Abdera (Grecja)

Abdera Άβδηρα
Ruiny Abdery
Państwo	Grecja
Administracja zdecentralizowana	Macedonia-Tracja
Region	Macedonia Wschodnia i Tracja
Jednostka regionalna	Ksanti
Gmina	Abdera
Populacja (2011) • liczba ludności	1090
Położenie na mapie Grecji (c) Lencer, CC BY-SA 3.0 Abdera
40°58′55″N 24°57′05″E/40,981944 24,951389

Abdera (gr. Άβδηρα, trl. Ávdīra, trb. Awdira) – miejscowość w Grecji, w administracji zdecentralizowanej Macedonia-Tracja, w regionie Macedonia Wschodnia i Tracja, w jednostce regionalnej Ksanti, historyczna siedziba gminy Abdera. W 2011 roku liczyła 1090 mieszkańców^[1].

Starożytne miasto, kolonia grecka w południowej Tracji nad Morzem Egejskim, niedaleko ujścia rzeki Nestos.

Historia

Położenie Abdery

Według mitu, została założona przez Heraklesa, który uczcił w ten sposób śmierć swego przyjaciela Abderosa, pożartego w tych okolicach przez konie trackiego króla Diomedesa, karmiącego je odwiedzającymi go cudzoziemcami.

W rzeczywistości Abderę założyli w 654 p.n.e. koloniści z jońskiego miasta Klazomenaj (Kladzomena) w nadziei, że dogodne położenie pozwoli opanować handel z Trakami. Trakowie po kilkudziesięciu latach zburzyli miasto. Około 540 p.n.e. Abdera została zasiedlona ponownie przez Jonów, tym razem z Teos. Mogło to mieć związek z uzależnieniem Jonii od Persów, które nastąpiło po pokonaniu Krezusa przez Cyrusa II w 546 p.n.e. Część niezadowolonych z nowego władztwa mieszkańców postanowiła spróbować szczęścia w obiecującym gospodarczo, choć jak wynikało z doświadczeń poprzedników, niebezpiecznym miejscu.

Dzięki handlowi z Trakami miasto szybko się rozwijało i bogaciło. W V wieku p.n.e. Abdera była znaczącym członkiem Związku Morskiego. Jej obywatele wnieśli wkład w rozwój greckiej kultury. W początkach IV wieku p.n.e. Trakowie znów zaczęli niepokoić miasto. Ich najazdy doprowadziły do osłabienia Abdery i utraty jej znaczenia. W 355 p.n.e. dostała się pod panowanie Macedonii, potem zniknęła z kart historii.

Abdera w kulturze

Mieszkańcy Abdery byli dla starożytnych Greków uosobieniem prowincjuszy. O ich nieokrzesaniu i nieuctwie krążyły niewybredne dowcipy, przypominające współczesne Polish jokes. Pomimo faktu, że miasto wydało tak znanych mędrców jak: Protagoras, Demokryt czy Anaksarchos określenie "abderyta" przetrwało do współczesności jako synonim głupca i prostaka^[2]. Z tego powodu Christoph Martin Wieland dał nazwę Abderyci (1774-1780) powieści satyrycznej kpiącej z kosmopolitycznych aspiracji mieszkańców wolnych miast Rzeszy, a Friedrich Dürrenmatt umiejscowił w Abderze swój Proces o cień osła (1958).

Współczesność

W pobliżu antycznej Abdery leży dziś grecka miejscowość o identycznej, greckiej nazwie: Avdira. W 2000 r. otwarto Archeologiczne Muzeum Abdery eksponuje bogate znaleziska, w tym arystokratyczne pochówki, finezyjną złotą biżuterię, mozaiki podłogowe oraz wazy czerwonofigurowe z V wieku p.n.e.

Położenie geograficzne

Ruiny Abdery leżą o 13 km od trasy szybkiego ruchu, łączącej miasta Ksanti i Komotini oraz niedaleko od węzła "Xanthi East", autostrady Egnatia Odos, nawiązującej do dawnej, rzymskiej drogi Via Egnatia.

Zobacz też

• Abdera – kolonia fenicka o tej samej nazwie
• Wielka kolonizacja

Przypisy

Bibliografia

• N.G.L. Hammond: Dzieje Grecji, PIW, Warszawa 1977
• Słownik wyrazów obcych, red. Jan Tokarski, PWN, Warszawa 1978
• Słownik kultury antycznej, red. Lidia Winniczuk, Wiedza Powszechna, Warszawa 1988
• Vojtech Zamarovský: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Videograf II, Katowice 2006 ​ISBN 978-83-7183-391-5​

Linki zewnętrzne

• Greek Travel Pages: Muzeum Archeologiczne w Abderze