Adam Stebelski

Adam Stebelski

Data i miejsce urodzenia	10 lipca 1894 Kutno
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1969 Łódź
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: archiwistyka
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1949
Profesura	1954
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski Uniwersytet Łódzki
Odznaczenia

Adam Stebelski (ur. 10 lipca 1894 w Kutnie, zm. 6 lipca 1969 w Łodzi) – polski archiwista, historyk, wydawca źródeł.

Życiorys

Urodził się jako syn Kazimierza i Marii Julii ze Skowrońskich. W 1914 zdał maturę w Sierpuchowie k. Moskwy. W 1922 ukończył studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Maszynopis pracy doktorskiej O władzy wielkoksiążęcej na Litwie do Unii Lubelskiej, przygotowanej pod kierunkiem Józefa Siemieńskiego spłonął w powstaniu warszawskim, tytuł doktora uzyskał w 1949 na podstawie rozprawy pt. Przeszłość administracyjna ziem woj. łódzkiego, w 1954 został profesorem nadzwyczajnym.

W 1923 rozpoczął pracę w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Opracowywał liczne pomoce archiwalne do zespołów m.in. akt pruskich, wojskowych i nuncjatury. 20 stycznia 1938 został wybrany członkiem rady głównej Towarzystwa Pracy Społeczno-Gospodarczej^[1]. Wiosną 1939, po odejściu dyrektora Józefa Siemieńskiego, został dyrektorem AGAD. Sekretarz Rady Głównej Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich^[2].

W czasie okupacji hitlerowskiej musiał opuścić stanowisko (organizował jednak obronę przeciwpożarową dla archiwum w trakcie powstania warszawskiego), ponownie objął tę funkcję w styczniu 1945. W 1947 oraz 1949 brał udział w misjach rewindykacyjnych polskich archiwaliów w Niemczech. Prowadził działalność dydaktyczną: wykładał archiwoznawstwo i historię ustroju na Uniwersytecie Łódzkm oraz UW. Był autorem licznych artykułów nt. teorii i metodyki archiwalnej w Archeionie oraz opracowań dotyczących strat archiwów polskich w czasie wojny.

W 1953 odszedł z AGAD i został kierownikiem Zakładu Archiwoznawstwa w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, gdzie zainicjował szerokie badania nad kancelariami funkcjonującymi w XIX w. na ziemiach polskich. Po likwidacji Zakładu Archiwoznawstwa w 1959 Stebelski został kierownikiem Pracowni Edytorskiej Źródeł Nowożytnych PAN. W 1964 przeszedł na emeryturę.

Działał w towarzystwach naukowych, odznaczony został m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych (1921), Krzyżem Niepodległości (1933) Krzyżem Oficerskim (1958) i Krzyżem Kawalerskim (1946)^[3] Orderu Odrodzenia Polski.

W latach 1911–1920 był działaczem organizacji „Zet” oraz jednym ze współorganizatorów skautingu w Łodzi (1911–1914).

Był żonaty najpierw z Hanną Paprocką (od 1925), miał z nią syna Kazimierza, który zginął w czasie powstania warszawskiego. W 1953 ożenił się z Haliną Laskowską.

Zmarł 6 lipca 1969 w Warszawie, pochowany został w Łodzi.

Przypisy

Bibliografia

• Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. I 1918–1984, Warszawa–Łódź 1988
• Adam Stebelski (1894–1969) na stronie IH PAN