9 Zaodrzański Pułk Piechoty

9 Pułk Piechoty

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1957 (przeformowany)
Nazwa wyróżniająca	Zaodrzański[1]
Tradycje
Kontynuacja	9 Pułk Zmechanizowany 6 Brygada Kawalerii Pancernej 12 Brygada Zmechanizowana
Dowódcy
Pierwszy	kpt. Kazimierz Roszkowski
Ostatni	ppłk Kornel Serwiński [2]
Organizacja
Numer	JW 1572[3][4]
Dyslokacja	Kraśnik; Hrubieszów[5]; Piła
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	3 Pomorska Dywizja Piechoty[5]14 Dywizja Piechoty
Odznaczenia

Tablica pamiątkowa przy ul. Solec 57 upamiętniająca redutę powstańczą bronioną przez żołnierzy Armii Krajowej i 9 pułku piechoty

9 Zaodrzański Pułk Piechoty (9 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Pułk został sformowany w Sielcach nad Oką na podstawie rozkazu nr 95 dowódcy 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR z dnia 27 grudnia 1943 roku. Jednostka została zorganizowana według sowieckiego etatu Nr 04/501 – pułku strzelców Gwardii i włączona w skład 3 Pomorskiej Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta.

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku:

• kpt. Kazimierz Roszkowski (do 16 lutego 1944)
• mjr Franciszek Mierzwiński (16 lutego – 11 października 1944)
• mjr Dymitr Grin (11–20 października 1944)
• ppłk Mikołaj Berezowski (20 października 1944 – 13 lutego 1945)
• mjr Feliks Błażewicz (13–18 lutego 1945)
• ppłk Józef Kacan (18 lutego 1945 do końca wojny)
• ppłk Gębarowicz (1946)
• mjr/ppłk Feliks Zarożny (1946–1947)^[6]
• ppłk Szulczyński (1947–1947)
• ppłk Stanisław Olechnowicz (1947–1948)
• płk Łaszkow (1948)
• mjr Ambros (1948–1950)
• ppłk Feliks Zarożny (1950–1951)
• mjr/ppłk Włodzimierz Lewicki (1951– do 10.1952)
• mjr Romuald Smolicz (1952–1953)
• mjr Stanisław Sawicki (1953–14.12.1955)
• ppłk Kornel Serwiński (15.12.1955–1957)^[7]

Skład etatowy

dowództwo i sztab

• 3 bataliony piechoty
• kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa,
• baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
• plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii

Razem:

żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765).

Sprzęt:

162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm

Marsze i działania bojowe

Od chwili sformowania do zakończenia wojny pułk walczył w składzie 3 Dywizji Piechoty. Najcięższe walki stoczył na przyczółku warecko-magnuszewskim i w Warszawie niosąc pomoc powstańcom na przyczółku czerniakowskim. Na Wale Pomorskim walczył w rejonie Nadarzyc. W Kołobrzegu zdobył silnie umocniony rejon gazowni. Walczył podczas forsowania Odry pod Gozdowicami i pod Wriezen. Na terenie Brandenburgii forsował Kanał Hohenzollernów pod Borgsdorfem, a następnie walczył pod Linum i Dechtow^[8]. Rozkazem NDWP nr 2 z dn. 3 stycznia 1946 za bohaterstwo został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari V klasy i otrzymał miano „Zaodrzańskiego”^[9].

Okres powojenny

Piła. W tym kompleksie wojskowym od 1949 stacjonował 9 pułk piechoty (kompleks wojskowy przy ul. Kossaka^[7])

Stargard Szczeciński – w tych koszarach od 1957 stacjonował pułk

Po zakończeniu działań wojennych pułk dyslokowano do Kraśnika. Jego 2 batalion piechoty przeniesiono do Terespola i Krasnegostawu, a 3 batalion piechoty do Krystynopola. Na podstawie rozkazu Nr 0046/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 marca 1949 roku pułk został wyłączony ze składu 3 DP i podporządkowany dowódcy 14 Dywizji Piechoty (JW 1572 Hrubieszów) i dyslokowany w tym samym roku do Piły^[10], gdzie stacjonował w koszarach przy ulicy Kossaka - Powstańców Wielkopolskich^[7].

Na podstawie rozkazu Nr 0025/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 kwietnia 1957 roku jednostka, stacjonująca wówczas w garnizonie Piła, została rozformowana. Część kadry i żołnierzy skierowano do innych jednostek i instytucji, w tym także do funkcjonującej od 1948 Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Pile i jednostek lotniczych. Pozostałych przeniesiono do rezerwy^[11].

43 pułk piechoty stacjonujący w garnizonie Stargard Szczeciński, na mocy zarządzenia Nr 071/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 3 maja 1957 roku, został przemianowany na 9 Zaodrzański pułk piechoty^[12]. Obecnie imię 9 Zaodrzańskiego pułku piechoty nosi ulica w tym mieście.

Przekształcenia

1. 43 pułk piechoty^[a] → 9 Zaodrzański pułk piechoty → 9 Zaodrzański pułk zmotoryzowany → 9 pułk zmechanizowany → 6 Brygada Kawalerii Pancernej → 2 batalion 12 BZ
2. 9 Zaodrzański pułk piechoty ↘ rozformowany w 1957

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r.. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
• Marek Fijałkowski: Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000. Piła: Gmina Piła, 2013. ISBN 978-936861-0-0.