kongresowego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Sformowany w 1815^[1]. Pułk w okresie pokojowym składał się ze sztabu i dwóch batalionów po cztery kompanie, oraz związanych z batalionami dwoma kompaniami rezerwowymi^[a]. Stan kompanii wynosił 4-6 oficerów, 14-16 podoficerów i 184 szeregowych. Stan batalionu 830 żołnierzy. Stan pułku: 5 oficerów starszych, 54-55 oficerów młodszych, 160 podoficerów, 72 muzyków, 1664-1676 szeregowych oraz 5 oficerów i 71-82 podoficerów i szeregowych niefrontowych^[b]. W sumie w pułku służyło około 2050 żołnierzy. Pierwsze dwie kompanie pułku były kompaniami wyborczymi, czyli grenadierską i woltyżerską, pozostałe centralnymi zwane fizylierskimi, czyli strzeleckimi ^[2].

W czasie wojny przewidywano rozwinięcie pułku do czterech batalionów po 8 kompanii każdy. W każdym batalionie etatu wojennego tworzono na bazie jednej z nowo powstałych kompanii kompanię woltyżerską^[3]. Wchodził w struktury 2 Dywizji Piechoty^[4]. Po wybuchu powstania listopadowego zreorganizowano piechotę. Pułk wszedł w skład zreorganizowanej 2 Dywizji Piechoty^[5]. 26 kwietnia 1831 przeprowadzono kolejną reorganizacje piechoty armii głównej dzieląc ją na pięć dywizji. Pułk znalazł się w 2 Brygadzie 2 Dywizji Piechoty^[6].

Dyslokacja pułku

Stanowisko: województwo lubelskie^[1].

Miejsca dyslokacji pododdziałów pułku w 1830^[7]:

• sztab - Lublin
• 1 batalion - Lublin
• 2 batalion - Markuszów
• dwie kompanie wyborcze - Warszawa (koszary Aleksandryjskie)^[c]

Żołnierze pułku

Pułkiem dowodzili^[1]:

• płk Feliks Grotowski^[8] (20 stycznia 1815),
• płk Franciszek Rohland^[8] (od 1818, z przerwą w latach 1819 i 1820, w których wakuje dowództwo pułku)
• ppłk Ludwik Oborski (od 6 lutego 1831, płk 6 kwietnia),
• ppłk Marcin Kuczborski (od 16 kwietnia 1831).

Walki pułku

Pułk brał udział w walkach w czasie powstania listopadowego.

Bitwy i potyczki^[1]:

• Warszawa (29 listopada 1830)
• Liw (11 lutego 1831)
• Janówek (18 lutego)
• Wawer (19 lutego)
• Grochów (Olszynka Grochowska, 25 lutego)
• Uścilug (5 marca)
• Dębe Wielkie (31 marca)
• Mińsk (10 kwietnia)
• nad Narwią (18 maja)
• Rajgród (29 maja)
• Wilno (19 czerwca)
• Szawle (8 lipca)
• Powendenie (11 lipca).

W 1831 roku, w czasie wojny z Rosją, żołnierze pułku otrzymali 19 złotych i 16 srebrnych krzyży Orderu Virtuti Militari ^[1].

Uzbrojenie i umundurowanie

Podoficer 7 Pułku Piechoty Liniowej na litografii Józefa Kondratowicza (1829)

Uzbrojenie podstawowe piechurów stanowiły karabiny skałkowe. Pierwotnie było to karabiny francuskie wz. 1777 (kaliber 17,5 mm), później zastąpione rosyjskimi z fabryk tulskich wz. 1811 (kaliber 17,78 mm). Poza karabinami piechurzy posiadali bagnety i tasaki (pałasze piechoty). Wyposażenie uzupełniała łopatka saperska, ładownica na 40 naboi oraz pochwa na bagnet.

Umundurowanie piechura składało się z granatowej kurtki i sukiennych, białych spodni. Naramienniki niebieskie, numer dywizji (2) żółty^[9]. Używano czapek czwórgraniastych. Po reformie w roku 1826 wprowadzono pantalony zapinane na guziki. Czapki czwórgraniaste zastąpiono kaszkietami z czarnymi daszkami i białymi sznurami. Na kaszkiecie znajdowała się blacha z orłem, numer pułku oraz ozdobny pompon.

Chorągiew

Na tle granatowego krzyża kawalerskiego w czerwonym polu, w otoku z wieńca laurowego umieszczony był biały orzeł ze szponami dziobem i koroną złoconą^[10].

Pola między ramionami krzyża – czarne z niebieskim, a w rogach płata królewskie inicjały: A I, później M I z koroną, otoczone wieńcami laurowymi^[10].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie - Królestwo Polskie 1815-1830. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-48-3.
• Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
• Tadeusz Korzon, Bronisław Gembarzewski, Jadwiga Rogowa: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. T.3. Lwów, Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1923.
• Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
• Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.