Abel (król duński)

Abel
Władca Danii
Okres	od 1 listopada 1250 do 29 czerwca 1252
Koronacja	1 listopada 1250
Poprzednik	Eryk IV Denar od pługa
Następca	Krzysztof I
Książę Szlezwika
Okres	od 1232 do 1252
Poprzednik	Eryk IV Denar od pługa
Następca	Waldemar III
Dane biograficzne
Dynastia	Estrydsenidzi
Data urodzenia	1218
Data i miejsce śmierci	29 czerwca 1252 Eiderstedt
Ojciec	Waldemar II Zwycięski
Matka	Berengaria portugalska
Żona	Mechtylda holsztyńska
Dzieci	Waldemar, Eryk

Abel (ur. ?^[1], zm. 29 czerwca 1252) – książę Szlezwiku od 1232, król duński w latach 1250-1252, syn Waldemara II Zwycięskiego i Berengárii portugalskiej.

W roku 1237 Abel ożenił się z Matyldą, córką holsztyńskiego hrabiego Adolfa IV. Od tego momentu pod wpływem żony polityka króla była zorientowana na południe (Niemcy); m.in. niemieckim miastom Hamburgowi, Lubece, Rostockowi i Wismarowi zrzeszonym w rozwijającej się od 1241 Hanzie Abel udzielił rozszerzonego dostępu do duńskich portów i rynku rybnego.

Gdy na tron Danii wstąpił jego brat Eryk IV, Abel rozpoczął trwającą wiele lat wojnę domową. Wojna ta zakończyła się w 1250, gdy król zginął w podejrzanych okolicznościach podczas uczty u Abla. Abel wstąpił więc na tron w atmosferze podejrzeń o zamordowanie swojego brata – powstało o nim wtedy powiedzenie "Abel z imienia, Kain z uczynków" (duń. Abel af navn, Kain af gavn).

Panowanie Abla trwało ok. półtora roku. Podwyższenie podatków spowodowało powstanie Fryzów; skierowana przeciwko nim wyprawa zbrojna poniosła klęskę w 1252 pod Oldenswort, a Abel został zamordowany przez kołodzieja Hennera na moście Husum koło Eiderstedt podczas ucieczki z pola przegranej bitwy.

Jego starszy syn, kilkunastoletni Waldemar, przebywał wówczas na studiach w Paryżu. Podczas powrotu został wzięty do niewoli przez biskupa Kolonii, a sytuację wykorzystał brat Abla, Krzysztof I, który ogłosił się królem. Wobec wewnętrznych niepokojów został jednak zmuszony do mianowania Waldemara księciem Szlezwiku rok później, co wywarło znaczący wpływ na południową granicę Danii aż po dziś dzień.

Przypisy

Władcy Danii Królestwo Danii Skjoldungowie Gorm Stary (?–958) Harald I Sinozęby (958–987) Swen I Widłobrody (987–1014) Harald II (1014–1018) Kanut II Wielki (1018–1035) Kanut III (Hardekanut) (1035–1042) Ynglingowie Magnus Dobry (1042–1047) Estrydsenidzi Swen II Estrydsen (1047–1076) Harald III Hein (1076–1080) Kanut IV Święty (1080–1086) Olaf I Głód (1086–1095) Eryk I Zawsze Dobry (1095–1103) Mikołaj Stary (1103–1134) Eryk II Pamiętny (1134–1137) Eryk III Jagnię (1137–1146) Swen III Grade (1146–1157) Kanut V (1146–1157) Waldemar I Wielki (1146–1182) Kanut VI (1182–1202) Waldemar II Zwycięski (1202–1241) Waldemar Młodszy (1215–1231) Eryk IV Denar od pługa (1241–1250) Abel (1250–1252) Krzysztof I (1252–1259) Eryk V Glipping (1259–1286) Eryk VI Menved (1286–1319) Krzysztof II (1319–1326) Eryk (1321–1332) Waldemar III (1326–1329) Krzysztof II (1329–1332) Eryk (1329–1332) bezkrólewie (1332–1340) Waldemar IV Atterdag (1340–1375) Folkungowie Olaf II (1375–1387) Estrydsenidzi Małgorzata I (1375–1387) Małgorzata I (1387–1412) Unia kalmarska Gryfici Eryk VII Pomorski (1396–1439) Wittelsbachowie Krzysztof III Bawarski (1440–1448) Oldenburgowie Chrystian I (1448–1481) Jan (1481–1513) Chrystian II (1513–1523) Fryderyk I (1523) Królestwo Danii i Norwegii Oldenburgowie Fryderyk I (1523–1533) bezkrólewie (1533–1534) Chrystian III (1534–1559) Fryderyk II (1559–1588) Chrystian IV (1588–1648) Fryderyk III (1648–1670) Chrystian V (1670–1699) Fryderyk IV (1699–1730) Chrystian VI (1730–1746) Fryderyk V (1746–1766) Chrystian VII (1766–1808) Fryderyk VI (1808–1814) Królestwo Danii Oldenburgowie Fryderyk VI (1814–1839) Chrystian VIII (1839–1848) Fryderyk VII (1848–1863) Glücksburgowie Chrystian IX (1863–1906) Fryderyk VIII (1906–1912) Chrystian X (1912–1947) Fryderyk IX (1947–1972) Małgorzata II (od 1972)