Aały Tokombajew

Aały Tokombajew, pseud. Bałka (ur. 7 listopada 1904 w dzisiejszym rejonie Kemin, zm. 19 czerwca 1988 we Frunze) – kirgiski pisarz, członek Akademii Nauk Kirgiskiej SRR.

Urodził się w biednej rodzinie chłopskiej. Po wybuchu powstania w Azji Środkowej, 1916–1918 przebywał z rodziną w Chinach (w 1917 zmarli tam z głodu i na tyfus wszyscy członkowie jego rodziny poza nim samym), 1922–1923 uczył się w szkole w Taszkencie, w 1927 ukończył Środkowoazjatycki Uniwersytet Komunistyczny im. Lenina (obecnie Narodowy Uniwersytet Uzbekistanu) i objął kierownictwo oddziału edukacji narodowej w jednym z kantonów Kirgizji. Od 1923 należał do Komsomołu, a od 1927 do WKP(b), był sekretarzem odpowiedzialnym gazety „Kyzył Kyrgyzstan” („Czerwony Kirgistan”) w mieście Frunze (obecnie Biszkek), 1930-1931 pracował jako redaktor sektora kirgiskiego Centralnego Wydawnictwa w Moskwie, później redaktor naczelny Państwowego Wydawnictwa Kirgiskiej ASRR i pierwszy redaktor naczelny pisma literackiego „Czabuuł”. Należał do kręgu postępowych pisarzy, związanych z pierwszą gazetą w języku kirgiskim, założoną w 1924, Erkin too. Tworzył poezje liryczne, bajki, poematy (m.in. zbiór 'Ajał ajnegi' 'zwierciadło niewieście' 1929 – o sytuacji kobiet kirgiskich), zbiór wierszy „O Leninie” (1927), także pierwsze w literaturze kirgiskiej realistyczne opowiadania i powieści. W 1934 został przewodniczącym zarządu nowo powstałego Związku Pisarzy Kirgiskiej ASRR, był też redaktorem naczelnym pisma „Sowettik Kyrgyzstan” („Radziecki Kirgistan”) i dyrektorem Instytutu Języka, Literatury i Sztuki Kirgiskiej Filii Akademii Nauk ZSRR, w 1937 podczas wielkiego terroru został zwolniony z pracy i 16 października 1937 aresztowany przez NKWD jako oskarżony o „burżuazyjny nacjonalizm”, przynależność do rzekomej „Socjalistycznej Partii Turańskiej”, kontrrewolucyjną działalność wywrotową i szpiegostwo na rzecz Japonii. Poddany śledztwu, nie przyznał się i nikogo nie obciążył, w końcu 4 czerwca 1939 został wypuszczony i w 1940 ponownie objął szefostwo zarządu Związku Pisarzy Kirgiskiej SRR (do 1944); po raz trzeci zajmował to stanowisko w latach 1946-1949. Dwukrotnie był deputowanym do Rady Najwyższej Kirgiskiej SRR (wcześniej był członkiem Centralnego Komitetu Wykonawczego (CIK) Kirgiskiej ASRR), działał też w Towarzystwie Przyjaźni Chińsko-Kirgiskiej.

Odznaczenia

I medale.

Linki zewnętrzne