Adam Cygielstrejch

Adam Cygielstrejch
Ilustracja
Adam Cygielstrejch
Data i miejsce urodzenia

15 marca 1886
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 października 1935
Warszawa

Zawód, zajęcie

psycholog, filozof

Grób Adama Cygielstrejcha na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Adam Cygielstrejch, także Cygielstrajch, Cygielstreich, Cygielsztrajch, Cygielsztrejch (ur. 15 marca 1886 w Warszawie, zm. 13 października 1935 tamże) – polski psycholog, filozof i nauczyciel, kierownik Instytutu Psychologicznego w Warszawie, dyrektor żydowskiego Gimnazjum i Liceum „Chinuch” w Warszawie, profesor Państwowego Instytutu Nauczycielskiego.

Życiorys

Do gimnazjum uczęszczał w Warszawie. Jeszcze w szkole został sympatykiem PPS; w 1906 roku aresztowany, po wypuszczeniu za kaucją wyjechał na studia za granicę[1]. Studiował w Paryżu na kierunkach przyrodniczym i filozoficznym. Psychologii uczył się u Henri Piérona, a potem u Georges′a Dumasa. Według Sterlinga tytuł doktora miał otrzymać po obronie pracy nadanej przez fakultet (Critique de la philosophie Kantienne dans les oeuvres de Schopenhauer)[2]. W 1910 roku wrócił do kraju i pracował w Laboratorium Psychologicznym w Warszawie. Od 1912 asystent w Instytucie Psychologicznym w Warszawie, kierowanym przez Edwarda Abramowskiego[3]. Po jego śmierci został kierownikiem Instytutu.

Brał czynny udział w II Zjeździe neurologów, psychiatrów i psychologów polskich w grudniu 1912 roku w Krakowie, wygłosił wtedy odczyt „O wpływie wzruszeń na choroby umysłowe”[4].

Od 1915 roku pracował jako nauczyciel, od 1918 był dyrektorem Gimnazjum Filologicznego Męskiego Towarzystwa „Chinuch” (potem Prywatne Gimnazjum i Liceum Spółki „Chinuch”), którego budynek znajdował się przy Placu Krasińskich 3 w Warszawie. W szkole nauczał przyrodoznawstwa i propedeutyki filozofii. Wykładał też psychologię w Państwowym Instytucie Nauczycielskim i na Uniwersyteckim Kursie Związku Nauczycielstwa Polskiego. Był wieloletnim członkiem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Prezes Koła Dyrektorów Żydowskich Szkół Średnich[5]. Mieszkał na ulicy Próżnej 9[6]. Miał braci Juliana i Józefa oraz siostrę Zofię, zamężną Milsztejn[7][8]. Żonaty ze Stefanią Cygielstrejch z domu Hopfenstand (1895–1944), nauczycielką[9], mieli dwóch synów: Jerzego i Tadeusza[10].

Zmarł w Warszawie, jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej[9].

Dorobek naukowy

Pierwsze prace Cygielstrejcha miały charakter psychologiczno-psychiatryczny i dotyczyły zaburzeń psychicznych u żołnierzy. W artykule z 1912 roku postawił tezę, że gwałtowne emocje u żołnierzy na froncie mogą prowadzić do zaburzeń psychicznych[11]. Przedstawił wpływ gwałtownych wzruszeń na powstawanie ostrych zaburzeń psychicznych, proponując intoksykacyjny mechanizm ich powstawania[12].

Prowadził badania z dziedziny psychologii doświadczalnej, opracował m.in. własną metodę badania marzeń sennych. Już pod kierunkiem Abramowskiego poświęcił się badaniu podświadomości. Uważał, że każda koncepcja powstaje w wyniku współdziałania sfery świadomej i podświadomej[3]. Zajmował się również psychologią twórczości[13].

Prace

Przypisy

  1. ↑ Zgon Adama Cygielstrejcha. Głos Nauczycielski nr 7, s. 124, 1936
  2. ↑ Sterling W. Wspomnienie pośmiertne. Adam Cygielstrajch (1886–1935). „Przegląd Filozoficzny”. 39 (1), s. 90-91, 1936. 
  3. ↑ a b Andrzej Kosnarewicz: „Cygielstrejch Adam” W: Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.) Słownik psychologów polskich. Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992 s. 49
  4. ↑ II Zjazd neurologów, psychiatrów i psychologów polskich w Krakowie. Przegląd Lekarski 7, s. 114-116, 1913
  5. ↑ Zgon dyrektora Adama Cygielstrejcha. Nasz Przegląd 13 nr 292 s. 8 (17 października 1935)
  6. ↑ B.P. Adam Cygielstrejch. Kurier Warszawski 115 nr 282 wyd. wiecz. s. 8 (14.10.1935)
  7. ↑ Nasz Przegląd 13, nr 290 (15.10.1935)
  8. ↑ Nasz Przegląd 13, nr 297 (22.10.1935)
  9. ↑ a b Grób Adama Cygielstrejcha w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
  10. ↑ Nasz Przegląd 13, nr 291 (16 października 1935)
  11. ↑ Barrois C. Deux textes prophétiques d′Adam Cygielstrejch parus dans les Annales Médico-Psychologiques en 1912 sur troubles psychiques de guerre durant la guerre russo-japonaise de 1904–1905. „Annales médico-psychologiques”. 151 (3), s. 276–280, 1994. PMID: 8256999. 
  12. ↑ Stanisław Ilnicki, Magdalena Glińska. „Adam Cygielstrejch (1886-1935) polski prekursor studiów nad psychologicznymi skutkami stresu bojowego” W: 45. Zjazd Psychiatrów Polskich. Człowiek i rodzina a zdrowie psychiczne Katowice, 16-18 czerwca 2016. Katowice, 2016 s. 44-45
  13. ↑ Cezary W. Domański. „O powstaniu koncepcji Adama Cygielstrejcha: zapomniany głos w dyskusji na temat myślenia twórczego”. W: Małgorzata Kuśpit (red.) Barwy twórczości: księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Leonowi Popkowi. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013. ISBN 978-83-7784-384-0 s. 85-97

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie