Adam Opalski

Adam Opalski
Data i miejsce urodzenia

26 listopada 1897
Olkusz

Data i miejsce śmierci

3 listopada 1963
Warszawa

Zawód, zajęcie

lekarz neurolog

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Rodzice

Józef Kasper Opalski

Małżeństwo

Helena Kowalewska

Krewni i powinowaci

Wiesław Opalski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Grób Adama Opalskiego na cmentarzu Powązkowskim

Adam Opalski (ur. 26 listopada 1897 w Olkuszu, zm. 3 listopada 1963 w Warszawie) – polski lekarz neurolog. Jego nazwisko wiązane jest do dziś z opisanymi przez niego w przebiegu choroby Wilsona tzw. komórkami Opalskiego.

Życiorys

Urodził się w 1897 roku w Olkuszu jako syn Józefa Kaspra Opalskiego (1864–1926), lekarza pracującego w Szpitalu Św. Błażeja, jednocześnie radnego miejskiego i prezesa Banku Spółdzielczego. Miał brata Wiesława. Studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Trzykrotnie otrzymywał stypendium Fundacji Rockefellera, które odbył w Zakładzie Anatomii Patologicznej przy Niemieckim Instytucie Badawczym Psychiatrii (Deutsche Forschungsanstalt für Psychiatrie) w Monachium u Walthera Spielmeyera oraz w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W 1935 roku został docentem chorób nerwowych na Uniwersytecie Warszawskim. Po wojnie od 1946 do 1950 profesor na UW i Akademii Medycznej w Warszawie (1950–1958). Od 1946 członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, od 1948 członek korespondent PAU i od 1952 członek korespondent PAN. W 1955 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[1].

Ze szkoły neuropatologicznej Opalskiego wyszli m.in. Mirosław Mossakowski i Irena Hausmanowa-Petrusewicz[2].

Żonaty z Heleną Kowalewską (1903–1971), małżeństwo było bezdzietne. Zmarł 3 listopada 1963 w Warszawie, po długiej chorobie. Jego grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 30, rząd 3, miejsce 37/38)[3]. Artykuły wspomnieniowe poświęcili mu Eufemiusz Herman, Mossakowski, Jakimowicz, Kistelska-Nielubowicz i Ludo van Bogaert[4][5][6][7][8][9]. W swojej autobiografii wspominał go Karl Stern.

Dorobek naukowy

Opalski był autorem 31 prac ogłoszonych drukiem[10]. Podczas pobytu w Monachium opisał przerosłe komórki glejowe, które uznał za charakterystyczne dla zwyrodnienia soczewkowo-wątrobowego (choroby Wilsona); koncepcja Opalskiego z czasem zyskała uznanie i eponimiczna nazwa komórek Opalskiego jest powszechnie przyjęta. Przedstawił też monografię na temat patomorfologii zwoju Gassera i inne prace, na temat cytoarchitektoniki wyściółki układu komorowego, wągrzycy mózgu, pochodzenia komórek Alzheimera typu II. W 1946 roku opisał zespół tętnicy rdzeniowej tylnej, określany też jako zespół Opalskiego.

Wybrane prace

  • G. Bodechtel, A. Opalski. Gefäßbedingte Herde bei der tuberkulösen Meningitis. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 125 (1), s. 401–422, 1930. DOI: 10.1007/BF02880283. 
  • Über eine besondere Art von Gliazellen bei der Wilson-Pseudosklerosegruppe. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 124 (1), s. 420–425, 1930. DOI: 10.1007/BF02865108. 
  • Zur normalen und pathologischen Anatomie des Ganglion Gasseri. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 124 (1), s. 383–419, 1930. DOI: 10.1007/BF02865107. 
  • Über lokale Unterschiede im Bau der Ventrikelwände beim Menschen. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 149 (1), s. 221–254, 1934. DOI: 10.1007/BF02870512. 
  • Studien zur allgemeinen Histopathologie der Ventrikelwände, „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”, 150 (1), 1934, s. 42–74, DOI: 10.1007/BF02890897.
  • Morfologja i patogeneza zapaleń wyściółki i gleju podwyściółkowego. Neurologia Polska, 1933
  • Nauka o lokalizacji w ośrodkowym układzie nerwowym w świetle najnowszych poglądów. Medycyna 9, 13, ss. 437-440, 1935
  • Podział i charakterystyka zapaleń mózgu, występujących u dzieci. Pediatria Polska 15, 6, ss. 373-384, 1935
  • Objawy neurologiczne w przebiegu niedocukrzenia insulinowego u chorych psychicznie. Rocznik Psychiatryczny 31, ss. 112-156, 1938

Przypisy

  1. ↑ 19 lipca 1955 „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie służby zdrowia” M.P. z 1956 r. nr 23, poz. 288
  2. ↑ Historia neurologii polskiej. [dostęp 2009-12-20].
  3. ↑ Cmentarz Stare Powązki: EUGENJUSZ KOWALEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-05-15].
  4. ↑ Herman E. Adam Opalski jako kolega. Neurologia, Neurochirurgia i Psychiatria Polska 15, 1, ss. 17-18, 1965
  5. ↑ Herman E. Adam Opalski 1897-1963. Nauka Polska 1 s. 220-222, 1964
  6. ↑ Mossakowski M. Adam Opalski jako neurolog i neuropatolog. Neurol.Neuroch.i Psych.Pol. 84 z.4 s.457-470
  7. ↑ Jakimowicz W. Adam Opalski. Wspomnienie pośmiertne. Patologia Polska 3 ss. 281-285, 1964
  8. ↑ Kistelska-Nielubowicz H. W rocznicę śmierci prof.dr Adama Opalskiego (28.X.1897-3.XI.1963). Pol.Tyg.Lek. nr 47 s.1792-1793, 1965
  9. ↑ Bogaert L. Prof.Adam Opalski. Neuropatologia Polska 3 s.nlb.3,s.217-220, 1965
  10. ↑ Tadeusz Zakrzewski: "Opalski, Adam" [w:] Polski Słownik Biograficzny ss. 110-111

Bibliografia

  • Tadeusz Zakrzewski: "Opalski, Adam" [w:] Polski Słownik Biograficzny ss. 110-111
  • Honorata Ołdakowska Wybraniec nauki. Forum Akademickie 9/2001
  • Jerzy Kulczycki. Profesor Adam Opalski (1897–1963) – neurolog i neuropatolog. Neurologia i Neurochirurgia Polska 43, 4, ss. 396–399 (2009)

Media użyte na tej stronie

Adam Opalski grób.jpg
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Adama Opalskiego na cmentarzu Powązkowskim