Adam Wzdowski

Płyta nagrobna Adama Wzdowskiego przy kościele w Zmiennicy

Herb Szreniawa

Adam Wzdowski herbu Szreniawa (zm. w 1539 roku) – wojski sanocki w latach 1518-1538^[1], właściciel ziemski.

Życiorys

Był synem Macieja (Matheus!) Wzdowskiego poborcy sanockiego i Zofii Rosenberg c. Mikołaja.

W 1503 odbył podróż do Rzymu razem z Wiktorynem Sienieńskim. Od 1508 część miasta Nowotaniec należała do ojca Adama; Macieja Wzdowskiego, a następnie odziedziczył te dobra syn. W 1511 ojciec jego nadał miastu kolejne przywileje. W latach 1518-1519 był również właścicielem wsi Bukowiec i Wołkowyja.

Dziedziczył po ojcu część miasta Nowotańca (1520), wieś Strachocinę (-1520), dziedzic Wzdowa (1505-1538).

W 1520 król Zygmunt pozwolił Adamowi Wzdowskiemu zastawić wieś królewską Strachocinę Janowi Boboli de Pyasky. 12 lipca 1520 król zezwala podkomorzemu wojskowemu Adamowi Wzdowskiemu sprzedać wieś królewską Strachocinę za zasługi dla króla Olbrachta, Janowi Boboli de Pyasky z Tywoni k. Jarosławia. W 1520 A. Wzdowski powierzył Pawłowi Dynowiczowi osadzeni nowych kmieci w Nowotańcu i Jaworniku na prawie kmiecym "et habent esse obedientes jure kmethonico in Nowothaniecz"^[2].

W 1532 Adam Wzdowski otrzymał wraz z towarzyszami Jakubem Freiberger de Cadan oraz podkomorzym sanockim Mikołajem Balem pozwolenie od króla Zygmunta na poszukiwanie wszelkiego rodzaju minerałów w ziemiach sanockich i bieckich^[3].

Zmarł w 1539. Został pochowany w Jasionowie, płyta nagrobna z herbami Wzdowskich znajduje się obecnie przy kościele łacińskim w Zmiennicy. Potomstwo Adama Wzdowskiego; córki Zofia ożeniona z Hieronimem Stano, druga córka, która zawarła związek małżeński ze Stanisławem Balem oraz syn Jan Wzdowski, który był fundatorem nagrobka dla ojca w kościele w Jasionowie.

Przypisy

↑ Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy. Oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 149., s. 407.
↑ "Niedaleko od klucza dukielskiego do nowotanieckiego klucza. [...] dokument z 1520, którym Adam Wzdowski dziedzic Nowotańca i wojski sanocki, Pawłowi Dynowycz pół łanu w Jaworniku, a pół łanu w Nowotańcu, pod tym warunkiem na własność sprzedał, aby rzeczony Paweł Dynowycz na 21 ćwierciach roli nowych kmieci poosadzał. Kmiecie ci od trzech do sześciu lat woli zapewnione mieli, po wyjściu zaś tych lat wolności byli obowiązani z każdej ćwierci po ośm groszów, jednym korcu owsa, i po jednym kogucie czynszowym rocznie oddawać, siedm dni do roku prócz zasiewu odrabiać i sągów tyle ustawiać, ile insi kmiecie nowotanieccy. Zdaje się, że nawet "godne" wymówione, tj. po sześć jaj, dwa koguty, jednym serze rocznie, dziedzicowi się należały. Nowa ta osada równie jak dawniejsza gromada nowotaniecka, kmiecemu prawu podlegała " et debent esse obedientes jure kmethonico in Nowothaniecz " i ten tylko przywilej miała, iż nie potrzebowali osadnicy posyłać swe wieprze na pastwisko gromadzkie, lecz je osobno paść mogli. Osadzający zaś Paweł Dynowycz był na zawsze od wszelkiej robocizny wolnym, i tylko pół kopy groszów corocznie czynszu oddawać był winien. Cała osnowa tych stypulacji dowodzi, iż nowa lakacya na prawie polskim uskuteczniona została, którem się już sąsiednie wsi rządziły. Wprawdzie "gody" lub "poczta" warunki lokacyjne wsi wołoskich przypominają, i z nich, jak się zdaje, jako dogodne innowacya przyjęte zostały.; tylko że w nich na rzecz kniazia szły, tu zaś je dziedzic, ponieważ sam jurysdykcyą wykonywał, na swą korzyść zastrzegł. " [w:] Biblioteka warszawska. T. I. luty, 1854. str. 159.
↑ Jakub Freiberger de Cadan oraz Mikołaj II Bal, podkomorzy, i Adam Wzdowski, trybun ziemi sanockiej, uzyskują 19 lutego 1532, przywilej na ziemię biecką i sanocką [...]. [w:] Jan Padzur. Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa. 1959. str. 147.

Bibliografia

Biblioteka Warszawska 1854. Tom I. str. 157.
Akta grodzkie i ziemskie

[1] Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy. Oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 149., s. 407.

[2] "Niedaleko od klucza dukielskiego do nowotanieckiego klucza. [...] dokument z 1520, którym Adam Wzdowski dziedzic Nowotańca i wojski sanocki, Pawłowi Dynowycz pół łanu w Jaworniku, a pół łanu w Nowotańcu, pod tym warunkiem na własność sprzedał, aby rzeczony Paweł Dynowycz na 21 ćwierciach roli nowych kmieci poosadzał. Kmiecie ci od trzech do sześciu lat woli zapewnione mieli, po wyjściu zaś tych lat wolności byli obowiązani z każdej ćwierci po ośm groszów, jednym korcu owsa, i po jednym kogucie czynszowym rocznie oddawać, siedm dni do roku prócz zasiewu odrabiać i sągów tyle ustawiać, ile insi kmiecie nowotanieccy. Zdaje się, że nawet "godne" wymówione, tj. po sześć jaj, dwa koguty, jednym serze rocznie, dziedzicowi się należały. Nowa ta osada równie jak dawniejsza gromada nowotaniecka, kmiecemu prawu podlegała " et debent esse obedientes jure kmethonico in Nowothaniecz " i ten tylko przywilej miała, iż nie potrzebowali osadnicy posyłać swe wieprze na pastwisko gromadzkie, lecz je osobno paść mogli. Osadzający zaś Paweł Dynowycz był na zawsze od wszelkiej robocizny wolnym, i tylko pół kopy groszów corocznie czynszu oddawać był winien. Cała osnowa tych stypulacji dowodzi, iż nowa lakacya na prawie polskim uskuteczniona została, którem się już sąsiednie wsi rządziły. Wprawdzie "gody" lub "poczta" warunki lokacyjne wsi wołoskich przypominają, i z nich, jak się zdaje, jako dogodne innowacya przyjęte zostały.; tylko że w nich na rzecz kniazia szły, tu zaś je dziedzic, ponieważ sam jurysdykcyą wykonywał, na swą korzyść zastrzegł. " [w:] Biblioteka warszawska. T. I. luty, 1854. str. 159.

[3] Jakub Freiberger de Cadan oraz Mikołaj II Bal, podkomorzy, i Adam Wzdowski, trybun ziemi sanockiej, uzyskują 19 lutego 1532, przywilej na ziemię biecką i sanocką [...]. [w:] Jan Padzur. Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa. 1959. str. 147.

[1]

[2]

[3]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Adam Wzdowski

Życiorys

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie