AHS Centaur
 | |
| Historia | |
| Stocznia | Scotts Shipbuilding and Engineering Company, Greenock |
|---|---|
| Położenie stępki | 16 listopada 1923 |
| Wodowanie | 1924 |
 Wielka Brytania | |
| Nazwa | SS „Centaur” |
| Wejście do służby | 29 sierpnia 1924 |
 Royal Australian Navy | |
| Wejście do służby | 1939 |
| Wycofanie ze służby | 14 maja 1943 |
| Los okrętu | zatopiony |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność | 3222 ton |
| Długość | 96 m |
| Szerokość | 14,7 m |
| Zanurzenie | 6,1 m |
| Napęd | |
| jedna maszyna parowa (1400 KM) | |
| Prędkość | 12,5 węzła |
| Załoga | 75 + 65 personelu medycznego |
AHS Centaur – australijski statek szpitalny, który został zatopiony 14 maja 1943 roku u brzegów Queenslandu w Australii. 268 osób spośród 332 obecnych na pokładzie zginęło.
Zbudowany w Greenock w Szkocji „Centaur” został zwodowany w 1924 roku jako statek frachtowo-pasażerski i do wybuchu wojny obsługiwał linię pomiędzy Australią Zachodnią a Singapurem przewożąc pasażerów i zwierzęta rzeźne[1]. W roku 1939 „Centaur” został włączony do Royal Australian Navy jako uzbrojony statek transportowy, a jednym ze znaczniejszych dokonań był udział w podejmowaniu z morza niemieckich uczestników starcia rajdera „Kormoran” z HMAS „Sydney”[2].
W styczniu 1943 roku z „Centaura” zdjęto uzbrojenie i przebudowano na statek szpitalny. W tej roli (specjalnie oznakowany[a], a w nocy oświetlony) przewoził sprzęt medyczny i rannych na trasie Port Moresby-Brisbane lub Sydney.
Podczas swej drugiej podróży, w nocy na 14 maja 1943, „Centaur” został storpedowany i zatopiony przez japoński okręt podwodny na wysokości wyspy North Stradbroke u brzegów Queenslandu[3]. Większość z 332 obecnych na pokładzie zginęła, a 64 (w tym jedna kobieta) rozbitków musiało czekać w wodzie 36 godzin na ratunek[4]. Atak został potraktowany przez opinię publiczną w krajach alianckich jako zbrodnia wojenna. Rządy Australii i Wielkiej Brytanii wystosowały (za pośrednictwem MCK) noty protestacyjne do władz japońskich[b][5], a po zakończeniu działań podjęto wysiłki celem wykrycia i pociągnięcia do odpowiedzialności sprawców zbrodni. Wysiłki te jednak spełzły na niczym i dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku ustalono, że napastnikiem był (prawie na pewno) japoński okręt podwodny I-177 typu Kaidai. Jego ówczesny dowódca, kmdr Hajime Nakagawa, zmarł w roku 1978[6].
Przyczyny ataku japońskiego okrętu podwodnego nie są dotąd znane, a okoliczności towarzyszące zatopieniu „Centaura” wydają się być kontrowersyjne, bowiem dowiedziono, że statek mógł działać niezgodnie z konwencjami międzynarodowymi, które powinny go chronić (obecność na pokładzie umundurowanych i uzbrojonych osób[c])[7].
Odkrycie wraku zgłoszono w roku 1995, ale później okazało się, że to inny statek.
Wrak prawdziwego „Centaura” został odnaleziony 14 grudnia 2009 roku przez zespół pod kierunkiem Davida Mearnsa[8], co zostało ostatecznie potwierdzone 20 grudnia tego samego roku.
Galeria
Marynarze „Kormorana” na holu za rufą AHS "Centaur" po bitwie
Australijski plakat propagandowy
Uwagi
- ↑ Biały kadłub z biegnącym od dziobu do rufy zielonym pasem z trzema czerwonymi krzyżami oraz numerem "47" na dziobie i podobnie oznakowany komin.
- ↑ Japończycy stwierdzili w odpowiedzi, że alianci zatopili wcześniej co najmniej kilka ich statków szpitalnych; w rzeczywistości ataki te były przeprowadzane przez okręty podwodne US Navy, nigdy zaś przez jednostki flot Wspólnoty Brytyjskiej.
- ↑ Chodzi o kierowców ambulansów armii, którzy weszli na statek z bronią osobistą; jeśli w australijskim porcie znajdował się japoński szpieg, który przekazał takie informacje dowódcy okrętu podwodnego, atak mógłby być uzasadniony.
Przypisy
- ↑ Milligan, Foley, Australian Hospital Ship Centaur, ss.5-6.
- ↑ Milligan, Foley, Australian Hospital Ship Centaur, s.19.
- ↑ Milligan, Foley, Australian Hospital Ship Centaur, ss.128.
- ↑ Gill, The Supply Lines Battle, s.258.
- ↑ Milligan, Foley, Australian Hospital Ship Centaur, s.194.
- ↑ Milligan, Foley, Australian Hospital Ship Centaur, ss.214-215.
- ↑ Milligan, Foley, Australian Hospital Ship Centaur, s.227.
- ↑ *Australian Associated Press. Centaur searchers find 'target' off Qld. „The Sydney Morning Herald”, 15 grudnia 2009. [dostęp 2012-03-15]..
Bibliografia
- Christopher Milligan, John Foley: Australian Hospital Ship Centaur: The Myth of Immunity. Hendra, Queensland: Nairana Publications, 2003. ISBN 0-646-13715-8.
- The Supply Lines Battle [PDF], [w:] George Hermon Gill, Royal Australian Navy 1942–1945, 1968 [dostęp 2012-03-13] [zarchiwizowane z adresu 2008-12-27].
Media użyte na tej stronie
.png)
Second World War poster featuring the sinking of the Australian hospital ship Centaur in May 1943.
AWM caption: "SYDNEY, NSW. 1943. STARBOARD BOW VIEW OF THE HOSPITAL SHIP CENTAUR. NOTE THE PROMINENT RED CROSSES AND GREEN LINES ON HER HULL. RED CROSSES ARE ALSO ATTACHED TO HER FUNNEL. THE CENTAUR WAS TORPEDOED AND SUNK WITH HEAVY LOSS OF LIFE BY A JAPANESE SUBMARINE ON 1943-05-14."