Adam Fryszberg

Adam Fryszberg
kapitan lekarz kapitan lekarz
Data i miejsce urodzenia1 października 1882
Warszawa
Data i miejsce śmierci1940
Katyń
Przebieg służby
Lata służby1914–1940
Siły zbrojneOrzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwyI wojna światowa
II wojna światowa
Późniejsza pracalekarz

Adam Fryszberg (ur. 1 października 1882 w Warszawie[a], zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski lekarz ginekolog-położnik, kapitan lekarz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie żydowskiej, jako syn Mathiasa wzgl. Macieja (1856–1912)[1] i Gustawy z domu Glichgewicht (1860–1928)[2][3].

Studiował medycynę na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium oraz Uniwersytecie Ruprechta i Karola w Heidelbergu; studia ukończył na Kazańskim Uniwersytecie Państwowym. Dyplom uzyskał w 1910[4].

Został lekarzem ginekologiem-położnikiem, uzyskał tytuł naukowy doktora. Pracował w Warszawie zajmując się akuszerią i chorobami kobiecymi do 1913, ponownie od 1920[5][6][7][7]. We wrześniu 1918 został mianowany lekarzem powiatowym w Garwolinie[8]. W Warszawie pracował jako ginekolog do 1939, ordynując przy ulicy Świętokrzyskiej 30[4][9].

Uczestniczył w I wojnie światowej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Z dniem 1 grudnia 1919 został zwolniony z od pełnienia obowiązków lekarza sanitarnego Okręgu III w Wydziale VI Zdrowia Publicznego na czas pełnienia służby wojskowej[10]. W 1920 służył w szeregach 2 Brygady Jazdy. 24 września 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana lekarza, w korpusie lekarskim, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Pełnił wówczas służbę w Szpitalu Wojskowym w Wilnie[11]. Został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy[12][13]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwy 1 Batalionu Sanitarnego[14][15]. W 1934 jako rezerwy był przydzielony do kadry zapasowej 1 Szpitala Okręgowego i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[16].

Był działaczem Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej, wybierany członkiem Rady ILWB 13 listopada 1927[17], 25 listopada 1928[18], 22 listopada 1931[19], zastępcą członka zarządu 30 grudnia 1928[20], wybrany delegatem do Naczelnej Izby Lekarskiej oraz członkiem Sądu Dyscyplinarnego 20 grudnia 1931[21][22], 26 marca 1933[23], 2 lutego 1935[24], członkiem Komisji Podatkowej[25]. W 1933 uczestniczył w XIV Zjeździe Lekarzy i Przyrodników w Poznaniu[26]. 12 czerwca 1938 został wiceprezesem sądu Stowarzyszenia „Pomocy Ubogim Chorym – Ezras Chojlim Anyim”[27].

Mieszkał w Warszawie. Jego żoną była Bronisława z domu Firstenberg, z którą miał córkę Halinę[28].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę (17 września 1939) został aresztowany przez sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku[29]. Na wiosnę 1940 został wywieziony i zamordowany w Katyniu przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego Komitetu Centralnego WKP(b) z 5 marca 1940. Jest pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.

Publikacje

Upamiętnienie

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia majora[32]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[33].

Uwagi

  1. ↑ Źródła podały różne daty dzienne urodzenia Adama Fryszberga: ROPWiM wskazał 1 października, zaś Rocznik Oficerski Rezerw 1934 Forum Żydów Polskich 14 października.

Przypisy

  1. ↑ Grób Mathiasa Fryszberga w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
  2. ↑ Grób Gustawy Fryszberg w bazie danych cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
  3. ↑ Żydowskie ofiary zbrodni katyńskiej. old.fzp.net.pl. [dostęp 2014-04-13].
  4. ↑ a b Urzędowy spis: lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, felczerów, pielęgniarek, położnych, uprawnionych i samodzielnych techników dentystycznych oraz wykazy: aptek, szpitali, ubezpieczalni społecz., ośrodków zdrowia, przychodni samodzielnych oraz centrali i filii Państwowej Szkoły Higieny. Warszawa: 1939, s. 1.
  5. ↑ Ogłoszenie. „Kurier Warszawski”. 243, s. 4, 3 września 1913. 
  6. ↑ „Kurier Warszawski”. 270, s. 10, 29 września 1920. 
  7. ↑ a b „Kurier Warszawski”. 256, s. 26, 13 września 1925. 
  8. ↑ Lekarze powiatowi. „Kurier Warszawski”. 254, s. 4, 14 września 1918. 
  9. ↑ „Kurier Warszawski”. 232, s. 16, 25 sierpnia 1936. 
  10. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy”. 60, s. 3, 31 grudnia 1919. 
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 6 października 1920 roku, s. 954.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1222.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1101.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1129.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1022.
  16. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 303, 737.
  17. ↑ Z izb lekarskich. „Nowiny Społeczno-Lekarskie”. 23, s. 632, 1 grudnia 1928. 
  18. ↑ Z Izby Lekarskich. „Lekarz Polski”. 2, s. 43, 1 lutego 1929. 
  19. ↑ Wiadomości bieżące. „Warszawskie Czasopismo Lekarskie”. 49, s. 1151, 3 grudnia 1931. 
  20. ↑ Z izb lekarskich. „Nowiny Społeczno-Lekarskie”. 2, s. 45, 15 stycznia 1929. 
  21. ↑ Z izb lekarskich. „Nowiny Społeczno-Lekarskie”. 2, s. 25, 15 stycznia 1932. 
  22. ↑ Sprawozdanie Sądu Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej za 1930 r.. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”. 5, s. 167, 169, 1 maja 1931. 
  23. ↑ Wybory uzupełniające do Zarządu i Senatu. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”. 5, s. 173, 1 maja 1933. 
  24. ↑ Wybory władz izby. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”. 3, s. 173, 1935. 
  25. ↑ Izba Lekarskaj Warszawsko-Białostock. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”. 9, s. 354, 1 września 1935. 
  26. ↑ Lista uczestników. „Dziennik XIV. Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich”. 2, s. 5, 1933. 
  27. ↑ Kronika społeczna. Nowe władze Stowarzyszenia „Pomocy Ubogim Chorym – Ezras Chojlim Anyim”. „Nowy Głos”. 176, s. 9, 26 czerwca 1938. 
  28. ↑ David Glenwick: A Physician Under the Nazis: Memoirs of Henry Glenwick. s. 17.
  29. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 215. ISBN 83-7001-294-9.
  30. ↑ O wartości odczynu biologicznego Aschheima-Zondeka. books.google.com. [dostęp 2017-11-10].
  31. ↑ Adam Fryszberg. Dr. med. Antoni Natanson (wspomnienie pośmiertne). „Warszawskie Czasopismo Lekarskie”. 3, s. 37, 18 stycznia 1934. 
  32. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  33. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet kpt.svg
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP