AEC Routemaster
 | Ten artykuł od 2013-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
_route_83_branding_Piccadilly_Circus.jpg) Routemaster RML2401 na trasie nr 38 | |
| Dane ogólne | |
| Producent | |
|---|---|
| Lata produkcji | 1954-1968 |
| Dane techniczne | |
| Typy nadwozia | |
| Długość | RM: 8,20 m |
Portal  Komunikacja miejska | |
_and_RML2680_(SMK_680F)%2c_Routes_23_%26_11%2c_Strand%2c_London.jpg)
AEC Routemaster – autobus piętrowy produkowany przez AEC w latach 1954-1968. Łącznie wyprodukowano 2876 pojazdów. Uważany za symbol i ikonę Londynu oraz Wielkiej Brytanii[1].
Model
Wygląd i funkcjonalność autobusu przysporzyły mu popularność wśród londyńczyków i turystów. Głównymi jego zaletami jest tylne wejście w rodzaju rampy oraz obecność konduktora, wymuszona tym, że kabina kierowcy jest odizolowana od wnętrza.
Tylna rampa pozwala na wsiadanie i wysiadanie nie tylko na przystankach, ale również podczas postoju na światłach, czy też w czasie powolnej jazdy w ulicznym korku. Konduktor pobiera opłaty za przejazd w trakcie jazdy, co skraca czas postoju na przystankach. Autobusy te miały też wady: niską wysokość pokładów, co utrudniało stanie na pokładzie dolnym oraz przechodzenie przez górny pokład (stanie na piętrze było zabronione). Mało miejsca było też na nogi pasażerów siedzących, a to oznaczało mniej wygodną podróż. Autobusy pozostają w rękach kolekcjonerów i wygaszanej linii autobusowej nr 15 w służbie komunikacji miejskiej Londynu. Stale wykorzystywane w ekspozycjach muzeów motoryzacji w Wielkiej Brytanii, a także w kolekcjach prywatnych. Nadal pojawiają się na drogach jako atrakcja imprez.
Autobusy występowały w wersjach RM i RML. RM oznacza Routemaster w wersji o długości do 8,20 m, natomiast RML jest wersją przedłużoną do 9,05 m. W późniejszym okresie eksploatacji stare silniki Leylanda były zastępowane silnikami Scania, Iveco, a obecnie są przerabiane w taki sposób aby spełniały normy spalania obowiązujące w Unii Europejskiej. Autobusy mimo swojego dość znacznego wieku już na etapie projektu miały skrzynie biegów półautomatyczną i automatyczną, a także wspomaganie układu kierowniczego. Dla porównania produkowane w Europie Wschodniej Skody RTO, czy też Jelcze tzw. „Ogórki” nie miały takich udogodnień, a manualne skrzynie nie posiadały synchronizacji, przez co trudno było niewprawionym kierowcom trafić ze zmianą biegów bez charakterystycznego zgrzytu. Poza kolekcjami w Wielkiej Brytanii takie pojazdy znajdują się w dużych metropoliach na świecie. Można je spotkać w Japonii, USA, Emiratach Arabskich, w Australii, Rosji i w Polsce. Największą kolekcję w Polsce ma firma, której nazwa odnosi się do tradycyjnego określenia tych autobusów w Anglii. Double-Decker to potoczne określenie londyńskich autobusów.
Historia
Projekt
Autobus został zaprojektowany w 1954 roku i zaprezentowany na targach w Londynie 8 lutego 1956 r. jako „nowy autobus dla Londyńczyków”. Pojazdy produkowano w Elstree (hrabstwo Hertfordshire) w zakładzie Aldenham Works.
Początki eksploatacji
Pierwsze egzemplarze o długości 8,38 m były dłuższe niż pozwalały przepisy. Zaczęły obsługiwać trasy w 1959 roku. Wprowadzanie autobusów piętrowych miało na celu zastępowanie trolejbusów. Proces wymiany trwał do maja 1962. Ostatni model Routemastera (RML 2760) zaczął obsługiwać londyńskie trasy w marcu 1968 roku. Routemastery w wersji RML były dłuższe, mierzyły 9,1 m. Wyprodukowano ich 500 egzemplarzy. Zastąpiły one autobusy starszej generacji: AEC Regent III RT oraz konkurencyjne Leyland Titan RTL i RTW.
Lata 70. XX wieku
W latach siedemdziesiątych na wielu trasach zaczęto wprowadzać obsługę autobusu tylko przez 1 osobę (OPO = one-person operation). Spowodowane to było chęcią obniżenia kosztów działalności. Jednak okazało się, że kupowanie biletu u kierowcy powodowało wydłużenie czasu wsiadania pasażerów i tym samym prowadziło do pogorszenia jakości usług (autobus tę samą trasę pokonywał w dłuższym czasie i zaczęły występować grupy kilku autobusów zamiast równych odstępów między nimi). Próbą rozwiązania tego problemu było wprowadzenie automatów do sprzedaży biletów w centrum Londynu.
Modernizacje i wycofanie
Wycofywanie z użycia Routmastera rozpoczęto w 1982 roku, lecz prawie całkowicie zatrzymano w 1988. W 1992 zaproponowano program, celem którego było odnowienie i unowocześnienie 500 Routmasterów serii RML, tak aby mogły służyć przez kolejne 10 lat. Prace polegały na modernizacji wnętrza i wymianie silnika a zlecono je firmom Mainline, TBP i Leaside Buses. Remonty zakończyły się w 1994 roku, kiedy to również skończyła się prywatyzacja komunikacji autobusowej w Londynie. Od tej pory ostatnie 500 egzemplarzy jeździło pod marką 9 nowych firm, następców londyńskiego przedsiębiorstwa autobusowego.
Ken Livingstone, ówczesny burmistrz Londynu, pomimo wcześniejszych obietnic o zachowaniu Routmastera, ogłosił fazowe jego wycofywanie, by spełnić wymagania stawiane przez narodowy program do walki z dyskryminacją ludzi niepełnosprawnych (Disability Discrimination Act) – do 2017 r. mają zostać zniesione wszelkie bariery dla osób niepełnosprawnych.
Ostatnie linie na których kursowały Routemastery:
- 15: do 29 sierpnia 2003
- 11: do 31 października 2003
- 23: do 14 listopada 2003
- 94: do 23 stycznia 2004
- 6: do 26 marca 2004
- 98: do 26 marca 2004
- 8: do 4 czerwca 2004
- 7: do 2 lipca 2004
- 137: do 9 lipca 2004
- 9: do 3 września 2004
- 390: do 3 września 2004
- 73: do 3 września 2004, zastąpienie autobusami przegubowymi
- 12: do 5 listopada 2004, zastąpienie autobusami przegubowymi
- 36: do 28 stycznia 2005
- 19: do 1 kwietnia 2005
- 14: do 22 lipca 2005
- 22: do 22 lipca 2005
- 13: do 21 października 2005
- 38: do 28 października 2005, zastąpienie autobusami przegubowymi
- 159: do 9 grudnia 2005
Latem 2005 roku Routemastery kursowały na pięciu trasach o numerach: 14, 22, 159, 13 i 38. Linia 159 była ostatnią, na której stale kursowały. W ostatnim dniu kursowania (9 grudnia 2005) RM2217 po raz ostatni wyjechał w swoją podróż zaczynając o godzinie 12:10 od Marble Arch jadąc następnie przez Oxford Street, Regent Street, Piccadilly Circus, Trafalgar Square, Whitehall, Westminster Bridge oraz minął Big Bena. Jadącemu autobusowi towarzyszyły tłumy Londyńczyków, które wiwatowały na cześć Routemastera. Podróż zakończyła się na Streatham Hill, a autobus udał się do zajezdni w Brixton z dziesięciominutowym opóźnieniem spowodowanym przez tłum żegnający Routemastera. Tego dnia na linię wyjechało wiele starszych wozów, co było wielką gratką dla fanów starych autobusów i zwykłych londyńczyków. Wśród nich znalazł się np. RM5 oraz złoty, jubileuszowy RM6.
Do 2014 roku Routemastery obsługiwały linie turystyczne:
- 9: Kensington High Street – Trafalgar Square
- 15: Tower Hill Station – Trafalgar Square
Od 2014 regularnie kursują tylko na linii nr 15.
New Routemaster
Burmistrz Londynu Boris Johnson przedstawił projekt nowego autobusu piętrowego wzorowanego na oryginalnym modelu Routemaster. W 2012 roku "nowy Routemaster" zastąpił będące ikoną miasta pojazdy, które po ulicach brytyjskiej stolicy jeździły przez około 50 lat. Pierwsza jazda odbyła się 27 lutego 2012 na linii nr 38: Hackney Central – Victoria. Oprócz nowoczesnego wyglądu, nowy model jest również bardzo ekologiczny. Autobus zużywa o 40% mniej paliwa niż jego starsze wersje. Pojazd posiada trzy pary drzwi oraz tradycyjne tylne wejście podobne do rampy, umożliwiające pasażerom wsiadanie i wysiadanie nie tylko na przystankach, ale również np. podczas postoju na światłach.
Mam nadzieję, że setki tych pojazdów wyjadą na ulice Londynu, a miasta na całym świecie będą nam zazdrościć tego zapierającego dech w piersiach czerwonego symbolu Londynu XXI wieku — powiedział Johnson, który w swojej kampanii wyborczej zarzekał się, że unowocześniony autobus wyjedzie w większych ilościach na ulice brytyjskiej stolicy. Przeciwnicy nowego modelu Routemastera podkreślają, że wprowadzenie pierwszych pięciu autobusów kosztowało aż 7,8 mln funtów. Pojazdy produkuje firma Wrightbus z Irlandii Północnej.
_2011_New_Bus_for_London%2c_Victoria%2c_route_38%2c_27_February_2012.jpg) | %2c_London_Transport_Museum%2c_26_November_2011.jpg) |  |
| Nowa generacja Routemastera specjalnie zakupiona na Igrzyska Olimpijskie w 2012 | Prezentacja Routemastera w 2011 roku w London Transport Museum | Tylna rampa autobusu |
Przypisy
- ↑ London icons (ang.). London Transport Museum. [dostęp 2011-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-02)].
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor: Badudoy (original), cropped by User:Ultra7, Licencja: CC BY-SA 3.0
Arriva London bus LT2 (reg. LT61 BHT), the second of the batch of 8 pre-production working prototypes of the New Bus for London. Along with LT1, it entered trial revenue earning service for the first time today, operating on Arriva's London Buses route 38 as additional short worked extras. It's pictured inbetween journeys, parked up at the Vauxhall Bridge Road bus stands alongside the Apollo Victoria Theatre. Victoria bus station is just around the corner behind the bus.
(c) Andrew Davidson at en.wikipedia, CC BY-SA 3.0
Arriva London bus LT1 (reg. LT61 AHT), the first of the batch of 8 pre-production working prototypes of the New Bus for London. Already wearing Arriva London livery, it's pictured here in Haven Green, Ealing while on its tour around the city for public viewings, prior to entering trial revenue earning service on Arriva's London Buses route 38 as additional short worked extras. Reflecting in the windows is an Enviro400 operating London Buses route E1.
_2011_New_Bus_for_London,_Ealing,_6_January_2012_(3).jpg){kind=link}
(c) Canley, CC-BY-SA-3.0
First London Routemaster bus RM1776 (reg. 776 DYE) operating London Buses heritage route 9, pictured in Strand en-route to Royal Albert Hall. The picture was taken in the month the heritage operations started, and this bus is still in it's previous ordinary service livery - it was not repainted into the old style London Transport livery used for heritage routes until December 2005.
Autor: Magnus D from London, United Kingdom (original file), cropped by User:Ultra7, Licencja: CC BY 2.0
The full size mock-up of the planned New Bus for London, pictured at the London Transport Museum in Covent Garden, London. It has the fleet number MN0123, registration plate BU12 HHJ, and wears blinds for London Buses route 23 to Liverpool Street station.
Autor: Salim Virji, Licencja: CC BY-SA 2.0
Two Routemaster buses, pictured heading east along Strand, London, waiting for the traffic lights at the corner with the (pedestrianised) Southampton Street (to the right). The top of the sign for the Chicago musical at the Adelphi Theatre.
On the left is First Centrewest RML2724 (reg. SMK 724F) operating route 23 en route to Liverpool Street, while on the right is London General RML2680 (reg. SMK 680F) operating route 11 en route to Ludgate Circus.
Note that the date of the photograph (2005-12-04 19:07) is incorrect, as Routemasters were withdrawn from Route 11 on 31 October 2003 and from Route 23 on 14 November 2003._%26_RM54_(LDS_279A)%2c_Whitehall%2c_route_159%2c_9_December_2005.jpg)
Autor: Jon Bennett, Licencja: CC BY 2.0
Two Arriva London South buses operating London Buses route 159 on the last day of non-heritage Routemaster operation in London. They're pictured here leaving Stop M (Whitehall / Trafalgar Square), heading south down Whitehall in Westminster en route to Streatham Station. On the right is Routemaster bus RM54 (reg. LDS 279A), operating its last journey on the day. On the left overtaking it is a 2005 Volvo B7TL double-decker with Alexander ALX400 bodywork, No. VLA157 (reg. LJ55 BSU), the first of the VLA class that were entering service from around 10am, as the Routemasters replacement on the 159. It's claimed that due to traffic delays, RM54 was actually the last Routemaster to be in service, having reached Streatham station after the last official bus (RM2217) running in the same direction but terminating short of the station, had reached its terminus at Streatham Hill, Telford Avenue (Brixton garage).
Autor: Andrew Dunn (Wikipedia user Solipsist), Licencja: CC BY-SA 2.0
A red Routemaster double decker bus operating London Buses route 14, passing through the popular tourist area of Piccadilly Circus in London. Someone on rollerblades is either just getting on or just getting off the bus, from the open rear platform. The bus has arrived along Piccadilly Place and is crossing the Circus west to east, past the front of the Lillywhites sports store and the statue of Eros (out of shot to the left), to exit along Shaftesbury Avenue. Having come from the Green Man pub in Putney Heath in south west London, the bus is now not far away from its final central London destination of Tottenham Court Road. By 2005, Routemasters were in the final stages of withdrawal in London being replaced by more modern buses, due to the lack of disabled access, as well as the dangerous use of the rear platform away from stops and as the bus is moving, as captured in this image. As one of the last 5 routes using them, the Routemasters on route 14 (and route 22) were withdrawn on 22 July 2005. The bus itself is an unidentified RML class Routemaster operated by London General, allocated to Putney Garage (as indicated by the white AF letters). The RML class were a later variant of the Routemaster, a few feet longer than the original RM class, by virtue of an added half section inserted into the middle, as highlighted by the extra small windows. While Routemasters continued in London on the Heritage Routes (9H & 15H), neither passes through Piccadilly Circus.
Autor: Original author was User:Kameragrl at Wikitravel Shared, transferred to Commons by User:Oxyman, Licencja: CC BY-SA 1.0
Arriva London Routemaster bus RML2401 (reg. JJD 401D) route branded for and operating route 38, pictured in Piccadilly Circus heading for Clapton Pond.