8 Brygada Ochrony Pogranicza
| Historia | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Sformowanie | 1948 |
| Rozformowanie | 1950 (przeformowanie) |
| Tradycje | |
| Rodowód | 3 Szczeciński Oddział WOP |
| Kontynuacja | 12 Brygada WOP Pomorska Brygada WOP Pomorski Oddział SG |
| Organizacja | |
| Numer | JW 1823[1] |
| Dyslokacja | Szczecin |
| Formacja | Wojska Ochrony Pogranicza |
| Podległość | Główny Inspektorat OP Dowództwo WOP |
| Skład | patrz: brygada OP |
8 Brygada Ochrony Pogranicza – związek taktyczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Sformowana w 1948 na bazie Szczecińskiego Oddziału WOP nr 3[2], na podstawie rozkazu MON nr 055/org. z 20 marca 1948. Brygada posiadała pięć batalionów, a stan etatowy wynosił 1886 żołnierzy i 12 pracowników cywilnych[3]. Podporządkowana została Głównemu Inspektoratowi Ochrony Pogranicza. Zaopatrzenie nadal realizowane było przez kwatermistrzostwo okręgu wojskowego[4]. Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 205/Org. z 4 grudnia 1948 roku, z dniem 1 stycznia 1949, Wojska Ochrony Pogranicza podporządkowano Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego[5]. Zaopatrzenie brygady przejęła Komenda Wojewódzka MO[4].
W 1949 sformowano batalion kontroli granicznej Szczecin i 5 strażnic liniowych[a]. W 1950 roku został on przeformowany w batalion portowy WOP Szczecin[b].
Sztab brygady stacjonował w Szczecinie.
Aby nadać ochronie granic większą rangę, podkreślano wojskowy charakter formacji. Od 1 stycznia 1950 roku powrócono w nazwach jednostek do wcześniejszego określania: „Wojska Ochrony Pogranicza”[6]. Z dniem 1 stycznia 1951 roku weszła w życie nowa numeracja batalionów i brygad Wojsk Ochrony Pogranicza[7]. Na bazie 8 Brygady Ochrony Pogranicza powstała 12 Brygada WOP.
Struktura organizacyjna
- dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia[c]
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 38 – Mieszkowice
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 40 – Chojna
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 42 – Szczecin
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 44 – Trzebież
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 46 – Międzyzdroje
- samodzielny batalion kutrów granicznych – Szczecin
- flotylla ścigaczy WOP – Trzebież
Etat brygady przewidywał: 5 batalionów, 1886 wojskowych i 12 pracowników cywilnych[8].
Na terenie odpowiedzialności brygady funkcjonowało sześć GPK[9]:
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 11 „Gryfin” (rzeczna)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 12 „Kołbaczewo” (drogowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 13 „Gumieńce” (kolejowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 14 „Szczecin” (morska)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 15 „Nowe Linki” (drogowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 17 „Świnoujście” (morska)
Żołnierze brygady
Dowódcy brygady
- ppłk Aleksander Bochan – do 1.03.1949
- ppłk Stanisław Bański.
Oficerowie brygady
Przekształcenia
3 Oddział Ochrony Pogranicza → 3 Szczeciński Oddział WOP → 8 Brygada Ochrony Pogranicza → 12 Brygada WOP → 12 Pomorska Brygada WOP → Pomorska Brygada WOP → Pomorski Oddział Straży Granicznej
Uwagi
- ↑ Rozkaz MBP nr 055/0rg. z 7 czerwca 1949 → Jackiewicz 1998 ↓, s. 59
- ↑ Rozkaz MBP nr 043/0rg. z 3 czerwca 1950 → Jackiewicz 1998 ↓, s. 59
- ↑ Strukturę organizacyjną brygady podano za → Jackiewicz 1998 ↓, s. 59
Przypisy
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 59.
- ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 132.
- ↑ a b Jackiewicz 1995 ↓, s. 12–14.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 65–69.
- ↑ Goryński 2011 ↓, s. 73.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 66.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny pododdziałów WOP ↓, s. 7.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Tadeusz Niedziela [red.]: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. 1995.
- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Grzegorz Goryński. Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945 – 1965. Próba oceny – cz. I. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/11, 2011. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961
- Wykaz dyslokacyjny pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1948−1956, Szczecin, Archiwum Straży Granicznej.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szczecin, ul. Żołnierska 45 - dawny sztab brygady WOP w Szczecinie, obecnie Pomorski Oddział Straży Granicznej
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Koszary WOP w Szczecinie przy Żołnierskiej; budynek nr 1: stacjonowały tu min. sztab 12 Brygady WOP, kompania wartownicza, kompania łączności
Plakietka Pomorskiej Brygady WOP