Adam Brzechwa-Ajdukiewicz
 | |
 pułkownik dyplomowany piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia | 20 marca 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 6 czerwca 1954 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | dowódca pułku piechoty |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
   _3r_BAR.svg){kind=small}     | |
Adam Józef Stanisław Brzechwa-Ajdukiewicz (ur. 20 marca 1894 w Komornikach pod Wieliczką[1], zm. 6 czerwca 1954 w Londynie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej i Polskich Sił Zbrojnych, członek Naczelnej Komendy Obrony Lwowa w listopadzie 1918 roku[2], kawaler Orderu Virtuti Militari.
Młodość i działalność niepodległościowa
Urodził się w rodzinie Kazimierza, ziemianina, i Julii z d. Ostoja-Fink. Po ukończeniu III Gimnazjum we Lwowie rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii Wodnej Politechniki Lwowskiej. Po zaliczeniu 4 semestrów kontynuował studia w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach. Do wybuchu I wojny światowej zaliczył 6 semestrów. Był członkiem „Sokoła” i drużynowym I Lwowskiej Drużyny Skautowej im. Naczelnika Tadeusza Kościuszki we Lwowie.
W sierpniu 1914 rozpoczął służbę w Legionie Wschodnim[1], a następnie w batalionie zapasowym Legionów Polskich. Od 1915 do lipca 1917 był dowódcą oddziału karabinów maszynowych w I batalionie 4 pułku piechoty Legionów. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do armii austriackiej[1]. Następnie działał w Polskiej Organizacji Wojskowej[1] na terenie Galicji.
Służba w Wojsku Polskim
Od listopada 1918 brał udział w obronie Lwowa i pełnił służbę w dowództwie Brygady Lwowskiej. Od marca do września 1919 był szefem Oddziału Operacyjnego Sztabu Grupy Operacyjnej gen. Władysława Jędrzejewskiego, a od września 1919 do grudnia 1920 szefem Oddziału Operacyjnego Sztabu 6 Armii.
W okresie od stycznia do września 1921 był słuchaczem II kursu Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego. 30 czerwca 1921 Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz zezwolił mu na zmianę nazwiska rodowego „Ajdukiewicz” na „Brzechwa-Ajdukiewicz”[3].
Po zakończeniu nauki i uzyskaniu tytułu oficera Sztabu Generalnego skierowany został do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie i wyznaczony na stanowisko szefa Oddziału III Operacyjnego. W grudniu 1923 został przydzielony do Ekspozytury Oddziału II SG Nr 5 we Lwowie na stanowisko kierownika[4]. Na tym stanowisku 31 marca 1924 roku awansował do stopnia podpułkownika. Z dniem 27 sierpnia 1924 odkomenderowany został do dyspozycji wojewody nowogródzkiego, gen. dyw. Mariana Januszajtisa[5]. Od września 1924 do września 1926 był zastępcą dowódcy 40 pułku piechoty we Lwowie.
Od września 1926 do maja 1927 był szefem wydziału w Biurze Inspekcji Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych. W maju 1927 objął dowództwo 66 Kaszubskiego pułku piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Chełmnie. Po niespełna dwóch latach dowodzenia pułkiem awansuje na stopień pułkownika. W czerwcu 1931 mianowany został dowódcą piechoty dywizyjnej 28 Dywizji Piechoty w Warszawie. W marcu 1938 został dowódcą 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach. Na czele tej dywizji uczestniczył w walkach Armii „Poznań”, a od 6 września Armii „Pomorze”, w tym w bitwie nad Bzurą.
Po zakończeniu działań wojennych przebywał w niewoli niemieckiej w oflagu VIIA Murnau, z którego został uwolniony w kwietniu 1945 przez wojska amerykańskie.
Skierowany do Włoch, gdzie w czerwcu 1945 przydzielony został do 7 Dywizji Piechoty. Następnie został zastępcą dowódcy Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie. W 1947 przeniósł się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji zamieszkał w Londynie. Zmarł 6 czerwca 1954 i został pochowany na cmentarzu Kensal Green.
Naczelny Wódz, gen. broni Władysław Anders mianował go pośmiertnie generałem brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1964 roku[6].
Awanse
- chorąży piechoty – 5 maja 1915
- podporucznik piechoty – 20 sierpnia 1915
- porucznik piechoty – 1 kwietnia 1916 (73 lokata na liście starszeństwa oficerów Legionów Polskich z 12.04.1917)
- kapitan piechoty – 1918
- major piechoty – 1920, zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów piechoty
- podpułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 60. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- pułkownik – 1 stycznia 1929 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- generał brygady – 1 stycznia 1964 (pośmiertnie)
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1922)[7]
- Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)[8]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[9][10]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[11]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
Przypisy
- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 6.
- ↑ Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918-1919, t. I, Warszawa 2010, s. 35.
- ↑ Dekret L. 3083 z dnia 30 czerwca 1921 (Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 28 z 16.07.1921 r., poz. 1042).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 76 z 12 grudnia 1923 roku, s. 714.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 90 z 5.09.1924 r.
- ↑ Kryska-Karski Tadeusz, Żurakowski Stanisław, Generałowie Polski Niepodległej, s. 80.
- ↑ Dekret Naczelnika Państwa L. 11314 V.M. Adj. Gen. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 6, s. 225)
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 17, 11 listopada 1936.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
Bibliografia
- Piotr Bauer, Bogusław Polak, Armia „Poznań” w wojnie obronnej 1939, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1983, ISBN 83-210-0385-0, s.79–80.
- Kryska-Karski Tadeusz, Żurakowski Stanisław, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Orzełek legionowy
Ppor. Adam Brzechwa-Ajdukiewicz z oddziałem karabinów maszynowych nr 1 z 4 pułku piechoty Legionów Polskich.