80 Pułk Piechoty (II RP)

80 Pułk Strzelców Nowogródzkich
Nowogródzki Pułk Strzelców
Ilustracja
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

11 lipca 1919

Rozformowanie

1939

Tradycje
Święto

11 lipca

Nadanie sztandaru

15 lipca 1923

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Antoni Ostankowicz

Ostatni

płk Stanisław Fedorczyk

Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
bitwa pod Horodzcem (14 maja 1920)
bitwa pod Zarębami Kościelnymi
bitwa pod Kaczkowem
bitwa o przedmoście warsz. (13–16 VIII 1920)
konflikt polsko-litewski
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Wilno
Słonim

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

1 Dywizja Litewsko-Białoruska
2 Brygada Jazdy
XXVIII Brygada Piechoty
20 Dywizja Piechoty

80pstrz.png

80 Pułk Strzelców Nowogródzkich (80 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne

10 lipca 1919 roku ówczesny dowódca Frontu Litewsko-Białoruskiego, generał porucznik Stanisław Szeptycki wydał rozkaz Nr 200/I w sprawie sformowania Nowogródzkiego Pułku Strzelców i batalionu uzupełnień Nowogródzkiego Pułku Strzelców. Obie jednostki zostały zorganizowane w Lidzie, na bazie batalionu uzupełnień Dywizji Litewsko-Białoruskiej stacjonującego w Wołkowysku[1]. Na stanowisko dowódcy pułku i jednocześnie dowódcy I batalionu został wyznaczony podpułkownik Antoni Ostankowicz, dotychczasowy dowódca baonu uzupełnień w Wołkowysku. Podpułkownik Ostankowicz otrzymał wspomniany rozkaz 11 lipca 1919 roku. Tego samego dnia baon uzupełnień został przetransportowany koleją z Wołkowyska do Lidy[2][3].

26 lipca 1919 roku pułk został przetransportowany koleją do Baranowicz, gdzie wszedł w skład grupy generała Stefana Mokrzeckiego[4].

W Lidzie pozostał podporucznik Antoni Małyszko i 14 instruktorów z zadaniem zorganizowania batalionu uzupełnień Nowogródzkiego Pułku Strzelców. Następnie batalion został przeniesiony do Nieświeża, a później do Słonimia[5].

2 sierpnia 1919 roku dowództwo pułku objął pułkownik Stanisław Józef Kowalski. Podpułkownik Ostankowicz pozostał na stanowisku dowódcy I batalionu do 21 sierpnia, kiedy to został przeniesiony na stanowisko dowódcy Powiatu Etapowego Baranowicze. Nowym dowódcą I batalionu został kapitan Leon Hejbowicz[6].

W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Nieświeżu[7].

Pułk w walkach o granice

25 września 1919 roku pod wsią Filipowicze pułk przeszedł swój chrzest bojowy. Patronem pułku został Ładysław z Gielniowa, którego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim w Polsce obchodzone jest 25 września[8]

18 grudnia 1919 roku pułk przybył do Bobrujska, gdzie następnego dnia dowódca frontu, generał Szeptycki wręczył dowódcy pułku chorągiew będącą darem Związku Kobiet Kresowych „Pogoń” w Wilnie[9].

25 grudnia 1919 roku w miasteczku Kublicze pułk dołączył do II Brygady Litewsko-Białoruskiej pułkownika Czesława Mączyńskiego. 7 stycznia 1920 roku w czasie udanego wypadu na Czereświaty poległ pierwszy żołnierz pułku, szeregowiec Safran Ilukowicz. 2 kwietnia 1920 roku dowództwo pułku objął major Wincenty Rutkiewicz, przybyły z Mińskiego Pułku Strzelców. Pułkownik Kowalski został oddany do dyspozycji Naczelnego Dowództwa. W drugiej połowie kwietnia 1920 roku do pułku dołączył II batalion kapitana Tarasiewicza, zorganizowany w batalionie zapasowym w Nieświeżu[10]. 21 maja 1920 roku dowództwo pułku przejął podpułkownik Kazimierz Rybicki, dotychczasowy dowódca Grodzieńskiego Pułku Strzelców i czasowo pełniący obowiązki dowódcy I Brygady Litewsko-Białoruskiej.

Zimę 1919–1920 spędził na froncie. 20 czerwca 1920 roku broniąc odcinka nad rzeką Czernic pułk wytrzymał uderzenie przeważających sił Armii Czerwonej.

W czerwcu 1920 roku pułk otrzymał uzupełnienia z batalionu zapasowego 4 pułku piechoty Legionów w Kielcach i batalionu zapasowego 17 pułku piechoty w Rzeszowie. Uzupełnienia przybyłe z Kielc wcielono do I i II batalionu, natomiast z batalionu marszowego przybyłego z Rzeszowa utworzono III batalion pod tymczasowym dowództwem porucznika Karola Mancewicza, a następnie kapitana Dubińskiego. Ponadto z wybranych z całego pułku rzemieślników (cieśli, kowali itd.) zorganizowana została kompania techniczna[11].

5 lipca 1920 roku w Zarzecku III batalion został otoczony przez bolszewicką kawalerię i „niemal w pień wycięty”. Resztki ocalałych żołnierzy zostały wcielone do I i II batalionu. Kapitan Dubiński pozostał ranny na polu walki. Tak samo dowódca II batalionu, kapitan Tarasiewicz. Nowym dowódcą II batalionu został major Władysław Oziewicz[12]. 17 lipca 1920 roku poległ dowódca I batalionu, kapitan Leon Hejbowicz i dowódca 4 kompanii, porucznik Franciszek Mielnicki. Dowództwo I batalionu przejął porucznik Roman Bełkowski[13].

W ostatniej dekadzie lipca 1920 roku w skład pułku, jako III batalion, został włączony batalion marszowy ze Słonimia pod dowództwem kapitana Józefa Kostko. 31 lipca podpułkownik Rybicki objął dowództwo II Brygady Litewsko-Białoruskiej. Dowódcą pułku został major Oziewicz[14].

3 sierpnia 1920 roku w Małkini porucznik Roman Bełkowski popełnił samobójstwo. Wymieniony oficer został ranny w nogę 1 sierpnia w obronie przedmościa Brańsk. Motywem zamachu samobójczego był zarzut „jakiegoś osobnika, że z taką raną mógłby się jeszcze bić![15][16]. Dowództwo I batalionu przejął porucznik Aleksander Walczak[17].

Po zakończeniu Bitwy Warszawskiej pułk otrzymał chorągiew z napisem „Obrońcom Warszawy”[18].

17 sierpnia 1920 roku dowództwo pułku objął podpułkownik Bolesław Waśkiewicz. Do połowy września 1920 roku II batalionem dowodził pułkownik Stanisław Józef Kowalski[a], który będąc w podeszłym wieku zrezygnował ze służby etapowej i w sierpniu zgłosił się ochotniczo na front. W nocy z 8 na 9 września 1920 roku, w walkach we wsi Kruszyniany, do niewoli dostał się ranny dowódca I batalionu, porucznik Walczak. Przed bitwą nad Niemnem dokonano zmian na stanowiskach dowódców batalionów. Batalion I objął major Władysław Oziewicz, batalion II - kapitan Eugeniusz Zabawski, a batalion III - kapitan Jerzy Dąbrowski z Grodzieńskiego Pułku Strzelców[19][b].

Pułk wziął udział 8 października w wyprawie generała Lucjana Żeligowskiego na Wilno.

1 listopada 1920 roku w wypadzie na wieś Wiciuny poległ dowódca 1 kompanii, podporucznik Henryk Kawecki, który 24 października został udekorowany przez dowódcę pułku Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[20][c]. 17 listopada dowództwo I batalionu objął kapitan Lewandowski. 30 listopada, po wejściu w życie zawieszenia broni, pułk znajdował się linii bojowej Skietery – Kiejmińce – Wierszuliszki – Wierciuny, na której odpierał ciągłe ataki Litwinów na własne placówki. 20 grudnia pułk został zluzowany i trzy dni później wkroczył do Wilna[21].

Kawalerowie Virtuti Militari

Żołnierze pułku odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari
Krzyżem Złotymppłk Kazimierz Jarosław Rybicki
Krzyżem Srebrnym:
szer. Józef Arasim,kpr. Edward Balcerzak,st. szer. Wincenty Boraczewski,
śp. kpt. Leon Hejbowicz,sierż. Eryk Kolarz,śp. ppor. Henryk Kawecki,
kpr. Kazimierz Kazior,kpr. Wincenty Kazimierczak,por. Stanisław Perkowicz,
ppor. Władysław Prażmowski,ppłk Kazimierz Jarosław Rybicki,ppor. Antoni Rutkowski,
sierż. Stefan Rodziewicz,kpr. Józef Makarewicz,st. szer. Julian Michalczyk,
śp. ppor. Stanisław Obrzud,kpr. Józef Salomon,szer. Józef Spychaj nr 4158[22],
por. Józef Uhrynowicz,st. szer. Jan Wojnarowski.

Ponadto 31 oficerów i 88 szeregowców zostało odznaczonych Krzyżem Walecznych, w tym 27 dwukrotnie, 8 trzykrotnie i jeden czterokrotnie. Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej zostało odznaczonych 18 oficerów i 28 szeregowych[23].

Mapy walk pułku

Pułk w okresie pokoju

20 DP w 1938.jpg
Żołnierze 80 pułku piechoty na Zamku Królewskim w Warszawie; maj 1935.
Pluton cyklistów z hufców szkolnych z Państwowego Gimnazjum w Prużanie - raport przyjmuje płk Romuald Kohutnicki, dowódca 80 pułku piechoty.

W Wilnie pułk stacjonował do kwietnia 1922 roku[21]. W październiku 1921 roku pułk otrzymał nazwę „80 pułk Strzelców Nowogródzkich” i został włączony w skład 20 Dywizji Piechoty. W międzyczasie pułk pod dowództwem majora Mieczysława Kaleńskiego-Jaśkiewicza wychodził z Wilna i obsadzał placówkami linię demarkacyjną na odcinku RudziszkiRykonty. 12 kwietnia 1922 roku pułk przybył do Słonimia[21]. Stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr IX[24].

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 11 lipca, jako datę święta pułkowego[25]. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę otrzymania przez podpułkownika Antoniego Ostankiewicza rozkazu nr 200/I dowódcy Frontu Litewsko-Białoruskiego[26].

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 80 pułk piechoty zaliczony został do typu III pułków piechoty o stanach zbliżonych do wojennych. Na czas wojny przewidywany był do działań osłonowych. Corocznie otrzymywał około 1010 rekrutów. Jego obsadę stanowiło 68 oficerów i 2200 podoficerów i żołnierzy[27].

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[28][d]
Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne
dowódca pułkupłk Stanisław Fedorczyk
I z-ca dowódcyppłk Mieczysław Karol Gumkowski
adiutantkpt. Franciszek Doros
starszy lekarzmjr dr Filip Głowiński
młodszy lekarzppor. lek. Leon Karol Monné
II z-ca dowódcy (kwatermistrz)mjr Jan Szopa
oficer mobilizacyjnykpt. adm. (piech.) Romuald Buba
z-ca oficera mobilizacyjnegokpt. Bolesław Mazurkiewicz
oficer administracyjno-materiałowykpt. Rudolf Tadeusz Weber
oficer gospodarczykpt. int. Michał Niwiński
oficer żywnościowyvacat
oficer taborowy[e]kpt. tab. Radosław Szyszło
kapelmistrzppor. rez. pdsc. Roman Michalski
I batalion
dowódca batalionumjr Bronisław Jan Schlichtinger
dowódca 1 kompaniikpt. Karol Wincenty Wotruba
dowódca plutonupor. Tadeusz Grot-Winkler
dowódca plutonuppor. Jan Kanty Rerutko
dowódca 2 kompaniip.o. por. Stanisław Malkiewicz
dowódca plutonuppor. Reinhold Robert Goerick
dowódca 3 kompaniipor. Stanisław Wesołowski
dowódca plutonupor Józef Ułan
dowódca 1 kompanii kmkpt. Czesław Kruszewski
dowódca plutonupor Jan Zygmunt Fiszer
dowódca plutonuppor. Antoni Podulka
II batalion
dowódca batalionumjr Ludwik Stanisław Jędrzejczyk
dowódca 4 kompaniipor. Stanisław Ślusarczyk
dowódca plutonuppor. Jan Dembek
dowódca 5 kompaniipor. Leon Krajewski
dowódca plutonuppor. Franciszek Mann
dowódca 6 kompaniikpt. Władysław Staszewski
dowódca plutonupor. Kazimierz Załucki
dowódca 2 kompanii kmpor. Andrzej Gurdak
dowódca plutonuppor. Eugeniusz Piniński
III batalion
dowódca batalionumjr Arnold Jaskowski
dowódca 7 kompaniikpt. Janusz Dąbrowski
dowódca plutonuppor. Zbigniew Henryk Grzybowski
dowódca plutonuppor. Wacław Bucht
dowódca 8 kompaniikpt. Aleksander Cieślicki
dowódca plutonupor. Kazimierz August Orzechowski
dowódca plutonuppor. Stanisław Marian Sorys
dowódca 9 kompaniikpt. Zenon Wiktor Sawka
dowódca plutonuppor. Franciszek Garason
dowódca 3 kompanii kmkpt. Karol Jan Babraj
dowódca plutonupor. Teodor Dąbrowski
dowódca plutonuppor. Mieczysław Smal
na kursiemjr Tadeusz Lelo
por. adm. (piech.) Edmund Furmański
por Józef Bender
ppor. Zygmunt Tomasz Zbucki
ppor. Zygmunt Karol Szymański
80 obwód przysposobienia wojskowego „Nowogródek”
kmdt obwodowy PWkpt. piech. Emil Zboś
kmdt pow. PW Nowogródekkpt. piech. Julian Pierewicz

Pułk w kampanii wrześniowej

W 1939 pułk w składzie swej dywizji miał przydział mobilizacyjny do Armii „Modlin”[30]. Mobilizacja alarmowa nastąpiła 22–23 marca i przerzucenie transportem kolejowym w okolice Płońska i Nasielska a na początku lipca przemarsz w rejon Mławy i Rzęgnowa, gdzie wykonywał umocnienia polowe. Pułk rozpoczął zacięte walki 1 września na odcinku Mławka Windyki.

Odznaczeni Krzyżem Walecznych w 1939

29 września 1939 roku dowódca Armii „Warszawa” generał dywizji Juliusz Rómmel, „w uznaniu zasług, za męstwo wykazane” nadał niżej wymienionym żołnierzom następujące odznaczenia:

  • płk piech. Stanisław Fedorczyk – Krzyż Walecznych po raz czwarty,
  • mjr piech. Jan Bronisław Schlichtinger – Krzyż Walecznych po raz czwarty,
  • kpt. Adam Domaradzki[f] – Virtuti Militari 5 kl.,
  • mjr piech. Ludwik Stanisław Jędrzejczyk – Virtuti Militari 5 kl.,
  • kpt. Karol Babraj[g] – Krzyż Walecznych po raz drugi,
  • mjr piech. Arnold Jaskowski – Krzyż Walecznych po raz trzeci,
  • kpt. Zenon Sawka – Krzyż Walecznych po raz drugi.

Ponadto do dyspozycji dowódcy pułku przyznał dziesięć krzyży Virtuti Militari 5 kl.[32]

Mapy walk pułku w 1939

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939
Dowództwo
dowódca pułkupłk piech. Stanisław Fedorczyk (ranny pod Mławą)
I adiutantkpt. Franciszek Doros ([33])
od 5 IX 1939 kpt. art. Julian Otto
II adiutantppor. rez. Rudolf Wierzbowski
oficer informacyjnyppor. rez. Artur Władysław Otawski
oficer łącznościpor. Jerzy Wejnert[34]
kwatermistrzkpt. Janusz Dąbrowski[31] lub kpt. Feliks Więcławski
dowódca kompanii gosp.por. Edmund Furmański
oficer gosp.ppor. rez. Franciszek Józef Grissbach
oficer żywn.ppor. rez. Władysław Woda
naczelny lekarzpor. dr med. Leon Karol Monne
I batalion
dowódca batalionumjr piech. Jan Bronisław Schlichtinger (ranny 3 IX)[35]
dowódca 1 kompaniipor. Stanisław Malkiewicz (poległ 3 IX)
dowódca 2 kompaniipor. rez. Stanisław Kapilewicz (ranny 3 IX)
dowódca 3 kompaniipor. Stanisław Wesołowski (ranny 4 IX)[36]
dowódca 1 kompanii ckmkpt. Czesław Kruszewski
II batalion
dowódca batalionumjr piech. Ludwik Stanisław Jędrzejczyk (ranny pod Mławą)
dowódca 4 kompaniipor. Leon Krajewski[37]
dowódca 5 kompaniippor. rez. Franciszek Mann
dowódca 6 kompaniikpt. Władysław Staszewski (ciężko ranny 3 IX)
dowódca 2 kompanii ckmpor. Teodor Andrzej Dąbrowski (ranny pod Mławą)
III batalion
dowódca batalionumjr piech. Arnold Jaskowski (ranny pod Mławą)[38]
dowódca 7 kompaniipor. Józef Bender (poległ 1 IX)
od 7 IX por. Stanisław Ślusarczyk
dowódca 8 kompaniipor. Kazimierz Orzechowski
dowódca I plutonuppor. Wiktor Dulewicz lub ppor. rez. Kaczorowski
dowódca II plutonuppor. rez. Wacław Obrębowski
dowódca III plutonuppor. rez. Stanisław Ślesicki
dowódca 9 kompaniikpt. Zenon Wiktor Sawka (do 18 IX)[39]
dowódca 2 kompanii ckmpor. Jan Zygmunt Fiszer
pododdziały specjalne
dowódca kompanii zwiadupor. Lucjan Nowakowski
dowódca kompanii przeciwpancernejppor. Jan Alojzy Sądej
dowódca plutonu artylerii piechotykpt. art. Julian Otto (od 5 IX 1939 I adiutant)
dowódca plutonu pionierówkpt. Jerzy Leonard Kuczkowski
dowódca plutonu przeciwgazowegopor. Stanisław Ślusarczyk (od 7 IX 1939 dowódca 7 kompanii)

Symbole pułkowe

Sztandar

16 czerwca 1923 roku Prezydent RP dekretem L. 743/1923 zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 80 pułku piechoty[40].

15 lipca 1923 roku w Słonimiu Minister Spraw Wojskowych, generał broni Stanisław Szeptycki wręczył, w imieniu Prezydenta RP, chorągiew ufundowaną przez społeczeństwo ziemi nowogródzkiej[30].

W kampanii wrześniowej, podczas silnego nalotu niemieckiego pod Glinojeckiem, sztandar przejął kpt. Julian Otto. Płat, wraz z orłem i gwoździami pamiątkowymi, zapakował do torby od maski przeciwgazowej i nosił przy sobie do końca walk w Warszawie. Przed wkroczeniem Niemców do stolicy, postanowił wraz z kpt. Franciszkiem Dorosem i kpt. Czesławem Kraszewskim ukryć sztandar na terenie posesji swojego teścia (Chrostowski) przy ul. Janinówka w Warszawie[30].

Kpt. Otto odkopał sztandar w 1950 roku. Ponieważ okazało się, że płat całkowicie zbutwiał i rozpadał się pod dotknięciem, spalił wydobyte szczątki. Orła i gwoździe przekazał w 1959 roku do muzeum w Mławie[41].

Odznaka pamiątkowa

9 kwietnia 1921 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził odznakę Nowogródzkiego Pułku Strzelców. 13 grudnia 1921 generał porucznik Kazimierz Sosnkowski zezwolił na noszenie odznak pamiątkowych wyłącznie tych, które zostały zatwierdzone przez Ministra Spraw Wojskowych lub Naczelnego Wodza. Wśród tych odznak została wymieniona odznaka pamiątkowa Nowogródzkiego Pułku Strzelców[42].. Odznaka nazywana „Krzyżem 80 PP” o wymiarach 39 x 39 mm ma kształt krzyża maltańskiego. Pokryta jest przeźroczystą emalią barwy czerwonej, a obramowana emalią barwy białej. Na środku krzyża orzeł srebrny na czerwonej emalii, obramowany srebrną obwódką. Odznaka dla oficerów i szeregowych identycznego wzoru, ale ze względu na koszty mogła być wykonana z tańszego materiału dla szeregowych. Wykonanie: Adam Nagaiski - Warszawa[43].

Strzelcy nowogródzcy

Stanisław Ślesicki, ostatni żyjący uczestnik bitwy pod Mławą. Był dowódcą III plutonu, 8 kompanii, 80 pp Strzelców Nowogródzkich.
Dowódcy pułku[h]
  • ppłk piech. Antoni Ostankowicz (11 VII - 2 VIII 1919)
  • płk piech. Stanisław Józef Kowalski (3 VIII 1919 - 2 IV 1920)
  • mjr piech. Wincenty Rutkiewicz (3 IV - 21 V 1920)
  • ppłk piech. Kazimierz Jarosław Rybicki (22 V - 31 VII 1920 → dowódca II Brygady Litewsko-Białoruskiej)
  • mjr piech. Władysław Oziewicz (1 - 16 VIII 1920)
  • ppłk piech. Bolesław Waśkiewicz (17 VIII - 14 XI 1920 → dowódca Grodzieńskiego Pułku Strzelców)
  • ppłk piech. Władysław Oziewicz (od 15 XI 1920)
  • płk piech. Konstanty Oświeciński (1923 - 18 I 1925 → dowódca 41 pp[45])
  • płk piech. Stanisław Sobieszczak (18 I 1925[45] – 31 VII 1927 → inspektor piechoty KOP[46])
  • ppłk / płk piech. Romuald Kohutnicki (22 VII 1927[47] - 16 X 1935 → dowódca Brygady KOP „Nowogródek”)
  • ppłk / płk piech. Stanisław Fedorczyk (XI 1935 – IX 1939)
Zastępcy dowódcy pułku[i]
  • ppłk piech. Aleksander Powroźnicki (VII 1922 - 1923)
  • ppłk SG Mikołaj Freund-Krasicki (X 1924 - VI 1925)
  • ppłk SG Tadeusz Alf-Tarczyński (II 1926 - 31 X 1927 → zastępca dyrektora nauk WSWoj.[49])
  • ppłk dypl. piech. dr Władysław Kulma (31 X 1927[50] - I 1931 → dowódca 25 pp[51])
  • ppłk piech. Stanisław Fedorczyk (I 1931[52] – XI 1935 → dowódca 80 pp)
II zastępcy

Żołnierze 80 pułku piechoty - ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[54] oraz Muzeum Katyńskie[55][j][k].

Nazwisko i imięstopieńzawódmiejsce pracy przed mobilizacjązamordowany
Lebiecki Wiktorpodporucznik rezerwynauczycielKatyń
Bucht Wacław[58]podporucznikżołnierz zawodowydowódca plutonu 7/80 ppKatyń
Jaśkiewicz Antonipodporucznik rezerwynauczycielszkoła w PiaskachKatyń
Jędrasik Tadeuszpodporucznik rezerwynauczycielszkoła w CieciułowieKatyń
Maryański Stefanporucznik rezerwyhandlowiecKatyń
Miara Zygmuntpodporucznik rezerwyinżynier rolnikKatyń
Pereus Kazimierzpodporucznik rezerwyhandlowiecKatyń
Romański Sylwesterpodporucznik rezerwynauczycielKatyń
Śleszyński Tadeuszpodporucznik rezerwynauczycielkier. szkoły w BiskupicachKatyń
Wiśniewski Henrykchorąży rezerwynauczycielszkoła w pow. słonimskimKatyń
Bojaruniec Longinpodporucznik rezerwyprawnik, mgrSąd Grodzki w BrześciuCharków
Borowik Aleksanderpodporucznik rezerwytechnik kolejnictwaCharków
Celmer Felikspodporucznik rezerwynauczycielinstruktor oświatowy w StołpcachCharków
Grissbach Franciszekpodporucznik rezerwynauczycielCharków
Pierewicz Juliankapitanoficer służby stałej?Charków
Pilch Michałpodporucznik rezerwyprawnikPKOCharków

Upamiętnienie

W Mławie istnieje ulica „Żołnierzy 80 Pułku Piechoty”[59]

Uwagi

  1. Stanisław Józef Kowalski urodzony 23 grudnia 1868 roku wywodził się z grupy oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. 22 maja 1920 roku, kiedy został zatwierdzony w stopniu pułkownika piechoty, pełnił służbę w Ministerstwie Spraw Wojskowych. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Dowództwie Odcinka Kordonowego „Równe”, a jego oddziałem macierzystym był 50 Pułk Piechoty.
  2. Kapitan Jerzy Dąbrowski, ur. 23 grudnia 1888 roku.
  3. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 50 → tu błędnie podano datę śmierci podporucznika Henryka Kaweckiego.
  4. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[29].
  5. Oficer taborowy był jednocześnie dowódcą kompanii gospodarczej.
  6. Major Adam Zdzisław Domaradzki (1905-1973) był dowódcą 6/79 pp, a od 3 września 1939 roku dowódcą I/80 pp
  7. kpt. Karol Babraj do mobilizacji marcowej był adiutantem pułku, a następnie dowódcą samodzielnej kompanii km i broni towarzyszących nr 92[31].
  8. Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku[44].
  9. 13 czerwca 1922 roku Minister Spraw Wojskowych zniósł dotychczasowe stanowisko referenta wyszkolenia pułku piechoty i ustanowił etatowe stanowisko zastępcy dowódcy pułku zaszeregowanego do stopnia podpułkownika, wyznaczanego przez Ministra Spraw Wojskowych. Zakres działania zastępcy dowódcy określał dowódca pułku, przed którym był on całkowicie odpowiedzialny[48]. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.
  10. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[56].
  11. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[57].

Przypisy

  1. Odziemkowski 2010 ↓, s. 147.
  2. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 5-6.
  3. Korpus Poleski 1928 ↓, s. 152.
  4. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 7.
  5. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 8, 14, 18.
  6. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 10-11.
  7. Odziemkowski 2010 ↓, s. 226.
  8. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 13.
  9. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 14,15.
  10. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 17,18.
  11. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 26.
  12. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 31.
  13. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 34.
  14. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 37.
  15. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 37,39.
  16. Lista strat 1934 ↓, s. 39.
  17. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 41.
  18. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 43.
  19. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 44-46.
  20. Lista strat 1934 ↓, s. 347.
  21. a b c Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 55.
  22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 127 z 27 listopada 1925 roku, s. 690.
  23. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 58-59.
  24. Almanach 1923 ↓, s. 52.
  25. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
  26. Jędrzejczyk 1930 ↓, s. 6.
  27. Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
  28. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 644-645 i 680.
  29. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  30. a b c Satora 1990 ↓, s. 149.
  31. a b Jaskowski 1941 ↓, s. 167.
  32. Rómmel 1958 ↓, s. 409.
  33. Jaskowski 1941 ↓, s. 167, do czerwca 1939 roku był dowódcą 3 kompanii km.
  34. Juszkiewicz 1979 ↓, s. 186.
  35. Juszkiewicz 1979 ↓, s. 187.
  36. Juszkiewicz 1979 ↓, s. 188.
  37. Juszkiewicz 1979 ↓, s. 189.
  38. Juszkiewicz 1979 ↓, s. 190.
  39. Juszkiewicz 1979 ↓, s. 191.
  40. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 27 z 24 lipca 1923 roku, poz. 359.
  41. Satora 1990 ↓, s. 150.
  42. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 49 z 13 grudnia 1921 roku, poz. 872.
  43. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 128.
  44. Almanach 1923 ↓, s. 49.
  45. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 stycznia 1925 roku, s. 26.
  46. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 229.
  47. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 220.
  48. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 24 z 13 czerwca 1922 roku, poz. 357.
  49. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 299.
  50. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 297.
  51. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 9.
  52. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 13.
  53. Jaskowski 1941 ↓, s. 169.
  54. Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
  55. Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
  56. Rocznik oficerski 1939 ↓.
  57. Wyrwa 2015 ↓.
  58. Księgi Cmentarne – wpis 345
  59. ulica Żołnierzy 80 pp

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Ofensywa 4lipca1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ofensywa wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego 4 lipca 1920
20 DP bobola.jpg
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tablica w kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie
80pstrz.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Boje 80 Nowogródzkiego Pułku Strzelców w latach 1918-1920
Żołnierze 80 pp na Zamku Królewskim w Warszawie NAC 1-W-1305.jpg
Żołnierze 80 pułku piechoty na Zamku Królewskim w Warszawie - fotografia grupowa w sali Zamku; maj 1935. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-1305
Bitwa o granice 1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa o granice Polski - październik 1920
Bitwa lida lipiec 1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Lidą (14 - 17 lipca 1920)
Bitwa radzymin b 1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Radzyminem (15 - 16 sierpnia 1920)
Bitwa malkinia 1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Małkinią (5 - 7 sierpnia 1920)
Bitwa radzymin a 1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Radzyminem (13 - 14 sierpnia 1920)
WF i PW w Prużanie cykliści płk Romuald Kohutnicki NAC 1-W-2466-4.jpg
Wychowanie Fizyczne i Przysposobienie Wojskowe w Prużanie. Pluton cyklistów z hufców szkolnych z Państwowego Gimnazjum w Prużanie, przybyły do Słonimia na ćwiczenia dywizyjne. Powiatowy komendant WFiPW w Prużanie por. Leon Gnatowski zdaje raport dowódcy 80 Pułku Piechoty w Słonimie płk. Romualdowi Kohutnickiemu. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-2466-4
20 DP w 1938.jpg
20 DP w 1938
Odznaka 80pp.jpg
Autor: Anwit, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka 80 pp
Aleja obrońców warszawy ząbki.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz w Ząbkach. Aleja poległych obrońców Warszawy z 1939 r.
Warszawa obrona 1939.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa warszawska 24 -27.09.1939
Bitwa lepel 1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Leplem 14 - 15 maja 1920
Bitwa mosty 1920.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwy: Pod Mostami (22 lipca 1920) i pod Rosią (24 - 25 lipca 1920)
Nowogrodek fc10.jpg
Autor: Fczarnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Biały kościół farny ("Nowogródzka fara Witoldowa") pw. Przemienienia Pańskiego
V rekonstrukcja Bitwy o Mławę, miasto 0824.jpg
Autor:


Jeśli chcesz wykorzystać to zdjęcie, proszę o jego podpisanie w następujący sposób:
autor: Adam Kliczek, http://memoriesstay.com (CC-BY-SA-3.0)
W przypadku zamieszczenia zdjęcia na stronie internetowej, poproszę o przesłanie informacji mailowej z adresem tej strony.
Kontakt ze mną: adam.kliczek@gmail.com

More information about pictures pl en +/−

Translations of this template pl en +/−

, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Przemówienie majora Stanisława Ślesickiego, ostatniego żyjącego żołnierza biorącego udział w bitwie pod Mławą. Był dowódcą III plutonu, 8 kompanii, 80 Pułku Piechoty Strzelców Nowogródzkich. Za męstwo został odznaczony Orderem Virtuti Militari. V rekonstrukcja Bitwy o Mławę - inscenizacja nalotu na miasto.