A Dictionary of the English Language
 Słownik Johnsona i jego skrócona wersja | |
| Autor | |
|---|---|
| Tematyka | słownik jednojęzyczny |
| Data powstania | 1747-1754 |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | angielski |
| Data wydania | 15 kwietnia 1755 |
| Wydawca | konsorcjum |
A Dictionary of the English Language – słownik języka angielskiego opracowany i napisany przez Samuela Johnsona, wydany w 1755 roku. Pełny tytuł dzieła brzmi: A Dictionary of the English language in which the words are deduced from their originals, and illustrated in their different significations by examples from the best writers: to which are prefixed, a history of the language, and an English grammar. Słownik wydrukowany został w dwóch tomach[1].
Słownik
Słownik liczy ok. 40 tys. haseł, które autor pisał przez 7 lat. Każde hasło zilustrowane zostało przykładami literackimi, choć z wyłączeniem pisarzy współczesnych Johnsonowi. Zastosowana przez Johnsona ortografia przyczyniła się znacznie do stabilizacji ortografii angielskiej[2]. Do najczęściej cytowanych przez Johnsona pisarzy należeli William Szekspir, John Milton i John Dryden.
Johnson tak oto opisuje we wstępie do części alfabetycznej swego dzieła metodologię zastosowaną w słowniku:
Kiedy zabrałem się za realizowanie tego przedsięwzięcia, zdałem sobie sprawę, że nasz język obfituje w brak porządku i reguł: gdziekolwiek popatrzyłem, dostrzegałem jakąś wprawiającą w zakłopotanie nieścisłość do rozwikłania czy inną konfuzję do wyjaśnienia. Nie mając innej pomocy niż ze strony ogólnej gramatyki, przyłożyłem się do bacznego czytania naszych pisarzy i nie znalazłem nic, co mogłoby stanowić przykład zdolny ilustrować słowa czy frazy, które zebrałem w czasie przygotowywania materiałów do słownika[2]...
Wstęp do słownika zawiera krótką historię języka (z obszernymi fragmentami dzieł pisarzy z poprzednich epok) i część gramatyczną, napisaną pod wpływem dzieła Johna Wallisa, obejmującą również sekcję o ortografii i prozodii. Wstęp, często publikowany osobno, jest pionierskim opisem metody leksykograficznej[2]
Definicje
Przykłady definicji Johnsona[2]:
- Excise - a hateful tax levied upon commodities, and adjudged not only by the common judges of property, but wretches hired by those to whom excise is paid (akcyza - nienawistny podatek nakładany na dobra, i zasądzany nie podług oceny własności, a przez nędzników, wynajętych przez tych, którym podatek ma być zapłacony)
- Oats - a grain which in England is generally given to horses, but in Scotland supports the people (owies - ziarno, które w Anglii daje się koniom, ale w Szkocji żywi się nim ludzi)
- Pension - an allowance made to anyone without the equivalent. In England is generally understood to mean pay for treason to his country (emerytura - świadczenie wypłacane każdemu bezzwrotnie. W Anglii jest rozumiane jako przyznawane za zdradę kraju)
Metodologia
Samuel Johnson, pisząc swój słownik, postępował konsekwentnie według założonych przez siebie metod[3]:
- Większość definicji jest krótka, konsekwentnie trzymająca się założeń
- Johnson zwraca uwagę na różne znaczenie słów; w przypadku słowa take ujął 124 różne znaczenia
- Większości haseł towarzyszą cytaty, w całym dziele jest ich 116 tys. Wszystkie wzięte są z dzieł nieżyjących autorów
- Johnson konsekwentnie używa źródeł, nawet jeśli przypisuje im niską wiarygodność
- Wszystkie słowa mają określoną kategorię gramatyczną i akcentowanie
- Szczerość wobec czytelnika,
- Zamieszczone są słowa z różnych dziedzin życia, w tym technicznej.
Przypisy
- ↑ Samuel Johnson’s Dictionary of the English Language (1785). [w:] Public Domain Review [on-line]. [dostęp 2017-06-07]. (ang.).
- ↑ a b c d Crystal 1995 ↓, s. 74.
- ↑ Crystal 1995 ↓, s. 75.
Bibliografia
- David Crystal: The Cambridge Encyclopedia of the English Language. Cambridge: Cambridge University Press, 1995. ISBN 0-521-40179-8.
Media użyte na tej stronie
Title page from the second edition of Samuel Johnson's Dictionary
Autor: Jkarjalainen, Licencja: CC BY-SA 3.0
Samuel Johnson's Folio and Abridged dictionaries together