Abelia (roślina)

Abelia
Ilustracja
Abelia chinensis
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządastropodobne
Rządszczeciowce
Rodzinaprzewiertniowate
Rodzajabelia
Nazwa systematyczna
Abelia R. Brown in Abel
Narr. J. China 376. Aug 1818[3]
Typ nomenklatoryczny

A. chinensis R. Brown[3]

Abelia[4] (Abelia) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od 3 do 30 gatunków. Występują one we wschodniej Azji oraz w Meksyku[5]. Niektóre gatunki i mieszańce (np. abelia wielkokwiatowa A. ×grandiflora[4]) uprawiane są jako krzewy ozdobne. Walorem są liczne, efektowne kwiaty o długich rurkach korony oraz ładny pokrój[6].

Morfologia

Abelia spathulata
Abelia mosanensis
Pokrój
Krzewy o łukowato wygiętych pędach, osiągające do 1,8 m wysokości[6].
Liście
Zimozielone lub opadające zimą, naprzeciwległe, rzadziej w okółkach po 3–4. Krótkoogonkowe, bez przylistków. Blaszka całobrzega, do ząbkowanej i karbowano-piłkowanej[7].
Kwiaty
Rozwijają się w kątach liści[7] obficie i obecne są przez długi czas w ciągu lata[6]. Powstają pojedynczo, w parach lub wiechach. Przysadki drobne, w liczbie 4 lub 6. Działek kielicha jest od 2 do 5, są rozpostarte i trwałe, kształtu wąskolancetowatego do eliptycznego. Korona dzwonkowata, rurkowata z 5 łatkami na końcu lub dwuwargowa, barwy białej, żółtej, różowej do czerwonej. Pręciki dwusilne (dwa są dłuższe od reszty), przywierają do rurki korony. Zalążnia wąskopodługowata, trójkomorowa, z czego tylko jedna komora z pojedynczym płodnym zalążkiem. Szyjka słupka nitkowata, zwieńczona główkowatym, białym i brodawkowatym znamieniem[7].
Owoce
Skórzaste niełupki tkwiące w trwałym kielichu[7].

Systematyka

Wykaz gatunków[8]
  • Abelia angustifolia Bureau & Franch.
  • Abelia anhwensis Nakai
  • Abelia aschersoniana (Graebn.) Rehder
  • Abelia biflora Turcz.
  • Abelia brachystemon (Diels) Rehder
  • Abelia buddleioides W.W.Sm.
  • Abelia cavaleriei H.Lév.
  • Abelia chinensis R.Br. – abelia chińska[4]
  • Abelia chowii G.Hoo
  • Abelia corymbosa Regel & Schmalh.
  • Abelia dielsii (Graebn.) Rehder
  • Abelia engleriana (Graebn.) Rehder
  • Abelia forrestii (Diels) W.W. Sm.
  • Abelia gracilenta W.W.Sm.
  • Abelia grandifolia Villarreal
  • Abelia hersii Nakai
  • Abelia integrifolia Koidz.
  • Abelia ionandra Hayata
  • Abelia lipoensis M.T.An & G.Q.Gou
  • Abelia macrotera (Graebn. & Bruchw.) Rehder
  • Abelia mexicana Villarreal
  • Abelia mosanensis I.C.Chung ex Nakai – abelia mosaneńska[4], abelia mosańska[9]
  • Abelia occidentalis Villarreal
  • Abelia onkocarpa (Graebn.) Rehder
  • Abelia parvifolia Hemsl.
  • Abelia triflora R.Br. ex Wall.
  • Abelia tyaihyoni Nakai
  • Abelia umbellata (Graebn.) Rehder
  • Abelia uniflora R.Br. ex Wall. – abelia jednokwiatowa

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-09-28] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-09-29].
  4. a b c d Czekalski Mieczysław: Liściaste krzewy ozdobne. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2006, s. 111. ISBN 83-09-01790-1.
  5. David J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants. Cambridge University Press, 2008, s. 1. ISBN 0-521-82071-5.
  6. a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 34, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  7. a b c d Abelia R. Brown. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-03-29].
  8. Abelia. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-03-29].
  9. Władysław Danielewicz, Tomasz Maliński: Drzewa i krzewy Ogrodu Dendrologicznego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2011, s. 127. ISBN 978-837160-642-7.

Media użyte na tej stronie

Abelia spathulata 1.JPG
Autor: Qwert1234, Licencja: CC BY-SA 3.0
Abelia spathulata, Aizu area, Fukushima pref., Japan
Abelia chinensis0.jpg
Autor: Kurt Stüber [1], Licencja: CC-BY-SA-3.0

Species: Abelia chinensis
Family: Caprifoliaceae

Image No. 1
Abelia mosanensis 2015-05-29 OB 338.jpg
Autor: Salicyna, Licencja: CC BY-SA 4.0
Abelia mosańska (Abelia mosanensis), Ogród Botaniczny UMCS w Lublinie