Adam Sołtys

Adam Sołtys

Adam Sołtys (przed 1936)
Data i miejsce urodzenia	4 lipca 1890 Lwów
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1968 Lwów
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent, pedagog, muzykolog, krytyk muzyczny
Odznaczenia

Dom Mieczysława i Adama Sołtysów przy ul. Samczuka 28 (dawna ul. Poniatowskiego) we Lwowie

(c) Stako z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Grób Mieczysława i Adama Sołtysów na Cmentarzu Łyczakowskim

Adam Sołtys (ur. 4 lipca 1890 we Lwowie, zm. 6 lipca 1968 tamże) – polski kompozytor, dyrygent, muzykolog, krytyk muzyczny, profesor konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie.

Życiorys

Był synem Mieczysława Sołtysa i Józefy z Morawieckich^[1]. Jego wybitne uzdolnienia muzyczne zostały zauważone już w dzieciństwie. Rozpoczął pod okiem rodziców edukację muzyczną (grał na skrzypcach i fortepianie oraz uczył się teorii muzyki) w wieku 6 lat.

Po śmierci matki uczył się w konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie (skrzypce u Maurycego Wolfsthala i teorii pod kierunkiem ojca). W 1911 ukończył jednocześnie II gimnazjum oraz konserwatorium. Następnie wyjechał za granicę i studiował kompozycję w Königliche Hochschule für Musik w Charlottenburgu, które ukończył w 1914 oraz Königliche Akademie der Künste w Berlinie (jako stypendysta rządu niemieckiego), ukónczył w 1916.

W latach 1917–1919 odbył służbę wojskową w armii austro-węgierskiej, a od 1918 w Wojsku Polskim^[2]. W 1919 został profesorem Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie. W 1920 wyjechał ponownie do Berlina, gdzie w 1922 uzyskał doktorat z filozofii na podstawie pracy Georg Ōssterreich (1664–1735). Sein Leben und Werke. Ein Beitrag zur Geschichte der norddeutschen Kantate.

Po powrocie do Lwowa wykładał w konserwatorium lwowskim przedmioty teoretyczne i kompozycję, później dodatkowo prowadził kursy operowe, klasę orkiestrową oraz dyrygenturę. Uczył m.in. Jadwigę Szajnę-Lewandowską^[3]. Zasiadał w jury wielu konkursów muzycznych, m.in. I Konkursu Pianistycznego im. F. Chopina (1927). W 1929, po śmierci ojca został dyrektorem PTM i konserwatorium. Działał również jako muzykolog i krytyk muzyczny. W 1936 objął kierownictwo redakcji muzycznej lwowskiej rozgłośni Polskiego Radia.

Po zajęciu Lwowa przez ZSRR (22 września 1939) pozostał do końca 1939 na stanowisku dyrektora konserwatorium. W latach 1940–1941 był kierownikiem Oddziału Polskiego, dziekanem Wydziału Dyrygenckiego w zreorganizowanym przez Sowietów lwowskim konserwatorium. W czasie okupacji niemieckiej (od czerwca 1941) uczył muzyki oraz języków obcych w szkole prywatnej.

Po wojnie pozostał we Lwowie i do końca życia pracował jako profesor w Lwowskim Konserwatorium Państwowym im. Łysenki. Występował również jako dyrygent Lwowskiego Państwowego Teatru Opery i Baletu oraz Lwowskiej Filharmonii Państwowej.

Jego uczniami w okresie przedwojennym byli m.in.: Jerzy Kołaczkowski, Witold Krzemieński, Roman Kuklewicz, Stanisław Skrowaczewski, Zofia Iszkowska, Zofia Lissa i Tadeusz Machl (teoria muzyki), zaś po wojnie m.in. Leszek Mazepa, Szymon Niemand, Andrzej Nikodemowicz, Myrosław Skoryk.

Od 1923 był mężem Gabrieli Jędrzejewskiej^[1].

Został pochowany w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim.

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)^[4]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[1]

Twórczość

Komponował utwory instrumentalne (orkiestrowe, kameralne, fortepianowe), wokalne i wokalno-instrumentalne (pieśni solowe na głos z fortepianem lub orkiestrą). Jego styl muzyczny ukształtował się pod wpływem późnego romantyzmu oraz polskich tradycji narodowych.

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 828. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
• Kwartalnik „Cracovia Leopolis” 1/2001 ([1]) – skrót życiorysu, opracowanego przez córkę, Marię Sołtys.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa poświęcona Mieczysławowi i Adamowi Sołtysom (dostęp 2013-08-05)
• Polskie Radio- Sołtysowie ze Lwowa (dostęp 2015-02-17)