Adam Świeżawski

Adam Świeżawski

kapitan rezerwy piechoty
Data urodzenia	7 stycznia 1891
Data śmierci	1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	45 Pułk Piechoty, 26 Pułk Piechoty
Odznaczenia

Adam Julian Świeżawski z Rudnik (ur. 7 stycznia 1891 w Czerniawce, zm. 1940 w Kijowie) – kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego, prawnik, działacz narodowy, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 7 stycznia 1891 w Czerniawce na Bukowinie jako syn Włodzimierza i Marii z domu Kobuzowskiej^[1].

U kresu I wojny światowej należał do organizacji Polskie Kadry Wojskowe^[2]. Wówczas był wysyłany do austriackich pułków i organizował polską konspirację w jej szeregach^[3]. W listopadzie brał udział w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej. Służył w oddziale wraz z kpt. Zdzisławem Trześniowskim, stacjonując w Rzęsnej Polskiej pod Lwowem^[4]. W komunikacie z 5 listopada 1918 podano, w stopniu porucznika wraz z oddziałem samorzutnie zajął Górę Stracenia, walcząc przeciwko trzykrotnie liczniejszym siłom nieprzyjaciela^[5][6]. Po zajęciu przez Polaków części miasta, rozkazem Naczelnej Komendy z 5 listopada 1918 objął stanowisko komendanta sektora II – tzw. „odcinka Marii Magdaleny” – pozostającego w Grupie I/II (według jednego źródła zakres ulic Pełczyńskiej, T. Lenartowicza, Nowy Świat do ulicy F. Karpińskiego i A. Mickiewicza włącznie^[7][4]; według innego źródła rejon od ul. J. I. Kraszewskiego przez Ogród Jezuicki aż do gmachu Dyrekcji Kolejowej przy ul. Zygmuntowskiej^[8][9][10])^[11][12])^[a]. Podczas walk wykazywał się organizacją (w szkole Marii Magdaleny)^[13], jak i postawą zasługującą na pochwałę^[14].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień kapitana rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[15][16]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 45 pułku piechoty w garnizonie Równe^[17][18]. W 1934 był oficerem rezerwy lwowskiego 26 pułku piechoty i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto^[19].

Był prawnikiem we Lwowie^[20]. Publikował w „Kurierze Lwowskim”^[21]. Działał w zarządzie okręgu lwowskiego Stronnictwa Narodowego^[22]. W wyborach samorządowych w maju 1939 uzyskał mandat radnego Rady Miasta Lwowa startując z Listy Katolicko-Narodowej^[23].

Zarządzeniem prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 9 listopada 1933 został odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami za pracę w dziele odzyskania niepodległości^[24].

Po wybuchu II wojny światowej, agresji ZSRR na Polskę w dniu 17 września 1939 i nastaniu okupacji sowieckiej przebywał nadal we Lwowie^[12]. Działał w ruchu konspiracyjnym^[12]. Był organizatorem jadłodajni, którą prowadził wraz z krewnymi^[12]. W 1940 został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD^[12]. W 1940 został zamordowany w ramach zbrodni katyńskiej. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 72/1-930 oznaczony numerem 2598)^[25]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Był żonaty z Heleną z domu Paygert^[26] (1891–1969), przed wojną aktywistką SN i NOK, która po jego aresztowaniu w 1940 także została zatrzymana przez sowietów i wywieziona ze Lwowa^[12], po wojnie działała społecznie w Londynie, po raz drugi zamężna pod nazwiskiem Witkowska^[27].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
• Jan Gella: Ruski miesiąc. 1/XI-22/XI 1918 : ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: ok. 1919.
• Czesław Mączyński: Boje Lwowskie. Część I. Oswobodzenie Lwowa (1–24 listopada 1918 roku). T. I. Warszawa: 1921.
• Czesław Mączyński: Boje Lwowskie. Część I. Oswobodzenie Lwowa (1–24 listopada 1918 roku). T. II. Warszawa: 1921.