Adam Wodziczko

Adam Marcin Jakub Wodziczko
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia8 sierpnia 1887
Słotwina
Data i miejsce śmierci1 sierpnia 1948
Poznań
Miejsce spoczynkucmentarz Jeżycki w Poznaniu
Zawód, zajęciebotanik
Głaz Wodziczki w Wielkopolskim Parku Narodowym

Adam Marcin Jakub Wodziczko, (ur. 8 sierpnia 1887 w Słotwinie, zm. 1 sierpnia 1948 w Poznaniu) – polski biolog botanik, profesor Uniwersytetu Poznańskiego.

Życiorys

Syn Feliksa – inżyniera kolejowego i Ludmiły ze Spisów. W 1899 ukończył I klasę w C. K. Gimnazjum w Sanoku[1], następnie kształcił się w Tarnowie, Krakowie, Jaśle, gdzie w tamtejszym Wyższym Gimnazjum w 1906 r. zdał maturę. W latach 1906–1910 studiował nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1912 został asystentem w Katedrze Anatomii i Fizjologii Roślin Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie zajmował się badaniem grzybów i śluzowców oraz wykładał botanikę ogólną. W 1913 ożenił się z Janiną Tomkiewicz, z którą miał córkę.

Kariera naukowa

W roku 1916 uzyskał tytuł doktora (O pewnej reakcji chemicznej żywych komórek śródskórni). W latach 1915–1918 został powołany jako mikrobiolog do armii austriackiej. W grudniu 1919 objął stanowisko zastępcy profesora anatomii i fizjologii roślin w Akademii Rolniczej w Bydgoszczy, które sprawował aż do 1922[2][3]. Od jesieni 1920 został zastępcą profesora i kierownikiem Instytutu Botanicznego Uniwersytetu Poznańskiego. W 1921 uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (Badania nad rozmieszczeniem fermentów utleniających u roślin. cz. 1. Lokalizacja oksydaz w tkankach roślin wyższych i równoległość ich występowania z substancjami pektynowymi).

W okresie od 1924 od 1948 (z przerwą na czas II wojny światowej) sprawował funkcję kierownika Szkolnego Ogrodu Botanicznego w Poznaniu. W 1925 został mianowany profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego, którego w latach 1930-1931 był dziekanem. W 1931 został wybrany na stanowisko prorektora Uniwersytetu Poznańskiego, ale nie przyjął tej godności. W sierpniu 1936 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego anatomii i fizjologii roślin.

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej wraz rodziną został wywieziony do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie pracował jako nauczyciel przedmiotów przyrodniczych i rolniczych najpierw w Szkole Handlowej, a następnie w Państwowej Szkole Melioracyjnej w Krakowie. Brał również udział w tajnym nauczaniu w ramach zajęć na Uniwersytecie Ziem Zachodnich. W połowie marca 1945 powrócił do Poznania[4].

Po II wojnie światowej

Dzięki jego staraniom, w 1945 utworzono w Katedrze Botaniki Ogólnej Uniwersytetu Poznańskiego pierwszy w Polsce samodzielny Zakład Ochrony Przyrody i Uprawy Krajobrazu[4].

Zmarł w Poznaniu, gdzie został pochowany na cmentarzu Jeżyckim[5].

Osiągnięcia

Był wielkim propagatorem ochrony przyrody. Wskazywał na konieczność dbałości o środowisko, polegającej na ochronie zagrożonych roślin, zwierząt czy form geologicznych, ale także na ochronie krajobrazu. Stworzył fizjotaktykę (z języka greckiego fizis przyroda) – naukę o stosunku człowieka do przyrody[6].

Był aktywnym członkiem Tymczasowej Komisji, a następnie Państwowej Rady Ochrony Przyrody.

Inicjator powstania parków narodowych:

Upamiętnienie

Patronuje dwóm obszarom ochrony ścisłej – są to:

Na jego cześć:

Patronuje kilku szkołom – są to:

  • Szkoła Podstawowa nr 5 im. prof. Adama Wodziczki w Swarzędzu[7]
  • Szkoła Podstawowa nr 12 im. prof. Adama Wodziczki w Gnieźnie[8]
  • Społeczna Szkoła Podstawowa nr 4 STO im. prof. Adama Wodziczki w Poznaniu[9]
  • Zespół Szkół im. Adama Wodziczki w Mosinie, w skład którego wchodzą: Liceum Ogólnokształcące w Mosinie, Liceum Profilowane w Mosinie, Liceum Handlowe w Mosinie, Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Mosinie, Ośrodek Dokształcania Zawodowego w Mosinie wraz z oddziałem przy Zespole Szkół Budowlano-Drzewnych w Poznaniu i oddziałem przy Zespole Szkół Zawodowych nr 3 w Poznaniu, oraz Internat Zespołu Szkół w Mosinie[10]
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. prof. Adama Wodziczki w Luboniu[11]
  • Szkoła Podstawowa im. prof. Adama Wodziczki w Rogalinku[12]
  • Liceum Ogólnokształcące i Technikum im. prof. Adama Wodziczki w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Wolinie
  • Gimnazjum nr 62 im. Adama Wodziczki w Poznaniu (zlikwidowane z dniem 31 sierpnia w 2012[13])

Jest też patronem 277 Poznańskiej Drużyny Harcerskiej działającej przy Szczepie Łazarz w Hufcu ZHP Poznań-Grunwald

W Poznaniu na Sołaczu znajduje się również park jego imienia, a w podpoznańskim Puszczykowie oraz Międzyzdrojach – ulica.

Przypisy

  1. ↑ 18. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1899, s. 38.
  2. ↑ Promocje Pomorskie 2000 nr 4, [w:] Fundacja Promocje Pomorskie, Bydgoszcz, 2000, s. 17-18.
  3. ↑ Banaszak J., Związki profesora Adama Wodziczki z Pomorzem i Bydgoszczą, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, 1997, z. 13, s. 143–157
  4. ↑ a b Paweł Dembiński, Jarosław Matysiak Materiały Adama Wodiczki, Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Nr 48, Warszawa 2007, ISSN 0551-3782, s. 173
  5. ↑ Jerzy Wysokiński, Adam Wodziczko – botanik ze Słotwiny, Miesięcznik Dzikie Życie 5/203 2011, maj 2011
  6. ↑ Adam Wodziczko, Ochrona przyrody – nowa gałąź wiedzy. Ochrona przyrody. R. 12, 1933, s. 88–96.
  7. ↑ Szkoła Podstawowa nr 5 im. prof. Adama Wodziczki w Swarzędzu.
  8. ↑ Szkoła Podstawowa nr 12 im. prof. Adama Wodziczki w Gnieźnie. [dostęp 2021-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-02)].
  9. ↑ Społeczna Szkoła Podstawowa i Społeczne Gimnazjum nr 4 STO im. prof. Adama Wodziczki w Poznaniu.
  10. ↑ Zespół Szkół im. Adama Wodziczki w Mosinie.
  11. ↑ Szkoła Podstawowa nr 4 im. prof. Adama Wodziczki w Luboniu.
  12. ↑ Szkoła Podstawowa im. prof. Adama Wodziczki w Rogalinku. [dostęp 2012-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-15)].
  13. ↑ Uchwała Nr XXIX/400/VI/2012 Rady Miasta Poznania z dnia 29-03-2012 w sprawie likwidacji Gimnazjum nr 62 im. Adama Wodziczki w Poznaniu, ul. Janickiego 22

Bibliografia

  • Anna Łobarzewska, Adam Wodziczko, Warszawa: Zarząd Główny LOP, 1981 (seria Ochrona Przyrody w Polsce – Twórcy i Działacze).
  • Materiały Adama Wodziczki, Archiwum Polskiej Akademii Nauk, P. III–7, j. 85, 105, 106, 112, 113.
  • Czubiński Z., Adam Wodziczko, Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1948, nr 2 (39), s. 316–328.
  • Dzięczkowski A., Pionier idei ochrony naturalnego środowiska. Pamięci Adama Wodziczki, Gazeta Poznańska, 1973, nr 308.
  • Wodziczko Adam Marcin Jakub (1887–1948), [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, PWN, Warszawa-Poznań 1981, s. 831–832, ISBN 83-01-02722-3.
  • Dzięczkowski A., Homo fizjocoenoticus — Adam Wodziczko człowiek i uczony, Przegląd Wielkopolski, 1988, nr 1 (3), s. 39–43.
  • Stanisław Feliksiak Wodziczko Adam (1887–1948) [w:] Słownik biologów polskich. Instytut Historii Nauki, Oświaty i Techniki, Polska Akademia Nauk, Wydaw. PWN, Warszawa 1987; ISBN 83-01-00656-0, s. 583–584 [Praca zbiorowa]
  • Nauka w Wielkopolsce, pod red. Zdzisława Grota, Poznań 1975, s. 691–694, 696–703, 708–710 i następne.
  • Szafran H., W dwudziestą rocznicę śmierci Adama Wodziczki, Kronika Miasta Poznania, 1968, nr 4, s. 113–121.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Adam Wodziczko.jpg
Adam Wodziczko - polski przyrodnik.
Glaz Wodziczki.jpg
Autor: Palladinus, Licencja: CC BY-SA 2.5
Glaz Wodziczki w Wielkopolskim Parku Narodowym, zima 2006