Ałtajski Rezerwat Biosfery

Ałtajski Rezerwat Biosfery

Алтайский государственный природный биосферный заповедник

Widok wodospadów na Czulczy
rezerwat przyrody
Państwo	Rosja
Republika	Ałtaj
Mezoregion	Republika Ałtaju
Data utworzenia	1932
Powierzchnia	881 238 tys. ha
Ochrona	kategoria IUCN – Ia (ścisły rezerwat przyrody)
Położenie na mapie Republiki Ałtaju Ałtajski Rezerwat Biosfery
Położenie na mapie Rosji Ałtajski Rezerwat Biosfery
50°52′00″N 88°57′00″E/50,866667 88,950000
Strona internetowa

Terytorium rezerwatu

Ałtajski Rezerwat Biosfery ^[1] (ros. Алтайский государственный природный биосферный заповедник - Ałtajskij gosudarstwiennyj prirodnyj biosfernyj zapowiednik) – ścisły rezerwat przyrody (zapowiednik) w górach Syberii południowej.

Został założony 7 października 1967 roku w granicach wcześniej istniejącego (stworzonego w 1932 i zlikwidowanego w 1951) rezerwatu^[2]. Rezerwat położony jest w górach Syberii południowej w rejonach turoczackim i ułagańskim Republiki Ałtaju. Powierzchnia wynosi 881 238 ha. Ciągnie się 230 km z północnego zachodu na południowy wschód; ma szerokość 30 - 40 km, maksymalnie 75 km.

Ałtajski Rezerwat Biosfery i leżący w pobliżu Katuński Rezerwat Biosfery zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO pod nazwą „Złote góry Ałtaju” (1998).

Geografia

Wzdłuż granic rezerwatu rozciągają się wysokie pasma: na północy – Torot (część Gór Abakańskich, odchodząca od nich na zachód prawie pod kątem prostym), na północnym wschodzie – Abakańskie (góra Sadonskaja, 2 890 m n.p.m.), na skrajnym południu – pasma boczne Gór Czichaczowa (Getedej, 3 021 m), na wschodzie – Góry Szapszalskie (Toszkałykaja, 3 507 m). Kilka odosobnionych masywów górskich znajduje się też w centrum rezerwatu: Kurkure (Kurkurebażi, 3111 m), Tetykol (do 2 069 m), Czułyszmański (Bogojasz, 3 143 m). Zachodnia granica idzie wzdłuż rzeki Czułyszman i Jeziora Teleckiego^[3]. Ponad 20% powierzchni rezerwatu pokryte jest skalnymi i kamienistymi usypiskami i piargami. W rezerwacie jest 1 190 jezior o powierzchni powyżej 1 ha każde. Na Czulczy znajduje się największy wodospad Ałtaju, Wielki Czulcziński (Bolszoj Czulczinskij, Uczar), ponad 150-metrowa kaskada wody. Klimat jest kontynentalny^[4].

Teren rezerwatu ma niezwykłe naturalne piękno i estetykę, zawierające najbardziej znaczące tereny różnorodności biologicznej i mające wyjątkową wartość z punktu widzenia nauki. Rezerwat Ałtajski jest jednym z największych rezerwatów Rosji, jego powierzchnia stanowi 9,4% całego terytorium Republiki Ałtaju. Cały prawy brzeg Jeziora Teleckiego i 22 tys. ha jego powierzchni wodnej znajduje się w strefie chronionej.

Całe terytorium rezerwatu nie ma ani jednej drogi samochodowej (oprócz niedawno przedłużonej drogi szutrowej na północy ze wsi Bijka do wsi Jajło). Terytorium jest praktycznie nie do przejścia, z wyjątkiem rzadkich ścieżek, wytyczonych przez leśniczych i pracowników rezerwatu. Jednak należy dobrze znać lokalizację tych ścieżek, wyruszając w podróż bez przewodnika. Zwiedzanie rezerwatu możliwe jest tylko po zezwoleniu administracji i wyrobieniu odpowiedniej przepustki.

Flora i fauna

Świat roślin rezerwatu jest nadzwyczajnie bogaty. glonów i porostów jest ponad 500 gatunków. Roślin jest ponad 1 480 gatunków. Lasy rezerwatu składają się głównie z drzew iglastych: modrzew syberysjki, sosna syberyjska i jodła syberyjska. 34 gatunki mchów, grzybów, porostów i roślin naczyniowych zostały wpisane do Czerwonej Księgi Republiki Ałtaju i Rosji. Ponad 200 endemitów, a także rzadkie skupiska stepowe, leśne, wodne i wysokogórskie znajdują się na terytorium Rezerwatu Ałtajskiego. To wyznacza jego wybitną rolę w kwestii ochrony flory i roślinności Syberii południowej^[5].

Ze ssaków w rezerwacie jest 11 gatunków owadożernych, 7 nietoperzy, 3 zajęczaków, 13 gryzoni, 16 gatunków drapieżnych (niedźwiedź, ryś, wydra, rosomak, soból, łasica, i wiewiórka) i 8 gatunków parzystokopytnych (łoś, jeleń, owca dzika, sarna syberyjska, koziorożec syberyjski, renifer i piżmowiec syberyjski). Skrajnie rzadko spotyka się w rezerwacie panterę śnieżną – irbisa. Zwierzę to zostało wpisane do Czerwonej Księgi Rosji. Występuje przeważnie wysoko w górach, powyżej granicy lasu^[6].

Zarejestrowano przebywanie 323 gatunków ptaków. Żyją tu pardwa mszarna, głuszec, przepiórka, jarząbek, charadrii i inne. Czapla siwa, bocian czarny, łabędź krzykliwy, mewa mała, pasterz, ułar ałtajski, bielik zwyczajny, orzeł przedni, sokół wędrowny i rybołów zwyczajny zostały wpisane do Czerwonej Księgi.

Spotyka się 6 gatunków gadów: żmiję zygzakowatą, połozy, jaszczurki i inne. Bardzo zróżnicowane są bezkręgowce, około 15 tys. gatunków. W zbiornikach wodnych rezerwatu żyje 18 gatunków ryb.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Ałtajskiego Państwowego Rezerwatu Przyrody