Adam Bahdaj

Adam Bahdaj

Data i miejsce urodzenia	2 stycznia 1918 Zakopane
Data i miejsce śmierci	7 maja 1985 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Ważne dzieła
Wakacje z duchami Telemach w dżinsach Do przerwy 0:1
Odznaczenia

Grób Adama Bahdaja na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie

Adam Bahdaj, ps. „Jan Kot”, „Dominik Damian” (ur. 2 stycznia 1918 w Zakopanem, zm. 7 maja 1985 w Warszawie) – polski pisarz, tłumacz z języka węgierskiego. Uczestnik wojny obronnej 1939. W czasie II wojny światowej był kurierem tatrzańskim^[1].

Życiorys

Studiował na Wydziale Prawa UJ w Krakowie i w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W czasie studiów pracował jako przewodnik tatrzański^[2]. Był uczestnikiem wojny obronnej 1939, a następnie działaczem Polonii na Węgrzech. W 1945 powrócił do Polski. Był członkiem Koła Literacko-Artystycznego Start^[2]. Debiutował tomem poezji Iskry spod młota pod pseudonimem Jan Kot. Powieści sensacyjne pisał pod pseudonimem Dominik Damian.

Znany jest głównie z powieści dla dzieci i młodzieży. W plebiscycie czytelników „Płomyka” i „Świata Młodych” na najpopularniejszego pisarza otrzymał w 1970 „Orle Pióro”.

Przekładał poezję Lajosa Áprilyego. W 1943 wydany został w Budapeszcie „Wybór poezji” węgierskiego twórcy w polskiej wersji językowej^[3][4].

W 1974 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi^[5] oraz otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży. Ponadto otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej^[6].

Był ojcem Marka Bahdaja, scenarzysty filmowego. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie^[7] (kw. E-VIII-5-1-1).

Twórczość

• Ich pierwszy start (1949)^[8]
• Skalista ubocz (1952)^[9]
• Mały ratownik (1953)^[10]
• Na śnieżnej trasie (1953)^[11]
• Przygoda Wojtka (1953)^[12]
• Narciarski ślad (1954)^[13]
• Droga przez góry (1956), wspomnienia z młodości^[14]
• Do przerwy 0:1 (1957)^[15], na jej podstawie powstał serial telewizyjny i film kinowy Paragon gola; kontynuacja przygód bohaterów to Wakacje z duchami
• Historie nie z tego śniegu... (1958)^[16]
• O siódmej w Budapeszcie (1958)^[17]
• Order z księżyca (Wydawnictwo Łódzkie, 1959)^[18]
• Wakacje z duchami (1961)^[19], dalszy ciąg przygód bohaterów Do przerwy 0:1, na jej podstawie powstał serial telewizyjny (lektura do klasy 6. szkoły podstawowej)
• Uwaga! Czarny parasol! (1963)^[20]
• Podróż za jeden uśmiech (1964)^[21], na jej podstawie powstał serial telewizyjny i film pełnometrażowy^[22].
• Smak życia (1965)^[23]
• Piraci z Wysp Śpiewających (1966)^[24][25]
• Kapelusz za sto tysięcy (1966)^[26]
• Stawiam na Tolka Banana (1966)^[27], na jej podstawie powstał serial telewizyjny^[28]
• W stronę Kansas City (1969)^[29]
• Czarne sombrero (1970)^[30]
• Trzecia granica (1973)^[31], wspomnienia z młodości, na jej podstawie powstał serial telewizyjny^[32]
• Telemach w dżinsach (1979)^[33], nagroda Srebrne Koziołki w 1981^[34], dalszy ciąg to Gdzie twój dom, Telemachu?, na podstawie obu książek powstał film fabularny W piątą stronę świata^[35]
• Gdzie twój dom, Telemachu? (1982)^[36], dalszy ciąg Telemacha w dżinsach, w 1984 książka została wpisana na Listę Honorową IBBY^[37][34]
• Dan Drewer i Indianie (1985)^[38]
• Tańczący słoń (1987)^[39]
• Maski i twarze^[40]
• Od startu do mety^[41]
• Po burzy świeci słońce^[42]

Seria Poczytaj mi, mamo

• Nad strumykiem (1956)^[43]
• Księżycowy koncert (1965)^[44]
• Najpiękniejsza fotografia (1968)^[45]
• Malowany ul (1971)^[46]

Dla dzieci

• Festyn w Bławatkowie (1958)^[47]
• Przygody srebrnej piłki (1958)^[48]
• Wąsik (1964)^[49]
• O piracie Rum-Barbari i o czymś jeszcze(1965)^[50]
• Pilot i ja (1967)^[51]
• Wielki wyścig (1967)^[52]
• Mały pingwin Pik-Pok (1969)^[53]
• O małej spince i dużym pstrągu (1971)^[54]
• Podróż w nieznane (1972)^[55]
• Pan Piramido z trzynastego piętra (1973)^[56]

Jako Dominik Damian

• Nieznajomy z baru Calypso (1959)^[57]
• Ruda modelka (1959)^[58]
• Drugie dno (1963)^[59]
• Portret z paragrafem (1964)^[60]

Ekranizacje

W latach 1988–1992 w łódzkim Se-ma-forze zrealizowano 26 odcinkowy animowany serial lalkowy Mały Pingwin Pik-Pok na podstawie książki Adama Bahdaja. Bohaterem jest pingwinek, który ma dość siedzenia na Wyspie Śniegowych Burz i postanawia zwiedzić świat.

Przypisy

Bibliografia

• Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka: Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979.
• Lesław Bartelski: Polscy pisarze współcześni 1939–1991. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.