Adam Przybylski

Adam Przybylski

„Konrad Starski”

podpułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1896 Janów Lubelski, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	5 stycznia 1945 Peebles, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	1915–1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	6 Pułk Piechoty Legionów Sztab Generalny Wojskowe Biuro Historyczne Sztab Główny 6 Pułk Piechoty Legionów Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Stanowiska	attaché wojskowy dowódca batalionu piechoty oficer sztabu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Obserwatorzy wojskowi na froncie północnym w trakcie wojny chińsko-japońskiej. Polski attaché wojskowy mjr Adam Przybylski 3. z prawej.

Adam Przybylski^[1] ps. „Konrad Starski” (ur. 22 czerwca 1896 w Janowie Lubelskim, zm. 5 stycznia 1945 w Peebles) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego^[2], historyk wojskowości, attaché wojskowy Polski w Japonii (1935–1938).

Życiorys

Urodził się 22 czerwca 1896 w Janowie Lubelskim, w rodzinie Zygmunta i Zofii Leonii z Pac-Pomarnackich^[3] h. Gozdawa (ur. 1867). Miał siostrę Marię Magdalenę, żonę pedagoga Mariana Bronisława Godeckiego (1888–1939)^[4].

W sierpniu 1915 roku wstąpił do Batalionu Warszawskiego Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), z którym w następnym miesiącu został wcielony do Legionów Polskich. Do stycznia 1916 roku walczył na froncie w szeregach 1 pułku piechoty. Od czerwca 1916 roku zajmował się konspiracyjną działalnością w Polskiej Organizacji Wojskowej. W organizacji pełnił funkcję komendanta Obwodu Łowicz, a następnie komendanta Grupy Obwodu i zastępcy komendanta Okręgu Warszawa-prowincja^[3].

W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach 6 pułku piechoty Legionów. Dowodził plutonem i kompanią^[3]. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Wołkowysk, a jego oddziałem macierzystym był 6 pułk piechoty Legionów^[5]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 484. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 6 pułk piechoty Legionów^[6]. W tym samym roku został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu Normalnego 1922–1924^[7]. Z dniem 1 października 1924 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Oddziału V Sztabu Generalnego w Warszawie^[8]. 1 grudnia 1924 roku awansował na kapitana ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 125. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[9]. 23 czerwca 1926 roku został przesunięty do Biura Historycznego Sztabu Generalnego w Warszawie^[10][11]. Z dniem 2 stycznia 1929 roku został przeniesiony do 75 pułku piechoty w Królewskiej Hucie^[12][13]. 31 marca 1930 roku powrócił do Wojskowego Biura Historycznego w Warszawie^[14][15]. 17 grudnia 1931 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 32. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[16]. 9 grudnia 1932 roku ogłoszono jego przeniesienie do Oddziału II Sztabu Głównego^[17]. W Oddziale II zajmował się zagadnieniami sowieckimi^[18]. Z dniem 1 stycznia 1935 roku został mianowany attaché wojskowym przy Ambasadzie RP w Tokio^[19]. 31 października 1938 roku odwołany z funkcji^[20][21][22]. Mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 58. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[23]. Od jesieni 1938 roku odbywał staż liniowy w 6 pułku piechoty Legionów w Wilnie na stanowisku dowódcy III batalionu^[24].

24 sierpnia 1939 roku, po ogłoszeniu mobilizacji alarmowej, zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym wyjechał do Warszawy i zgłosił się w Wyższej Szkole Wojennej, gdzie otrzymał przydział do sztabu generała dywizji Mieczysława Norwid-Neugebauera na stanowisko szefa Oddziału II. Po wyjeździe generała z Warszawy pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Naczelnego Wodza. 5 września stawił się w Kwaterze Głównej Naczelnego Wodza i otrzymał od generała brygady Wacława Stachiewicza zadanie udania się do Grupy Operacyjnej generała brygady Stanisława Skwarczyńskiego, jako oficer łącznikowy. Dowództwo Grupy odnalazł rano następnego dnia pod Radomiem. 6 września, po powrocie do Warszawy, został oddany do dyspozycji szefa Oddziału III, bez formalnego określenia funkcji i zadań. Ostatecznie pomagał podpułkownikowi Leopoldowi Okulickiemu w pracach nad zestawieniem i utrzymaniem w aktualności sytuacji ogólnej (prowadzeniem ogólnej mapy sytuacyjnej). Tego samego dnia wyjechał ze Sztabem Naczelnego Wodza do Brześcia, 11 września do Włodzimierza Wołyńskiego, w nocy z 13 na 14 września do rejonu Dubna i 15 września do Kołomyi. Po agresji ZSRR na Polskę przekroczył granicę z Rumunią w Kutach 18 września o godz. 4.00^[25] wraz ze Sztabem Naczelnego Wodza. Internowany, później udał się do Francji. W marcu 1940 roku przebywał w Obozie Wyszkolenia Oficerów w Vichy^[3].

12 września 1941 roku przybył z 8 Brygady Kadrowej Strzelców do Stacji Zbornej Oficerów Rothesay i otrzymał urlop do 25 września 1941 roku^[26]. W 1944 roku był wykładowcą w Wyższej Szkole Wojennej w Peebles, w Szkocji^[27]. Zmarł 5 stycznia 1945 roku w Peebles. 8 stycznia 1945 roku został pochowany na cmentarzu Corstorphine Hill w Edynburgu^[27][28].

Publikacje naukowe

Jest autorem szeregu cennych prac z dziejów operacji wojennych w okresie 1918–1921, opartych o archiwalia i dokumenty oficjalne Ministerstwa Spraw Wojskowych. Pisał o działaniach wojennych na Ukrainie w r. 1920 (Bellona t. 13–14, Warszawa 1924), o działaniach wstępnych w wojnie polsko-bolszewickiej (Bellona t. 29/1928), o ofensywie na Wilno w kwietniu 1919 (Bellona t. 32/1928) i obronie Wilna w kwietniu i maju 1919 (Bellona t.32/1928). Do dzieła zbiorowego Dziesięciolecie odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928 (Warszawa 1928) opracował studium Wojna Polski Odrodzonej 1918–1921, obejmujące też powstanie wielkopolskie i wojnę o Śląsk Cieszyński. Praca ta, przejrzana i poszerzona, lecz ograniczona tylko do działań na froncie polsko-sowieckim, wyszła po francusku jako La Pologne en lutte pour ses frontières 1918–1920 (Paris 1929). W 1930 opublikował książkę Wojna polska 1918–1921^[29], która objęła również dzieje powstań śląskich, krótko omawiając zbrojny konflikt polsko-czeski o Śląsk Cieszyński. Temu ostatniemu poświęcił osobną pracę: Walka o Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 roku (Bellona t.40/1932 i w formie książki wydanej w Warszawie w 1932).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari^[30]
• Krzyż Niepodległości (12 marca 1931)^[31]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie – „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”)^[32]
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[33]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2017-08-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938. Warszawa: Stowarzyszenie „Samopomoc Urzędników Polskiej Służby Zagranicznej”, 1938.
• Adam Przybylski: Wojna Polska 1918 ― 1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
• Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
• AdamA. Przybylski AdamA., Relacja z kampanii wrześniowej 1939 roku, [w:] Oddział III (Operacyjny) Sztabu NW i kurierzy, sygn. B.I.7a [online], Paryż: IPMS, 5 listopada 1939 [dostęp 2017-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-25] .???
• Nekrolog ś.p. ppłk. dypl. piech. Adama Przybylskiego. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”. 10, s. 4, 1945-01-11. Londyn. 
• Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939–1946. Londyn: Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego, 1952.
• Marek Getter, Alina Szklarska-Lohmannowa. Adam Przybylski. „Polski Słownik Biograficzny”. XXIX, 1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. ISSN 978-83-86301-01-0. 
• Piotr Stawecki. Attaché wojskowi Drugiej Rzeczypospolitej. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (202), s. 107–138, 2004. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Adam Przybylski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-19)].

Linki zewnętrzne

• Publikacje Adama Przybylskiego w serwisie Polona.pl