Acre (1945)

Acre (A-4)

Klasa	niszczyciel
Typ	Acre
Historia
Stocznia	Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro, Ilha das Cobras
Położenie stępki	28 grudnia 1940
Wodowanie	30 maja 1945
Marinha do Brasil
Wejście do służby	10 grudnia 1951
Wycofanie ze służby	26 lipca 1974
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 1340 ton pełna: 1800 t
Długość	całkowita: 98,5 metra 97,5 m na KLW
Szerokość	10,7 m
Zanurzenie	średnie: 2,59 m
Napęd
2 turbiny parowe General Electric o łącznej mocy 35 000 KM 3 kotły Babcock & Wilcox 2 śruby
Prędkość	33,5 węzła
Zasięg	6000 Mm przy prędkości 15 węzłów
Uzbrojenie
4 działa kal. 127 mm (4 x I) 2 działka plot. kal. 40 mm (1 x II) 6 działek plot. kal. 20 mm (4 x I) 2 mbg, 2 zrzutnie bg (stan początkowy; zmiany opisane w tekście)
Wyrzutnie torpedowe	8 x 533 mm (2 x IV)
Wyposażenie
system kierowania ogniem, radary, sonar
Załoga	150

Acre (A-4) – brazylijski niszczyciel z okresu „zimnej wojny”, jedna z sześciu jednostek swojego typu. Okręt został zwodowany 30 maja 1945 roku w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro na Ilha das Cobras, a do służby w Marinha do Brasil wszedł w grudniu 1951 roku. Jednostka została skreślona z listy floty w lipcu 1974 roku.

Projekt i budowa

„Acre” był jednym z sześciu bliźniaczych niszczycieli, zbudowanych w Brazylii w miejsce zarekwirowanych przez Wielką Brytanię po wybuchu II wojny światowej sześciu jednostek typu H^[1]. Okręt został zbudowany według oryginalnego brytyjskiego projektu stoczni Thornycroft, z tą jednak różnicą, że system napędowy, uzbrojenie i wyposażenie miało być produkcji USA^[2][3][a]. Inna niż w pierwowzorze siłownia spowodowała również zmiany w wyglądzie zewnętrznym jednostki, przejawiające się m.in. w użyciu jednego komina zamiast dwóch^[1][2]. Sylwetka okrętu stała się tym samym podobna do amerykańskich niszczycieli typu Gridley^[1]. Długi, ponaddziesięcioletni czas budowy jednostki spowodowany był zarówno brakami materiałowymi, jak też innymi trudnościami spowodowanymi toczącą się wojną^[2].

Niszczyciel zamówiony został w końcu 1939 roku^[2] w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro, położonej na wyspie Ilha das Cobras w Rio de Janeiro^[1][4]. Stępkę okrętu położono 28 grudnia 1940 roku^[1][5], został zwodowany 30 maja 1945 roku^[1][4], a służby w Marinha do Brasil przyjęto go 10 grudnia 1951 roku^[1][5]. Niszczyciel otrzymał nazwę pochodzącą od rzeki Acre^[3] i numer taktyczny A-4^[1][5].

Dane taktyczno-techniczne

„Acre” był dużym niszczycielem, z typowym dla tej klasy okrętów uzbrojeniem i wyposażeniem. Długość całkowita wynosiła 98,5 metra (97,5 m na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokość 10,7 metra i średnie zanurzenie 2,59 metra (maksymalne 3,3 m)^[1][4]. Wyporność standardowa wynosiła 1340 ton, zaś pełna 1800 ton^[1][4][b]. Okręt napędzany był przez dwie turbiny parowe General Electric z przekładniami redukcyjnymi o łącznej mocy 35 000 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały trzy kotły wodnorurkowe Babcock & Wilcox^[1][5]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć maksymalną prędkość 33,5 węzła (marszowa wynosiła 20 węzłów)^[1][5]. Energię elektryczną wytwarzały dwa turbogeneratory Westinghouse o napięciu 450 V i mocy 204 KM (okręt posiadał też generator wysokoprężny Cummins 450 V o mocy 136 KM)^[5]. Okręt zabierał 450 ton mazutu, co zapewniało zasięg maksymalny 6000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów^[1][5].

Okręt był uzbrojony w cztery pojedyncze działa uniwersalne kal. 127 mm L/38 Mark 21/30 (jedno na pokładzie dziobowym^[c], jedno w superpozycji na nadbudówce dziobowej, jedno na pokładzie rufowym i jedno na nadbudówce rufowej, także w superpozycji)^[1][5]. Broń przeciwlotniczą stanowiły dwa działka Bofors kal. 40 mm L/56 Mark 1 (1 x II) oraz sześć pojedynczych działek Oerlikon kal. 20 mm L/70 Mark 4^[1][5]. Uzbrojenie uzupełniały: dwa poczwórne aparaty torpedowe kal. 533 mm oraz dwa miotacze bomb głębinowych K Mark 6 i dwie zrzutnie bomb głębinowych Mark 3 i Mark 4^[1][5]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało dwa radary obserwacji okrężnej (SF-1 i VJ-1), system kierowania ogniem Mk 33 Mod 38, urządzenia naprowadzania kierunku Mk-T Mod 2 dla dział 127 mm i sonar QCR-1^[5].

Załoga okrętu składała się ze 150 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][4][d].

Służba

31 stycznia 1953 roku okręt wszedł w skład 2. Dywizjonu 1. Eskadry Niszczycieli^[9]. W tym czasie zmieniono jego numer burtowy na D-10^[1][10]. W sierpniu 1956 roku niszczyciel reprezentował marynarkę brazylijską w obchodach Święto Niepodległości Urugwaju, a w końcu listopada tego roku wziął udział w ćwiczeniach wysadzania desantu o kryptonimie „Badejo”^[11]. Trzy lata później okręt uczestniczył w identycznych ćwiczeniach, tym razem pod nazwą „Corvina”^[11]. Od stycznia do września 1960 roku niszczyciel poddano modernizacji: usunięto jedną armatę kal. 127 mm i cztery działka Oerlikon kal. 20 mm, montując w zamian podwójne stanowisko działek kal. 40 mm (na podstawie Mark 1 Mod 6); zamieniono też poczwórne aparaty torpedowe na dwa potrójne Mark 14 Mod 12^[5]. Unowocześniono również wyposażenie radioelektroniczne, wymieniając m.in. dwa radary obserwacji okrężnej (na AN/SPS-4 i AN/SPS-6C z IFF), a także dodając radar kierowania ogniem artyleryjskim Mk 28 dla systemu kierowania ogniem Mk 33 Mod 38 i dwa urządzenia naprowadzania kierunku Mk 51 dla dział kal. 40 mm^[5]. W rezultacie tych zmian wyporność okrętu wzrosła do 1450 ton (standardowa) i 2180 ton (bojowa)^[6]. Niedługo po zakończeniu przezbrojenia, w listopadzie 1960 roku, okręt wziął udział w międzynarodowych manewrach „Unitas I”, a rok później w kolejnej ich edycji – „Unitas II”^[11]. W listopadzie i grudniu 1962 roku jednostka wzięła udział w operacji ściągania ze skały w Zatoce Ilha Grande nieopodal Rio de Janeiro bliźniaczego niszczyciela „Ajuricaba”^[11]. W 1963 roku dokonano reorganizacji struktury brazylijskiej marynarki, w wyniku której „Acre” znalazła się w składzie 21 Dywizjonu 2 Eskadry Niszczycieli^[9]. W marcu tego roku niszczyciel wziął udział w ćwiczeniach „Lagosta”, zaś na przełomie sierpnia i września – w manewrach „Unitas IV”^[11]. W marcu 1965 roku na pokładzie okrętu przewieziono z Rio de Janeiro do Cabedelo szczątki byłego prezydenta Brazylii – Epitácio Pessoa, a w maju i lipcu uczestniczył w ćwiczeniach „Pré-Unitas”^[11]. Od 18 marca do 19 kwietnia 1966 roku okręt wraz z bliźniaczymi niszczycielami „Araguari” i „Amazonas” uczestniczył w rejsie szkoleniowym, a następnie wraz z niszczycielem „Mariz e Barros” wziął udział w paradzie morskiej nieopodal Mar del Plata^[11]. W roku 1968 okręt był jednym z uczestników manewrów „Unitas IX” (sierpień – wrzesień), a także ćwiczeń o kryptonimie „Atlantis I” (listopad – grudzień)^[11]. W styczniu 1969 roku niszczyciel wraz z krążownikiem „Tamandare” wziął udział w rejsie szkoleniowym, zaś od 6 lutego do 29 marca uczestniczył w międzynarodowych ćwiczeniach „Springboard 69” i „Veritas II” na Morzu Karaibskim (wraz z „Pará”, „Paraná”, „Piauí”, „Santa Catarina”, „Araguari” i „Mariz e Barros”)^[6]. W latach 1970-1971 okręt przeszedł przegląd stoczniowy, a po jego zakończeniu do 1973 roku brał udział w wielu rejsach szkoleniowych^[12]. Jednostka została skreślona z listy floty 26 lipca 1974 roku^[12][13]. W ciągu swojej służby niszczyciel przebywał w morzu 1056 dni, pokonując w tym czasie 295 435 mil morskich^[12].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
• Ivan Gogin: ACRE destroyers (1949-1951). Navypedia. [dostęp 2017-04-28]. (ang.).
• Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
• Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
• Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).