Ada Markowa

Ada Markowa
Data i miejsce urodzenia

20 października 1883
Płock

Data śmierci

8 lutego 1963

doktor nauk chirurgii
Specjalność: lekarz położnik
Kierownik
Szkoła Położnych

Szkoła Położnych w Krakowie

Okres spraw.

1918–1938

Profesor
Szkoła Położnych

Szkoła Położnych w Krakowie

Okres spraw.

1923–1938

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Złoty Krzyż Zasługi Odznaka Honorowa PCK IV stopnia Odznaka Honorowa Austriackiego Czerwonego Krzyża

Ada Markowa, z domu Sarna, secundo voto Rutkowska (ur. 20 października 1883 w Płocku, zm. 8 lutego 1963) – lekarz położnik, działaczka socjalistyczna i kobieca

Życie

Była córką Stanisława Sarny i Anny Majerczak. Ukończyła gimnazjum rosyjskie w Łodzi. W okresie gimnazjalnym należała do Polskiej Partii Socjalistycznej. Aresztowana przez policję za działalność socjalistyczną, była podczas śledztwa przez kilka tygodni więziona. Wypuszczona z braku dowodów winy wyjechała na studia do Szwajcarii. W latach 1903-1908 studiowała medycynę w Zurychu, gdzie uzyskała stopień doktora z zakresu chirurgii u prof. Kronleina, na podstawie rozprawy Beitrag zur Casuistik des Oallensteinileus, opublikowanej w 1909[1]. W trakcie studiów nadal zawiązana z PPS, pełniła m.in. funkcję kurierki przewożącej nielegalną bibułę do kraju (1906)[2]. Od 1909 mieszkała w Krakowie, uzyskała 19 maja 1910 tytuł doktora wszech nauk lekarskich na Uniwersytecie Jagiellońskim[3].

Potem pracowała jako praktykantka (1911-1912), asystentka Oddziału Ginekologiczno-Położniczego (1912-1914) w Szpitalu Św. Łazarza w Krakowie, W tym czasie odbyła praktykę z położnictwa i ginekologii w Dreźnie. Podczas pierwszej wojny światowej pracowała jako chirurg wojskowy w Opawie oraz w Krakowie. Działała wówczas aktywnie w Lidze Kobiet Galicji i Śląska, członkini i sekretarka Zarządu Naczelnego (1915-1917)[4]. W 1918 powróciła na stanowisko asystenckie w Szpitalu Św. Łazarza w Krakowie. Po śmierci prof. Stanisława Dobrowolskiego została kierowniczką Szkoły Położnych w Krakowie (1918-1938), od 1923 była profesorem tejże szkoły. Przyczyniła się do rozbudowy i unowocześnienia Szkoły która wykształciła szereg pokoleń akuszerek. Stanowiska w Szkole Położnych łączyła w latach 1927-1938 z prymariatem Oddziału Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Św. Łazarza w Krakowie[5]. Przewodnicząca Krakowskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz organizatorka Związku Zawodowego Położnych. Była także autorką prac naukowych dot. różnych zagadnień klinicznych położnictwa[6]. Po przejściu na emeryturę w 1938 pracowała w lecznictwie otwartym w Krakowie. Zmarła 8 II 1963.

Życie prywatne

W latach 1907-1931 była żoną znanego działacza socjalistycznego Zygmunta Marka. Z małżeństwa z nim miała córkę Krystynę, profesora prawa międzynarodowego w Genewie, i syna Tadeusza, inżyniera, zamieszkałego we Włoszech[7]. Po śmierci Z. Marka wyszła w 1932 powtórnie za mąż za profesora chirurgii Maksymiliana Rutkowskiego.

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Jerzy Lisiewicz, Markowa 2. v. Rutkowska z Sarnów Ada Maria Jadwiga (1883-1963), Polski Słownik Biograficzny, t. 20, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975, s. 34
  2. ↑ Henryk Dobrowolski, Mirosław Frančić, Stanisław Konarski, Postępowe tradycje młodzieży akademickiej w Krakowie, Kraków 1962, s. 123-125
  3. ↑ Schwarz S., Nauka i nauczanie położnictwa i chorób kobiecych na krakowskim Wydziale Lekarskim, w: Sześćsetlecie medycyny krakowskiej. T. II: Historia katedr, Kraków 1964 s. 287
  4. ↑ Joanna Dufrat, Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919, Toruń 2001, s. 173, 196, 227, 230 ISBN 83-7174-980-5
  5. ↑ Kazimiera Płoch, Educational, academic and social activity of the National Midwifery School in Krakow during the interwar years of the 20th Century, "Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych" t. LXVII, 2014, s. 6, 8, 11, 12
  6. ↑ Schwarz S., Nauka i nauczanie położnictwa i chorób kobiecych ..., s. 289-310;
  7. ↑ Tadeusz Marek: tego o nim nie wiecie. Historia prawdziwa konstruktora silników Aston Martin, Moto.pl [dostęp 2021-07-16] (pol.).
  8. ↑ Jerzy Lisiewicz, Markowa 2. v. Rutkowska z Sarnów Ada ..., s. 35
  9. ↑ Personalnachrichten. „Neues Wiener Tagblatt”. Nr 99, s. 15, 9 kwietnia 1916. (niem.). 
  10. ↑ Odznaczenia. „Kurjer Lwowski”. Nr 183, s. 3, 11 kwietnia 1916. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Croce di merito della Croce Rossa (Austria).png
Autor: Arturolorioli, Licencja: CC0
Odznaka Honorowa Czerwonego Krzyża (Austria)
POL Brązowa Honorowa Odznaka PCK BAR.png
Baretka Brązowej Honorowej Odznaki PCK