Adam Lewak

Adam Lewak

Data i miejsce urodzenia	3 września 1891 Pieniaki
Data i miejsce śmierci	25 czerwca 1963 Gdynia
Zawód, zajęcie	historyk, bibliotekarz
Odznaczenia

Pracownicy Centralnej Biblioteki Wojskowej podczas spotkania z Prezydentem RP Ignacym Mościckim w 1931. Od lewej Bronisław Hełczyński, płk Jan Głogowski, ppłk Marian Łodyński, dr Adam Lewak, por. Władysław Krotkiewski, prezydent Ignacy Mościcki

Adam Emil Lewak (ur. 3 września 1891 w Pieniakach, zm. 25 czerwca 1963 w Gdyni) – polski historyk, bibliotekarz i wydawca źródeł.

Życiorys

Grób Adama Lewaka na cmentarzu Powązkowskim

Był synem Józefa i Ludwiki z Mazurków. Zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum im. Rudolfa w Brodach (1911)^[1]. Studiował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza, do 1917 literaturoznawstwo, historię i filozofię oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W 1913 roku podjął pracę na stanowisku bibliotekarza w Bibliotece Muzeum Polskiego w Rapperswilu. W latach 1922–1926 odbył szereg podróży naukowych do Francji, Tunisu i na Sycylię, w 1931 do Konstantynopola i Azji Mniejszej. W 1927 roku na stałe powrócił do Polski i przewiózł zbiory rapperswilskie do Warszawy. Tuż po powrocie został nominowany na kustosza Biblioteki Narodowej. Należał do pierwszego Komitetu Redakcyjnego Polskiego Słownika Biograficznego. Zajmował się tam m.in. kompletowaniem kartoteki bibliograficznej i jej selekcji z zakresu politycznych dziejów Polski porozbiorowej.

We wrześniu 1939 roku, jako dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego czynnie brał udział w ratowaniu przed zniszczeniem, przez niemieckie bombardowania, zbiorów bibliotecznych. Następnie został aresztowany przez władze okupacyjne i osadzony w Pawiaku. Wkrótce potem został zwolniony z więzienia.

Podczas okupacji swoją działalność skupił na rozwijaniu tajnego czytelnictwa, szczególnie wśród młodzieży. Szacuje się, że uchronił przed zniszczeniem lub przejęciem przez Niemców zbiory liczące około 1 200 000 pozycji. Po wojnie, już w roku 1945 objął ponownie kierownictwo nad Biblioteką Uniwersytetu Warszawskiego.

W 1956 przeszedł na stanowisko docenta Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 47-6-25,26,27)^[2].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[3]

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 421. [dostęp 2021-05-24].
• Helena Więckowska, Lewak Adam Emil (1891–1963), [w:] Polski Słownik Biograficzny t. 17, Kraków-Warszawa-Wrocław, 1972.