Acetylenek wapnia
karbid techniczny | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny | CaC2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa | 64,10 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | białe (czyste) lub szare (zanieczyszczone) ciało stałe | ||||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||
Inne aniony | |||||||||||||||||||||||||||||||
Inne kationy | acetylenek magnezu, acetylenek miedzi(I), acetylenek miedzi(II) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
Acetylenek wapnia, węglik wapnia, pot. karbid, CaC
2 – nieorganiczny związek chemiczny wapnia z grupy węglików jonowych o strukturze acetylenku[5].
Właściwości
- produkt techniczny jest czarny, szarawy lub brunatny ze słabym połyskiem
- na powietrzu pokrywa się wodorotlenkiem wapnia i węglanem wapnia, pod wpływem pary wodnej i dwutlenku węgla
- charakterystyczny zapach karbidu spowodowany jest zanieczyszczeniem fosforkiem wapnia, hydrolizującym do fosforiaku
Otrzymywanie
Technicznie jest produkowany w piecach obrotowych w temperaturach 2200–2300 °C z koksu i wapna palonego:
- 3C + CaO → CaC
2 + CO↑
Produkt techniczny ma barwę szarą i jest zanieczyszczony węglem, tlenkiem wapnia oraz fosforkiem wapnia (Ca
3P
2, produkt redukcji fosforanu wapnia).
Reaktywność
- W warunkach normalnych reaguje egzotermicznie z wodą wydzielając acetylen:
- W temperaturze około 1100 °C reaguje z azotem cząsteczkowym dając cyjanamidek wapnia CaCN
2:
- CaC
2 + N
2 → CaCN
2 + C
Zastosowanie
- środek redukujący w hutnictwie[6] metali ciężkich
- produkcja azotniaku (nawozu sztucznego opartego na cyjanamidku wapnia)[6]
- produkcja acetylenu[6]
- dawniej jako źródło światła w przenośnych lampach karbidówkach[7] (karbidkach[8]) oraz w latarniach morskich (bezpośrednie spalanie acetylenu), dziś używany w niektórych latarkach czołowych, mających zastosowanie w speleologii
- petarda domowej roboty (puszka karbidowa)
- środek odstraszający przeciw kretom i nornicom w ogrodach[9]
Uwagi
- ↑ Oznakowanie zostało uzupełnione względem oznakowania zharmonizowanego na podstawie karty charakterystyki.
Przypisy
- ↑ a b c CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 4-53, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- ↑ calcium carbide (ang.) w wykazie klasyfikacji i oznakowania Europejskiej Agencji Chemikaliów. [dostęp 2018-07-30].
- ↑ Węglik wapnia (nr 270296) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2018-07-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Calcium carbide (nr 270296) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-07-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 805, ISBN 83-01-13654-5 .
- ↑ a b c karbid, [w:] Encyklopedia Wiem [online], onet.pl [dostęp 2014-06-30] [zarchiwizowane z adresu 2014-06-29] .[niewiarygodne źródło?]
- ↑ karbidówka, Witold Doroszewski (red.), [w:] Słownik języka polskiego PWN [online] [dostęp 2014-06-30] .
- ↑ karbidka, Witold Doroszewski (red.), [w:] Słownik języka polskiego PWN [online] [dostęp 2014-06-30] .
- ↑ Sposób użycia przeciwko kretom. karbid-sklep.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-31)]. karbid-sklep.pl.[niewiarygodne źródło?]
Media użyte na tej stronie
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for flammable substances
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for hazardous substances
The "fire diamond" as defined by NFPA 704. It is a blank template, so as to facilitate populating it using CSS.
Autor: Hellbus, Licencja: CC BY-SA 3.0
Chemical formula of calcium carbide.
Calcium Carbide after exposure to air.
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for corrosive substances