AK-726

AK-726 – radziecka podwójnie sprzężona uniwersalna armata morska kalibru 76,2 mm, stosowana na licznych okrętach od lat 60. XX wieku, przede wszystkim marynarki ZSRR.

Wieża systemu AK-726
Wieża systemu AK-726 na fregacie projektu 1135
Wieża systemu AK-726 na niszczycielu proj. 61, po lewej widoczna stacja radiolokacyjna MR-105 Turiel

Historia

Prace nad nowym systemem artyleryjskim kalibru 76,2 mm, nadającym się przede wszystkim do obrony przeciwlotniczej, ale też do zwalczania celów morskich, rozpoczęto w 1954 w biurze konstrukcyjnym CKB-7 (późniejsze biuro Arsenał, główny konstruktor P. Tiurin)[1]. Główną częścią systemu stała się dwulufowa wieża artyleryjska (oznaczenie fabryczne ZIF-67), ponadto obejmował on system kierowania ogniem. Nowo opracowane działa zostały przetestowane w latach 1956-1957. Prototypową wieżę ZIF-67 zbudowano w 1958. Dwa rodzaje wież były poddawane badaniom morskim od grudnia 1960 do 1961 na dwóch korwetach projektu 159 PŁK-1 i PŁK-17 na Morzu Czarnym i Bałtyku, po czym wybrano wariant z uproszczonym systemem podawania amunicji i rozpoczęto produkcję wież oraz ich montaż na nowo budowanych okrętach.

Pełny system artyleryjski AK-726, z radarem kierowania ogniem MR-105 zainstalowano i testowano po raz pierwszy na krążowniku rakietowym "Groznyj" projektu 58 i okręcie dozorowym (niszczycielu rakietowym) "Komsomolec Ukrainy"[2] projektu 61 w 1962.

System oficjalnie został przyjęty na uzbrojenie zarządzeniem ministra obrony 24 czerwca 1964. Od tej pory stał się jednym z najszerzej stosowanych systemów artyleryjskich na radzieckich okrętach[1], z eksportowymi jednostkami trafił też za granicę, w tym do Polski. W związku jednak z niedostateczną skutecznością przeciw celom morskim z uwagi na niewielki kaliber, od lat 80. na nowo budowanych radzieckich okrętach system AK-726 został zastąpiony przez system AK-100 kalibru 100 mm. Produkcję wież zakończono w latach 1987-1988.

Zastosowanie

System AK-726 używany był na okrętach radzieckich typów:

Okręty innych państw:

System używany był przede wszystkim w marynarce wojennej ZSRR (później Rosji i Ukrainy), ponadto Indii, Syrii, Wietnamu, Polski (ORP "Warszawa" (II)) i innych.

Opis

Część artyleryjska składa się z dwóch armat automatycznych kalibru 76,2 mm na wspólnej lawecie. Automatyka działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy. Lufy gwintowane, monoblokowe, wyposażone w przedmuchiwacz. Naboje donoszone po dwa podnośnikiem z magazynu pod wieżą na podajniki[2]. Naboje w magazynach ładowane są na podnośnik ręcznie[2]. Obie lufy oddają strzał równocześnie. Lufy mają system chłodzenia wodą zaburtową w przerwach między strzelaniem. Maksymalna długość serii to 40-45 strzałów, po czym konieczne jest chłodzenie przez 3 minuty. Żywotność lufy wynosi 3000 strzałów.

Wieżę można obsługiwać w reżimie automatycznym, półautomatycznym lub ręcznym[2]. Ogień jest kierowany przede wszystkim zdalnie za pomocą radaru artyleryjskiego MR-105 Turiel (ozn. NATO Owl Screech)[3] lub autonomicznie, za pomocą celownika optycznego Prizma[2]. Mechanizmy wieży napędzane są elektrycznie - zdalnie lub z wieży, albo awaryjnie ręcznie. Obsługa wieży i systemów kompleksu składa się z 9 osób[3] (w tym 4 pod wieżą). Masa wieży wynosi 26 t[4]. Wieża ma lekkie opancerzenie przeciwodłamkowe grubości 5 mm[4]. Wadami wieży jest słaba wentylacja, zmuszająca do prowadzenia ognia z otwartymi drzwiami[4]. Do zalet systemu należy celność i spora niezawodność[4]. Szybkość naprowadzania: w pionie 30°/s, w poziomie 35°/s (automatyczna) lub odpowiednio około 1,2°/s i 1°/s (ręczna)[5]. Zapas amunicji wynosi po 600 nabojów na lufę (na okrętach proj. 61)[4].

Używane są dwa rodzaje pocisków:[2]

  • przeciwlotniczy ZS-62 z radarowym zapalnikiem zbliżeniowym AR-67
  • odłamkowo-zapalający OF-62 z zapalnikiem uderzeniowym WG-67

Masa ładunku wybuchowego: 400 g (oba pociski), masa ładunku prochowego - 3,055 kg. Pociski wyposażone są w samolikwidator, ograniczający donośność do ok. 11 000 m[2].

Dane taktyczno-techniczne

  • kaliber: 76,2 mm
  • długość lufy: 59 kalibrów (L/59)[4]
  • ilość luf: 2
  • liczba gwintów: 24[2]
  • kąt podniesienia: -10° +85°[4]
  • szybkostrzelność: 90-107 strzałów/min (na jedną lufę)[4]
  • masa pocisku: 5,9 kg[4]
  • masa naboju: 12,4 kg
  • prędkość wylotowa: 980 m/s[4]
  • donośność:
    • pozioma: 15,7 km[2] (efektywna: 11 km[3])
    • pionowa: 11 km[2] (inne publikacje: 13 km lub efektywna 7 km[3])


Przypisy

  1. ↑ a b Kostriczenko i Prostokiszyn 1999 ↓, s. 9.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Kostriczenko i Prostokiszyn 1999 ↓, s. 10.
  3. ↑ a b c d Ciślak 1995 ↓, s. 212.
  4. ↑ a b c d e f g h i j Kostriczenko i Prostokiszyn 1999 ↓, s. 11.
  5. ↑ Kostriczenko i Prostokiszyn 1999 ↓, s. 10-11.

Bibliografia

  • W. Kostriczenko, A. Prostokiszyn: „Pojuszczije friegaty”. Bolszyje protiwołodocznyje korabli projekta 61. 1999, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 1/1999. (ros.).
  • Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej. 6. ISBN 83-86776-08-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

AK-726.jpg
76.2 mm anti-air gun AK-726 on the Soviet Krivak I class frigate ZHARKY.