Acetylocysteina

Acetylocysteina
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C5H9NO3S

Masa molowa

163,19 g/mol

Wygląd

biały lub prawie biały krystaliczny proszek lub bezbarwne kryształy[1]

Identyfikacja
Numer CAS

616-91-1
128645-11-4 (sól cynkowa)
18829-79-3 (chlorowodorek)
19542-74-6 (sól sodowa)
26117-28-2 (D-izomer)
50807-78-8 (sól amonowa)
63664-54-0 (sól disodowa)
7218-04-4 (racemat)

PubChem

12035

DrugBank

DB06151

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

R05CB01, S01XA08, V03AB23

Stosowanie w ciąży

kategoria B

Acetylocysteina (łac. acetylcysteinum) – organiczny związek chemiczny, N-acetylowa pochodna L-cysteiny o działaniu mukolitycznym. Stosowana także w postaci soli sodowej.

Mechanizm działania

Zmniejszają lepkość wydzieliny poprzez rozrywanie wiązań disiarczkowych w polipeptydach śluzu, z utworzeniem produktów o zwiększonej hydrofilowości[6]. Usprawnia również czynność nabłonka oddechowego odpowiedzialnego za usuwanie nadmiaru wydzieliny w drogach oddechowych.

Wskazania

Ostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli i mukowiscydoza. Jest też stosowana jako antidotum w przypadku zatruć paracetamolem, inaktywuje jego toksyczne metabolity (głównie N-acetylo-p-benzochinoiminę) i utrzymuje prawidłowy poziom glutationu w wątrobie[6]. W niektórych badaniach wykazano, że podawanie acetylocysteiny zmniejsza ryzyko nefropatii wywołanej środkami kontrastowymi[7], jednakże wyniki innych badań podają to w wątpliwość[8][9].

Działania niepożądane

Nieprzyjemny smak w ustach po inhalacji, podrażnienie błon śluzowych nosa i gardła.

Po zastosowaniu niewłaściwych dawek leku: rzadko może dojść do skurczu oskrzeli (szczególnie u chorych na dychawicę oskrzelową), nudności, wymioty, gorączka, dreszcze, wodnisty wyciek z nosa.

Preparaty

Dostępna w formie tabletek, tabletek musujących, granulatu lub proszku do przygotowania roztworu oraz roztworu. Preparaty dostępne w Polsce w 2019 r.: ACC, Acetylcysteine (Rp), Fluimucil, Muccosinal, Mufluil Forte, Nacecis i Tussicom (Rp)[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 4574, ISBN 978-83-88157-77-6.
  2. Acetylcysteine, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB06151 (ang.).
  3. CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-6, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
  4. N-Acetyl-L-cysteine (nr PHR1098) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2018-07-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  5. N-Acetyl-L-cysteine (nr PHR1098) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-07-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  6. a b Acetylocysteina, [w:] Indeks Leków MP [online], opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2019-10-31].
  7. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Jan Sochman, Barbora Krizova, Prevention of contrast agent-induced renal impairment in patients with chronic renal insufficiency and heart disease by high-dose intravenous N-acetylcysteine: a pilot-ministudy, „Kardiologia Polska”, 6 (64), 2006, s. 559–564, PMID16810570 [dostęp 2019-10-31] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-02].
  8. Miner SE. i inni, N-Acetylcysteine reduces contrast-associated nephropathy but not clinical events during long-term follow-up, „American Heart Journal”, 4 (148), 2004, s. 690–695, DOI10.1016/j.ahj.2004.05.015, PMID15459602.
  9. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać U. Hoffmann i inni, The value of N-acetylcysteine in the prevention of radiocontrast agent-induced nephropathy seems questionable, „Journal of the American Society of Nephrology”, 2 (15), 2004, s. 407–410, DOI10.1097/01.ASN.0000106780.14856.55, PMID14747387.
  10. Acetylocysteina, [w:] Indeks Leków MP [online], lista preparatów, Medycyna Praktyczna [dostęp 2019-10-31].

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

NFPA 704.svg
The "fire diamond" as defined by NFPA 704. It is a blank template, so as to facilitate populating it using CSS.
Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.