9K121 Wichr
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | Biuro Konstrukcji Przyrządów |
| Rodzaj | |
| Długość | 2750 mm |
| Średnica | 130 mm |
| Rozpiętość | 380 mm |
| Masa | 45 kg |
| Prędkość | 610 m/s |
| Zasięg | 400 m – 10 km |
| Naprowadzanie | wiązka laserowa |
| Masa głowicy | 6 kg |
| Typ głowicy | tandemowa, powietrzno-paliwowa, odłamkowa |
| Użytkownicy | |
 Rosja  Egipt | |
9K121 Wichr (ros. 9К121 Вихрь, w kodzie NATO AT-16 Scallion) – radziecki system rakietowy do atakowania celów powietrznych i naziemnych składający się z wyrzutni 9K121 i kierowanego pocisku rakietowego 9A4172. Znajduje się na wyposażeniu jednostek Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej i egipskich sił powietrznych.
Historia
Prace nad nowym kompleksem uzbrojenia rozpoczęto w latach 80. XX w. w Biurze Konstrukcji Przyrządów (ros. АО «Констру́кторское бюро́ приборострое́ния») w Tule pod kierownictwem głównego konstruktora A.G. Szipunowa. Opracowane założenia zakładały stworzenie pocisku przeciwpancernego dla śmigłowców szturmowych Ka-50 i Mi-28 oraz samolotu szturmowego Su-25T. Kompleks składa się z kierowanych pocisków rakietowych 9A4172K Wichr, wielokanałowego systemu łączności, naprowadzania i kierowania ogniem. Zapewnia pełną autonomię pocisku po jego wystrzeleniu[1].
Pierwsza wersja kompleksu Wichr z kierowanym pociskiem rakietowym 9A4172 została wprowadzona do użytku w 1985 roku. Przeprowadzono testy porównawcze, które wykazały wyższość systemu Wichr nad systemem 9M120 Ataka. Zostały użyte z sukcesem w październiku 1986 r. podczas ćwiczeń na poligonie w rejonie Gorochowiecka. W 1990 r. wprowadzono do użytku zmodyfikowane pociski, które otrzymały oznaczenie Wichr-M. Nowa wersja pozwala na niszczenie pojazdów opancerzonych, umocnień i celów powietrznych poruszających się z niewielkimi prędkościami[2].
Nowa konstrukcja, powstała w wyniku tych prac, została zaprezentowana w 1993 r. na targach broni w Dubaju[3] oraz jako wyposażenie śmigłowca Ka-50 na Międzynarodowym Salonie Lotniczym Le Bourget w Paryżu[4].
Na potrzeby marynarki wojennej Federacji Rosyjskiej opracowano wariant morski. Są to cztery pociski Wichr zamocowane na podstawie armaty morskiej AK-630M, system można montować zarówno na okrętach wojennych jak i na niewielkich łodziach patrolowych (od 20 ton wyporności)[5]. Pozwala na rażenie zarówno celów powietrznych jak i morskich. Zmodyfikowany system otrzymał oznaczenie Wichr-K[6].
Zastosowane rozwiązania pozwalają na używanie rakiety na dystansie od 500 do 8000 metrów. Wersja Wichr-M dysponuje zasięgiem 10 000 m w dzień, w nocy zasięg spada do 6000 m. Pocisk osiąga prędkość 600 m/s, co pozwala mu na pokonanie dystansu 10 km w 28 s. Wichr jest naprowadzany w wiązce laserowej generowanej przez podświetlacz celu systemu I-251 Szkwał. Ma układ automatycznego śledzenia i podświetlania celu, który pozwala mu na samodzielną korektę toru lotu. System kierowania ogniem nosiciela pozwala na jednoczesne atakowanie jednego celu dwoma pociskami[7]. Samolot Su-25 może przenosić 16 rakiet na dwóch belkach podwieszeń APU-8, śmigłowiec Ka-52 może przenosić 12 pocisków na dwóch belkach podskrzydłowych. Pociski Wichr mogą służyć do zwalczania celów powietrznych poruszających się z prędkością do 800 km/h (do 600 km/h przy kursach spotkaniowych)[8]. Ponadto nosicielami pocisku mogą być śmigłowce Mi-28N, Mi-8 oraz Mi-17[2].
Pierwszą umowę na seryjną produkcję pocisków Ministerstwo Obrony Rosji zawarło w 2013 r. z zakładami Iżmasz (ОАО «НПО «Ижмаш») w Iżewsku. Zamówienie miało wartość 13 mld rubli, termin zakończenia dostaw przewidziano na 2015 r.[9] Dostawy zostały opóźnione z powodu problemów z jakością techniczną dostarczonych pocisków[10], zdaniem producenta przyczyną problemów były trudności w pozyskaniu zagranicznych komponentów niezbędnych do ich zbudowania[11]. Koncern Kałasznikowa, którego częścią są zakłady w Iżewsku, uzyskał kolejne rządowe zamówienia w 2016 r., aby im podołać w 2017 r. zwiększył zatrudnienie o 1700 pracowników oraz wprowadził trzyzmianowy system pracy na swoich liniach produkcyjnych. Zwiększone zapotrzebowanie na pociski wynikało m.in., ze sprzedaży 46 śmigłowców Ka-52 Egiptowi, który zamówił również 1000 pocisków Wichr[12].
Użycie bojowe rakiet Wichr-M odnotowano w 2015 r. Podczas konfliktu w Syrii śmigłowiec Ka-52 zaatakował przy ich użyciu grupę bojowników Państwa Islamskiego[13]. W grudniu 2021 r. przeprowadzono testy wykorzystania pocisków Wichr-M przez drony uderzeniowe Orion, które zakończyły się pomyślnie[14].
Konstrukcja
Pocisk rakietowy jest zbudowany w układzie aerodynamicznym kaczki. Jest przechowywany w kontenerze, który jednocześnie stanowi jego wyrzutnię. Producent gwarantuje 10-letni okres przechowywania pocisku w kontenerze.
W przedniej części rakiety znajduje się usterzenie oraz głowica bojowa. Możliwe jest zamontowanie przeciwpancernej głowicy tandemowej, burzącej z ładunkiem paliwowo-powietrznym oraz przeciwlotniczej z głowicą odłamkową wyposażoną w zapalnik zbliżeniowy[3]. W części środkowej rakiety znajdują się zbiornika paliwa stałego oraz dwie dysze silnika marszowego, które jednocześnie nadają pociskowi ruch obrotowy. W tylnej części rakiety znajdują się cztery rozkładane powierzchnie stabilizujące w układzie X oraz układ sterujący sterujące z odbiornikiem promieniowania laserowego[2].
Głowica tandemowa zapewnia przebicie 1000 mm jednorodnego pancerza osłoniętego pancerzem reaktywnym[15].
Przypisy
- ↑ «Ижмаш» будет участвовать в тендере на производство управляемых ракет «Вихрь-1» (ros.). Комсомольская правда. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ a b c Комплекс управляемого оружия армейской авиации «Вихрь-М» (ros.). btvt.ru. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ a b Witkowski 1997 ↓, s. 92.
- ↑ Nowa Technika Wojskowa 7-8'1996 ↓, s. 25.
- ↑ 9К121 Вихрь (М) (ros.). Уголок неба. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ "Вихрь-К", корабельный высокоточный зенитный ракетно-артиллерийский комплекс (ros.). Оружие России. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ Nowa Technika Wojskowa 1996 ↓, s. 12.
- ↑ 9K121 (9A4172) "Wichr", lata 1990-te (?) (pol.). samolotypolskie.pl. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ Минобороны заключило контракт с «Ижмашем» на поставку управляемых ракет «Вихрь-1» (ros.). Центр анализа мировой торговли оружием. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ Российская «оборонка» не выдержала импортозамещения и нагрузки госзаказа. Предприятия срывают контракты на поставки тысяч ракет, приборов и боевой техники (ros.). Новый День. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ "Калашников" справился со сложностями выпуска ракет "Вихрь" и приступил к серийной сборке (ros.). Оруже России. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ «Калашников» перешел на работу в три смены из-за экспортных заказов (ros.). Lenta.ru. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ В сети опубликовано видео уничтожения техники террористов с вертолета Ка-52 (ros.). Lenta.ru. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ Противотанковая ракета «Вихрь» обрела зрение (ros.). Свободная Пресса. [dostęp 2022-06-06].
- ↑ Egypt first international customer for Russian 9A1472 Vikhr-1 AT-16 Scallion anti-tank guided missile TASS 12402167 (ang.). Army Recognition. [dostęp 2022-06-06].
Bibliografia
- Tomasz Szulc. Rosyjskie przeciwpancerne pociski kierowane. Cz. II. „Nowa Technika Wojskowa”. 9/96, wrzesień 1996. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. OCLC 749171931.
- Tomasz Szulc. Salon lotniczy Le Bourget 1993. „Nowa Technika Wojskowa”. 07-08/93, lipiec-sierpień 1993. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. OCLC 749171931.
- Igor Witkowski: Broń przeciwpancerna. Warszawa: Lampart, 1996. ISBN 83-86776-25-0. OCLC 750864711.
Media użyte na tej stronie
Śmigłowiec szturmowy Ka-50. Zdjęcie wykonane podczas Le Bourget 93 w Paryżu